Σαπώρης Β΄ της Περσίας

O Σαπώρης Β' σε νόμισμα

Ο Σαπώρης Β' της Περσίας ή Σαπώρης Β' ο μέγας (309 - 379) ήταν βασιλιάς της Περσίας (325 - 379) γιος του βασιλιά της Περσίας Ορμίσδα Β' από μία ερωμένη του. Όταν πέθανε ο πατέρας του ήταν ακόμα αγέννητος, οι Πέρσες ευγενείς σκότωσαν, τύφλωσαν και φυλάκισαν αντίστοιχα τους τρεις μεγαλύτερους αδελφούς του, η διοίκηση της χώρας δόθηκε στην μητέρα του και τους ευγενείς. Όταν ενηλικιώθηκε σε ηλικία 16 ετών ανέλαβε απευθείας τη βασιλεία, παρά το γεγονός ότι ήταν νόθος αναδείχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους και σκληρότερους βασιλείς της Περσίας. Ήταν ο μοναδικός που επέβαλε με τη βία τον Ζωροαστρισμό στην Περσία εκτελώντας τους οπαδούς ξένων θρησκειών ιδιαίτερα τους χριστιανούς την ίδια εποχή που έγινε στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία επίσημη θρησκεία με τον αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο. Οι λόγοι για τους οποίους συμπεριφέρθηκε έτσι στους χριστιανούς φαίνονται περισσότερο πολιτικοί, την ίδια εποχή θεωρούσε τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία σαν τον μοναδικό μεγάλο κίνδυνο για την χώρα του, η καθιέρωση του χριστιανισμού από τον Κωνσταντίνο του φάνηκε ως μεγάλη πρόκληση.

Πόλεμοι του Σαπούρ με το Βυζάντιο

Την εποχή που ζούσε ακόμα ο Μέγας Κωνσταντίνος δεν τόλμησε να επιτεθεί στρατιωτικά στο Βυζάντιο. Με την άνοδο στον θρόνο του γιου του Κωνστάντιου (337 - 361) ξεκίνησε τις επιδρομές στις περιοχές του Τίγρη και του Ευφράτη. Με την άνοδο στον Ρωμαϊκό θρόνο του Ιουλιανού του παραβάτη (361 - 363), ο Σαπούρ πρότεινε ειρήνη αλλά ο φιλόδοξος παγανιστής αυτοκράτορας ο οποίος ήθελε να μείνει το όνομα του στην ιστορία ως μεγάλου κατακτητή όχι μονάχα απέρριψε τις προτάσεις αλλά ξεκίνησε τις προετοιμασίες για εκστρατεία κατά της Περσίας με μεγάλο στρατό που έφτανε τους 65.000 άνδρες. Η φιλοδοξία όμως του Ιουλιανού θα του στοιχίσει τον πρόωρο θάνατο. Στην πρωτεύουσα των Περσών Κτησιφώντα, ενώ αρχικά φαινόταν ότι η κατάκτηση της Περσίας θα είναι εύκολη υπόθεση ένα βέλος τον τραυμάτισε θανάσιμα (363). Ο στρατός του Ιουλιανού ακέφαλος μετά τον θάνατο του αυτοκράτορα αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Ο διάδοχος του Ιουλιανού αυτοκράτορας Ιοβιανός (363 - 364) αναγκάστηκε να κλείσει ειρήνη διάρκειας τριάντα ετών πολύ συμφέρουσα για τους Πέρσες παίρνοντας πίσω την Αρμενία και τις παλιές Περσικές επαρχίες. Μετά από αυτό το ενδιαφέρον του Σαπούρ στράφηκε έντονα στην Αρμενία και την Ιβηρία.

Κατάληψη της Αρμενίας

Ο Σαπούρ επιτέθηκε στην Αρμενία καταλαμβάνοντας την μισή περίπου χώρα αλλά χάρη στην σκληρή αντίσταση του στρατηγού Μαμικόνιαν απέτυχε να την καταλάβει ολόκληρη. Συνέλαβε αιχμάλωτο τον βασιλιά Αρσάκη Β' υποτελή των Ρωμαίων, τον φυλάκισε και τον ανάγκασε να αυτοκτονήσει (370). Στη συνέχεια προσπάθησε να επιβάλλει με τη βία τον Ζωροαστρισμό στην Αρμενία η οποία είχε δεχτεί τον χριστιανισμό από την εποχή του Τιριδάτη του μέγα. Ο αυτοκράτορας των Ρωμαίων Ουάλης έσπευσε σε βοήθεια των Αρμενίων εναντίον του Σαπούρ, κατόρθωσε να τοποθετήσει στον θρόνο της Αρμενίας τον Παπ (370 - 374) γιό του Αρσάκη Β' (370). Ωστόσο σύντομα ήρθε σε σύγκρουση ο Ουάλης με τον Παπ για εκκλησιαστικά θέματα λόγω της δηλητηρίασης του Καθολικού (επισκόπου Αρμενίας) Ναρσή από τον Παπ. Αυτό το γεγονός προκάλεσε τη δολοφονία του Παπ (374). Ο πόλεμος του Σαπώρ με τον Ουάλλη φαινόταν στη συνέχεια αναπότρεπτο γεγονός, αλλά η εισβολή των Βησιγότθων στα Βαλκάνια άλλαξε τα σχέδια του Ουάλλη. Στη μάχη της Αδριανούπολης (9/8/378) οι Ρωμαίοι γνώρισαν μεγάλη συντριβή όπου έπεσε και ο ίδιος ο Ουάλλης.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (1911)
• Βυζαντινοί Αυτοκράτορες του Ηλία Γ.Λάσκαρη (1995)