Αράλη: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μ Ρομπότ: Αφαίρεση: roa-rup:Aral (deleted) |
|||
| Γραμμή 60: | Γραμμή 60: | ||
{{Link FA|no}} |
{{Link FA|no}} |
||
{{Link GA|es}} |
{{Link GA|es}} |
||
[[af:Aralmeer]] |
|||
[[ar:بحر آرال]] |
|||
[[bat-smg:Arala jūra]] |
|||
[[be:Аральскае мора]] |
|||
[[be-x-old:Аральскае мора]] |
|||
[[bg:Аралско море]] |
|||
[[br:Mor Aral]] |
|||
[[ca:Mar d'Aral]] |
|||
[[cs:Aralské jezero]] |
|||
[[cv:Арал тинĕсĕ]] |
|||
[[cy:Môr Aral]] |
|||
[[da:Aralsøen]] |
|||
[[de:Aralsee]] |
|||
[[en:Aral Sea]] |
|||
[[eo:Aralo]] |
|||
[[es:Mar de Aral]] |
|||
[[et:Araali meri]] |
|||
[[eu:Aral itsasoa]] |
|||
[[fa:دریاچه آرال]] |
|||
[[fi:Araljärvi]] |
|||
[[fr:Mer d'Aral]] |
|||
[[fy:Aralmar]] |
|||
[[ga:Muir Aral]] |
|||
[[gl:Mar de Aral]] |
|||
[[gu:અરાલ સમુદ્ર]] |
|||
[[he:ימת אראל]] |
|||
[[hi:अरल सागर]] |
|||
[[hif:Aral Sea]] |
|||
[[hr:Aralsko jezero]] |
|||
[[hsb:Aralski jězor]] |
|||
[[hu:Aral-tó]] |
|||
[[id:Laut Aral]] |
|||
[[is:Aralvatn]] |
|||
[[it:Lago d'Aral]] |
|||
[[ja:アラル海]] |
|||
[[ka:არალის ზღვა]] |
|||
[[kaa:Aral ten'izi]] |
|||
[[kk:Арал теңізі]] |
|||
[[km:សមុទ្រ អារ៉ាល់]] |
|||
[[ko:아랄 해]] |
|||
[[la:Lacus Oxianus]] |
|||
[[lmo:Lach de Aral]] |
|||
[[lt:Aralo jūra]] |
|||
[[lv:Arāla jūra]] |
|||
[[mk:Аралско Езеро]] |
|||
[[ml:അറൽ കടൽ]] |
|||
[[mn:Арал тэнгис]] |
|||
[[mr:अरल समुद्र]] |
|||
[[mzn:آرال]] |
|||
[[new:अराल सागर]] |
|||
[[nl:Aralmeer]] |
|||
[[nn:Aralsjøen]] |
|||
[[no:Aralsjøen]] |
|||
[[oc:Mar d'Aral]] |
|||
[[os:Аралы денджыз]] |
|||
[[pa:ਅਰਾਲ ਸਾਗਰ]] |
|||
[[pl:Jezioro Aralskie]] |
|||
[[pnb:بحیرہ ارال]] |
|||
[[pt:Mar de Aral]] |
|||
[[qu:Aral qucha]] |
|||
[[ro:Marea Aral]] |
|||
[[ru:Аральское море]] |
|||
[[sh:Aralsko more]] |
|||
[[simple:Aral Sea]] |
|||
[[sk:Aralské jazero]] |
|||
[[sl:Aralsko jezero]] |
|||
[[sq:Deti Aral]] |
|||
[[sr:Аралско језеро]] |
|||
[[sv:Aralsjön]] |
|||
[[sw:Aral (ziwa)]] |
|||
[[ta:ஏரல் கடல்]] |
|||
[[tg:Баҳри Арал]] |
|||
[[th:ทะเลอารัล]] |
|||
[[tr:Aral Gölü]] |
|||
[[tt:Арал диңгезе]] |
|||
[[ug:شور دېڭىز]] |
|||
[[uk:Аральське море]] |
|||
[[ur:بحیرہ ارال]] |
|||
[[uz:Orol dengizi]] |
|||
[[vi:Biển Aral]] |
|||
[[wa:Mer d' Aral]] |
|||
[[war:Dagat Aral]] |
|||
[[yi:אראל ים]] |
|||
[[zh:鹹海]] |
|||
[[zh-yue:鹹海]] |
|||
Έκδοση από την 23:36, 6 Απριλίου 2013
Συντεταγμένες: 44°48′47″N 59°36′55″E / 44.81306°N 59.61528°E
| Αράλη | |
|---|---|
| Τύπος λίμνης | endorheic, natural lake, reservoir (North) |
| Λεκάνη Απορροής | 1549000km2 |
| Χώρες Λεκάνης | Καζακστάν, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, Αφγανιστάν |
