Ρήμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Αφαιρώ 104 σύνδεσμους interwiki, που τώρα παρέχονται από τα Wikidata στο d:Q24905
Geilamir (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Αποσαφήνιση συνδέσμων προς Μετοχή (σύνδεσμος άλλαξε σε Μετοχή (γραμματική))
Γραμμή 24: Γραμμή 24:
** [[Προστακτική]]: Δηλώνει προσταγή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>. Η προσταγή μπορεί να γίνει:<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/> προτροπή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, απαγόρευση<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, παράκληση<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, ευχή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, έντονη ενέργεια<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>
** [[Προστακτική]]: Δηλώνει προσταγή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>. Η προσταγή μπορεί να γίνει:<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/> προτροπή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, απαγόρευση<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, παράκληση<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, ευχή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>, έντονη ενέργεια<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>
** [[Απαρέμφατο]]: Άκλιτος τύπος που χρησιμοποιείται στο σχηματισμό ορισμένων χρόνων.<ref name="Γραμματική" group="ΟΕΔΒ"/>
** [[Απαρέμφατο]]: Άκλιτος τύπος που χρησιμοποιείται στο σχηματισμό ορισμένων χρόνων.<ref name="Γραμματική" group="ΟΕΔΒ"/>
** [[Μετοχή]]: Όνομα επίθετο και ρήμα.<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>. Μετοχή έχει ο ενεστώτας στην ενεργητική<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/> και στην παθητική φωνή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/> και ο παρακείμενος στην παθητική<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>.
** [[Μετοχή (γραμματική)|Μετοχή]]: Όνομα επίθετο και ρήμα.<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>. Μετοχή έχει ο ενεστώτας στην ενεργητική<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/> και στην παθητική φωνή<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/> και ο παρακείμενος στην παθητική<ref name="Συντακτικό" group="ΟΕΔΒ"/>.


* [[Χρόνος (γραμματική)|Χρόνος]]: Δηλώνει το χρόνο<ref name="Γραμματική" group="ΟΕΔΒ"/> του συμβάντος.
* [[Χρόνος (γραμματική)|Χρόνος]]: Δηλώνει το χρόνο<ref name="Γραμματική" group="ΟΕΔΒ"/> του συμβάντος.

Έκδοση από την 20:26, 13 Μαρτίου 2014

Ρήμα είναι το μέρος του λόγου που δηλώνει ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα (το υποκείμενο)[ΟΕΔΒ 1] ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.[ΟΕΔΒ 1] Σε κάθε πρόταση υπάρχει ρήμα.[ΟΕΔΒ 1]

Χαρακτηριστικά του ρήματος

Το ρήμα ως μέρος του λόγου στα ελληνικά έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

  • Διάθεση: Η οποία δηλώνει τι κάνει, τι παθαίνει ή σε ποια κατάσταση είναι το υποκείμενο.[ΟΕΔΒ 1] Υπάρχουν τέσσερις διαθέσεις:[ΟΕΔΒ 1]
    • Ενεργητική: Αυτή η διάθεση δηλώνει μία ενέργεια που ξεκινάει από το υποκείμενο.[ΟΕΔΒ 1]. Ανάλογα με το που πηγαίνει η ενέργεια του ρήματος υπάρχουν οι εξής υποκατηγορίες:
      • Αμετάβατα: Η ενέργεια που εκφράζεται από το ρήμα δε μεταβαίνει[ΟΕΔΒ 1] κάπου.
      • Μεταβατικά μονόπτωτα: Η ενέργεια μεταβαίνει σε ένα αντικείμενο.[ΟΕΔΒ 2]
      • Μεταβατικά δίπτωτα: Η ενέργεια μεταβαίνει σε δύο αντικείμενα, ένα άμεσο και ένα έμμεσο.[ΟΕΔΒ 2]
    • Μέση: Η ενέργεια ξεκινά από το υποκείμενο και καταλήγει στο ίδιο το υποκείμενο.[ΟΕΔΒ 1]
    • Παθητική: Το υποκείμενο δέχεται μία ενέργεια.[ΟΕΔΒ 1] Συνήθως στην πρόταση υπάρχει και ποιητικό αίτιο.
    • Ουδέτερη: Το υποκείμενο βρίσκεται σε μία κατάσταση.[ΟΕΔΒ 1]
  • Φωνή: Υπάρχουν δύο φωνές η ενεργητική και η παθητική.[ΟΕΔΒ 1] Γενικά, ρήματα σε ενεργητική φωνή είναι ενεργητικής διάθεσης, ενώ ρήματα σε παθητική φωνή είναι παθητικής διάθεσης.[ΟΕΔΒ 1] Τα ρήματα ενεργητικής διάθεσης λήγουν στο πρώτο πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα σε , ενώ τα ρήματα παθητικής διάθεσης λήγουν σε -μαι.[ΟΕΔΒ 1]
  • Χρόνος: Δηλώνει το χρόνο[ΟΕΔΒ 1] του συμβάντος.
    • Ενεστώτας: Παροντικός και εξακολουθητικός χρόνος[ΟΕΔΒ 1].
    • Παρατατικός: Παρελθοντικός και εξακολουθητικός χρόνος[ΟΕΔΒ 1].
    • Αόριστος: Παρελθοντικός και στιγμιαίος χρόνος[ΟΕΔΒ 1].
    • Στιγμιαίος Μέλλοντας: Μελλοντικός και στιγμιαίος χρόνος[ΟΕΔΒ 1].
    • Εξακολουθητικός Μέλλοντας: Μελλοντικός και εξακολουθητικός χρόνος[ΟΕΔΒ 1].
    • Παρακείμενος: Παροντικός και συντελεσμένος χρόνος[ΟΕΔΒ 1].
    • Υπερσυντέλικος: Παρελθοντικός και συντελεσμένος χρόνος.
    • Συντελεσμένος μέλλοντας: Μελλοντικός και συντελεσμένος χρόνος.
  • Αριθμός: Δηλώνει αν το υποκείμενο είναι ένα ή πολλά πρόσωπα, ζώα ή πράγματα.[ΟΕΔΒ 1] Υπάρχουν δύο αριθμοί ρημάτων, ο ενικός και ο πληθυντικός.[ΟΕΔΒ 1]

Βοηθητικά ρήματα

Στην ελληνική γλώσσα βοηθητικά ρήματα είναι τα ρήματα είμαι και έχω όταν χρησιμοποιούνται για τον περιφραστικό σχηματισμό των χρόνων.[ΟΕΔΒ 1]

Σημειώσεις, Παραπομπές

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 Καρανικόλας, Αλέξανδρος (2003). Νεοελληνική Γραμματική. Οργανισμός Εδκόσεων Διδακτικών Βιβλίων. ISBN 960-06-0024-4. 
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 Καρανικόλας, Αλέξανδρος (2003). Συντακτικό της Νέας Ελληνικής. Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων. ISBN 960-06-0023-6.