Αναξαγόρας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε

Ενδογραμμικά

Έκδοση από την 12:07, 16 Οκτωβρίου 2013

Ο Αναξαγόρας ήταν σπουδαίος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και αστρονόμος. Γεννήθηκε στις Κλαζομενές της Ιωνίας περί το 500 π.Χ. Ήταν γιος του Ηγησίβουλου ή Εύβουλου και ανήκε σε πλούσιο και αριστοκρατικό γένος. Σε ηλικία 20 ετών εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, επιδιδόμενος σε φιλοσοφικές σπουδές, όπου και έζησε εκεί επί 30 χρόνια. Σύμφωνα όμως με την παράδοση κατηγορήθηκε για ασέβεια και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη.
Γενικά ο Αναξαγόρας προσπάθησε να ανανεώσει την ιωνική φυσιολογία και να τη συνδυάσει με τις πνευματικές κατακτήσεις του Παρμενίδη και του Εμπεδοκλή.

Ο φυσικός κόσμος

Στη βάση του στοχασμού του φιλόσοφου Αναξαγόρα βρίσκεται η άρνηση της γένεσης και της φθοράς, καθώς «...τίποτα δεν γίνεται ούτε χάνεται, αλλά συντίθεται και διαχωρίζεται από προϋπάρχοντα όντα». (DK 59Β17). Με άλλα λόγια ο Αναξαγόρας δεν δέχεται τη δυνατότητα δημιουργίας όντων από τη μείξη των τεσσάρων βασικών ριζωμάτων του Εμπεδοκλή, αλλά πιστεύει ότι κάθε επιμέρους υπόσταση υπήρχε εξαρχής στον κόσμο. Τα εύλογα ερωτήματα που πιθανώς προκαλεί μια τέτοια δήλωση απαντώνται με μια άλλη βασική αρχή του Αναξαγόρα, σύμφωνα με την οποία κάθε ον του φυσικού κόσμου περιέχει σε μικρή αναλογία κομμάτια όλων των φυσικών υποστάσεων, αποτελώντας έτσι μια μικροκοσμική εικόνα του μακροκοσμικού σύμπαντος. Τούτη η καθολική ανάμειξη είναι μια πρωτοκοσμική κατάσταση αδιάκριτης μείξης των σπερμάτων, δηλαδή των βασικών δομικών συστατικών που είναι άπειρα της πραγματικότητας, αθέατα μεν, λειτουργούν ωστόσο ως πρότυπα οργάνωσης -κυανοτυπίες- ενσωματώνοντας δυνητικά τα ουσιώδη συστατικά όλων των υλικών υποστάσεων.

Αστρονομία

Για τη Γη ο Αναξαγόρας πιστεύει πως έχει τυμπανοειδές σχήμα, και πως συγκρατείται στον αέρα, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.

Για τον Ήλιο, ο Διογένης Λαέρτιος αναφέρει πως ο Αναξαγόρας τον θεωρεί ως διάπυρο λίθο, ενώ το μέγεθός του είναι μεγαλύτερο από την Πελοπόννησο.

Για τη Σελήνη, ο φιλόσοφος πιστεύει πως είναι ετερόφωτη, αλλά τη θεωρεί ως μια δεύτερη Γη που κατοικείται από ανθρώπους και άλλα όντα.(κατά τον Πλάτωνα)

Για τα άστρα, πιστεύει ότι αυτά έχουν όμοια μορφή με αυτή του Ηλίου.

Για τους κομήτες, θεωρεί πως είναι πλανήτες, οι οποίοι εκπέμπουν φλόγες, τους διάττοντες αστέρες θεωρεί ως "σπινθήρες" που εκτινάσσονται από τον αέρα, και για τους μετεωρίτες, ο Αναξαγόρας πιστεύει ότι είναι λίθοι που στροβιλίζονται και έλκονται από τη Γη.

Ο νους

Ο νους, το σημείο-κλειδί της φιλοσοφίας του δεν αναμιγνύεται με τίποτα και είναι μόνος με τον εαυτό του. Είναι το καθαρότερο από όλα τα πράγματα, γνωρίζει τα πάντα και έχει τη μεγαλύτερη δύναμη. Ο νους είναι εκείνος που ελέγχει όσα έχουν ψυχή, μικρά ή μεγάλα, όπως ελέγχει και την έναρξη της κοσμικής περιστροφής.

Από μία άποψη ο νους του Αναξαγόρα επιτελεί λειτουργία ίδια με εκείνη της φιλότητας και του νείκους του Εμπεδοκλή. Διακρίνοντάς τον από τα σπέρματα ο φιλόσοφος του προσδίδει τη δυνατότητα της απεριόριστης επίδρασης στο κοσμικό γίγνεσθαι. Ωστόσο, παρά την κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι ο νους ελέγχει τα πάντα, ο Αναξαγόρας περιορίζει την κοσμολογική λειτουργία του νου στην εκκίνηση της περιστροφικής κίνησης, η οποία στη συνέχεια επεκτείνεται βάσει των δικών της νόμων ωθώντας τον Σωκράτη σε απογοήτευση στον Φαίδωνα (96b-98c) για τον ρόλο που εξασφάλισε ο Αναξαγόρας στον νου.

Έργα

Σε ό,τι αφορά στα λεγόμενά του έχουν συντεθεί αποσπάσματα των απόψεών του, κυρίως από αναφορές του Σιμπλίκιου. Bλ. Περὶ φύσεως

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Windelband W. - Heimsoeth H., Εγχειρίδιο Ιστορίας της Φιλοσοφίας, Τομ. Α΄, Μ.Ι.Ε.Τ. (Αθήνα 2001 δ΄), ISBN 960-250-051-4.
Καλογεράκος Ι. - Θανασάς Π. "Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι", στο Ελληνική Φιλοσοφία και Επιστήμη από την Αρχαιότητα έως τον 20ο αιώνα, Ε.Α.Π., (Πάτρα, 2000), ISBN 960-538-290-3.
von Fritz, Kurt, «Ο νους του Αναξαγόρα», Μετάφρ. Δημήτρης Ηλιόπουλος, Εποπτεία 95 (1984), 983-994.
G. S. KIRK / J. E. RAVEN / MALCOLM SCHOFIELD, Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, Μετάφραση Δημοσθένη Κούρτοβικ,εκδ.ΜΙΕΤ, Αθήνα,1988, 2006(4η εκδοση),σελ.361-389
Kahn, Charles H., «Ἡ ἱστορικὴ τοποθέτηση τοῦ Ἀναξαγόρα», στό: Πρακτικὰ Α΄ Διεθνοῦς Συνεδρίου Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας, Ἰωνικὴ Φιλοσοφία - Ionian Philosophy (Τόμος Β΄), Σάμος, 1990, σσ. 62-70

Δικτυακοί τόποι

Wikisource logo

Στη Βικιθήκη υπάρχει υλικό που έχει σχέση με το θέμα:
Συγγραφέας:Αναξαγόρας

Wikiquote logo

Στα Βικιφθέγματα υπάρχει υλικό σχετικό με το λήμμα:
Αναξαγόρας

Πρότυπο:Link FA

@@ Γραμμή 2: / Γραμμή 2: @@
 {{άλλεςχρήσεις4|1=τον φιλόσοφο Αναξαγόρα|2=το μυθικό πρόσωπο|3=Αναξαγόρας (μυθολογία)}}
-Ο '''Αναξαγόρας''' ήταν σπουδαίος αρχαίος Λατίνος φιλόλογος και αστρολόγος. Γεννήθηκε στα Τίρανα της Αλβανίας περί το 500 μ.Χ. Ήταν γιος του πατέρα του και ανήκε σε πλούσιο και αριστοκρατικό γένος. Σε ηλικία 20 ετών εγκαταστάθηκε στην [[Αθήνα]], επιδιδόμενος στην πορνεία, όπου και έζησε εκεί επί 30 χρόνια. Σύμφωνα όμως με την παράδοση κατηγορήθηκε για ανοργασμικότητα και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την [[πόλις-κράτος|πόλη]].<br />
+Ο '''Αναξαγόρας''' ήταν σπουδαίος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και αστρονόμος. Γεννήθηκε στις [[Κλαζομενές]] της [[Ιωνία]]ς περί το 500 π.Χ. Ήταν γιος του Ηγησίβουλου ή Εύβουλου και ανήκε σε πλούσιο και αριστοκρατικό γένος. Σε ηλικία 20 ετών εγκαταστάθηκε στην [[Αθήνα]], επιδιδόμενος σε φιλοσοφικές σπουδές, όπου και έζησε εκεί επί 30 χρόνια. Σύμφωνα όμως με την παράδοση κατηγορήθηκε για ασέβεια και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την [[πόλις-κράτος|πόλη]].<br />
-Γενικά ο Αναξαγόρας προσπάθησε να ανανεώσει την ιωνική φυσιοθεραπεία και να τη συνδυάσει με τις πνευματικές κατακτήσεις του [[Παρμενίδης|Παρμενίδη]] και του [[Εμπεδοκλής|Εμπεδοκλή]].
+Γενικά ο Αναξαγόρας προσπάθησε να ανανεώσει την ιωνική φυσιολογία και να τη συνδυάσει με τις πνευματικές κατακτήσεις του [[Παρμενίδης|Παρμενίδη]] και του [[Εμπεδοκλής|Εμπεδοκλή]].
+== Ο φυσικός κόσμος ==
+Στη βάση του στοχασμού του φιλόσοφου Αναξαγόρα βρίσκεται η άρνηση της γένεσης και της φθοράς, καθώς «...τίποτα δεν γίνεται ούτε χάνεται, αλλά συντίθεται και διαχωρίζεται από προϋπάρχοντα όντα». (DK 59Β17). Με άλλα λόγια ο Αναξαγόρας δεν δέχεται τη δυνατότητα δημιουργίας όντων από τη μείξη των τεσσάρων βασικών ριζωμάτων του Εμπεδοκλή, αλλά πιστεύει ότι κάθε επιμέρους υπόσταση υπήρχε εξαρχής στον κόσμο. Τα εύλογα ερωτήματα που πιθανώς προκαλεί μια τέτοια δήλωση απαντώνται με μια άλλη βασική αρχή του Αναξαγόρα, σύμφωνα με την οποία κάθε [[ον]] του φυσικού κόσμου περιέχει σε μικρή αναλογία κομμάτια όλων των φυσικών υποστάσεων, αποτελώντας έτσι μια μικροκοσμική εικόνα του μακροκοσμικού [[σύμπαν|σύμπαντος]]. Τούτη η καθολική ανάμειξη είναι μια πρωτοκοσμική κατάσταση αδιάκριτης μείξης των σπερμάτων, δηλαδή των βασικών δομικών συστατικών που είναι [[άπειρο|άπειρα]] της πραγματικότητας, αθέατα μεν, λειτουργούν ωστόσο ως πρότυπα οργάνωσης -κυανοτυπίες- ενσωματώνοντας δυνητικά τα ουσιώδη συστατικά όλων των υλικών υποστάσεων.
 == Αστρονομία ==
-Για τη [[Γη]] ο Αναξαγόρας πιστεύει πως υπάρχει άνθρωπος πάνω της που να μην τον είχε πελάτη.
+Για τη [[Γη]] ο Αναξαγόρας πιστεύει πως έχει τυμπανοειδές σχήμα, και πως συγκρατείται στον αέρα, σύμφωνα με τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]].
+Για τον [[Ήλιος|Ήλιο]], ο [[Διογένης Λαέρτιος]] αναφέρει πως ο Αναξαγόρας τον θεωρεί ως ''διάπυρο λίθο'', ενώ το μέγεθός του είναι μεγαλύτερο από την Πελοπόννησο.
+Για τη [[Σελήνη]], ο φιλόσοφος πιστεύει πως είναι [[ετερόφωτο σώμα|ετερόφωτη]], αλλά τη θεωρεί ως μια δεύτερη Γη που κατοικείται από ανθρώπους και άλλα όντα.(κατά τον [[Πλάτωνας|Πλάτωνα]])
+Για τα [[άστρο|άστρα]], πιστεύει ότι αυτά έχουν όμοια μορφή με αυτή του Ηλίου.
-Για τη [[Σελήνη]], ο φιλόσοφος πιστεύει πως έχει εξωγήινους.
+Για τους [[κομήτης|κομήτες]], θεωρεί πως είναι [[πλανήτης|πλανήτες]], οι οποίοι εκπέμπουν φλόγες, τους [[διάττοντας αστέρας|διάττοντες αστέρες]] θεωρεί ως "σπινθήρες" που εκτινάσσονται από τον αέρα, και για τους [[μετεωρίτης|μετεωρίτες]], ο Αναξαγόρας πιστεύει ότι είναι λίθοι που στροβιλίζονται και έλκονται από τη Γη.
-Για τα [[άστρο|άστρα]], πιστεύει ότι τα ζωγράφισε ο Μηδενιστής με την Demy.
+== Ο νους ==
-Για τους [[πλανήτης|πλανήτες]], πιστεύει οτι είναι τα γεννιτικά όργανα του Δία(από εκεί και η φράση "μου τα έκανες πλανήτες").
+Ο [[νους]], το σημείο-κλειδί της [[φιλοσοφία]]ς του δεν αναμιγνύεται με τίποτα και είναι μόνος με τον εαυτό του. Είναι το καθαρότερο από όλα τα πράγματα, γνωρίζει τα πάντα και έχει τη μεγαλύτερη δύναμη. Ο νους είναι εκείνος που ελέγχει όσα έχουν [[ψυχή]], μικρά ή μεγάλα, όπως ελέγχει και την έναρξη της κοσμικής περιστροφής.
-== Η πορνεία ==
+Από μία άποψη ο νους του Αναξαγόρα επιτελεί λειτουργία ίδια με εκείνη της ''φιλότητας'' και του ''νείκους'' του Εμπεδοκλή. Διακρίνοντάς τον από τα σπέρματα ο φιλόσοφος του προσδίδει τη δυνατότητα της απεριόριστης επίδρασης στο κοσμικό γίγνεσθαι. Ωστόσο, παρά την κατηγορηματική διαβεβαίωση ότι ο νους ελέγχει τα πάντα, ο Αναξαγόρας περιορίζει την [[κοσμολογία|κοσμολογική]] λειτουργία του νου στην εκκίνηση της περιστροφικής κίνησης, η οποία στη συνέχεια επεκτείνεται βάσει των δικών της νόμων ωθώντας τον [[Σωκράτης|Σωκράτη]] σε απογοήτευση στον ''Φαίδωνα'' (96b-98c) για τον ρόλο που εξασφάλισε ο Αναξαγόρας στον νου.
-Η πορνεία στην Αθήνα είχε ερασιτεχνική μορφή πριν τον Αναξαγόρα.Με την έλευση του αποκτά επαγγελματικό χαρακτήρα με αποτέλεσμα να γεννηθούν από το πουθενά χιλιάδες πιάτσες.Είναι η μεγαλύτερη ανάπτυξη επιχείρησης μετά τα "Mikel" όλων των εποχών.
 == Έργα ==
+Σε ό,τι αφορά στα λεγόμενά του έχουν συντεθεί αποσπάσματα των απόψεών του, κυρίως από αναφορές του [[Σιμπλίκιος|Σιμπλίκιου]]. Bλ. [[s:Περὶ φύσεως (Αναξαγόρας)|Περὶ φύσεως]]
-Τα πιο γνωστά του έργα είναι το "Ο Αγών μου" , η "Καινή διαθήκη" και ο "Χρυσός Οδηγός 603μ.Χ."
 == Προτεινόμενη βιβλιογραφία ==