| Έκταση | 17160km2 |
| Μέσο Βάθος | Βόρεια: 8. |
| Μέγιστο Βάθος | Βόρεια:42m |
| Όγκος Νερού | 27km3 |
| Ύψος Επιφάνειας | Βόρεια: 42m,Νότια: 29m |
| Νησιά | νήσος Νικόλαος (τσάρος) |
| Πόλεις | Αράλ |
| Αναφορές | [1] |
Η Αράλη, ή Αράλ, (καζακικά: Арал Теңізі, ουζμπεκικά: Orol dengizi και ρώσικα: Аральскοе мοре) είναι μια ηπειρωτική λίμνη, σχεδόν "εσωτερική θάλασσα" στην Κεντρική Ασία. Μοιράζεται μεταξύ του Καζακστάν στα βόρεια και του Καρακαλπακστάν, μιας αυτόνομης περιοχής του Ουζμπεκιστάν, στα νότια και ανάμεσα στις στέπες του Κιργκίς και του Τουρκεστάν, σε υψόμετρο 49 μ. υπέρ την επιφάνεια του Ευξείνου και 79 μ. υπέρ της Κασπίας από την οποία απέχει περίπου 250 χλμ. Το όνομά της σημαίνει κατά προσέγγιση Θάλασσα νησιών και αναφέρεται στα περισσότερα από 1.500 μικρά νησιά που κάποτε περιελάμβανε η έκτασή της. Μεγαλύτερο εξ αυτών είναι η νήσος Νικόλαος (τσάρος).
Η Αράλη κάποτε ήταν η τρίτη μεγαλύτερη λίμνη του κόσμου, μετά την Κασπία και την Άνω Λίμνη (Lake Superior) της Αμερικής, με έκταση 68.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, περίπου τη μισή της Ελλάδας, με μέγιστο βάθος 70 μ.(1930). Από τη δεκαετία του 1960 συρρικνώνεται σταθερά, καθώς τα δυο ποτάμια που την τροφοδοτούσαν, Σιρ Νταριά και Αμού Ντάρια , εκτράπηκαν επί Σοβιετικής Ένωσης προς την έρημο για να τροφοδοτήσουν έργα άρδευσης. Το 2004 η λίμνη είχε συρρικνωθεί στο 24% του αρχικού της μεγέθους, και ο πενταπλασιασμός της αλμυρότητάς της σκότωσε σχεδόν το σύνολο της χλωρίδας και πανίδας που φιλοξενούσε. Το 2007 είχε το 10% της αρχικής της έκτασης και διαχωρίστηκε σε τρεις ξεχωριστές λίμνες, δυο από τις οποίες είναι υπερβολικά αλμυρές για να φιλοξενήσουν ψάρια.[2] Τα ψαροχώρια που κάποτε άκμαζαν στις όχθες της σήμερα απλά φιλοξενούν πλοία στη στεριά, και πλήττονται από την ανεργία και την οικονομική ύφεση.
Η Αράλη είναι επίσης σοβαρότατα μολυσμένη, κυρίως ως αποτέλεσμα της βιομηχανίας βιολογικών όπλων που λειτουργούσε σε ένα από τα νησιά της, των βιομηχανιών και της απορροής λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Το αλάτι που παρασύρει ο άνεμος από τον πυθμένα της αποξηραμένης λίμνης καταστρέφει τις σοδειές, και ο μολυσμένος αέρας και νερό προκαλούν σοβαρά προβλήματα στη δημόσια υγεία στην περιοχή. Η εξαφάνιση της λίμνης έχει προκαλέσει και αλλαγές στο μικροκλίμα της περιοχής, φέρνοντας θερμότερα καλοκαίρια και ψυχρότερους χειμώνες.[3]
Η εξαφάνιση της Αράλης συχνά περιγράφεται ως η μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή που έγινε από τον άνθρωπο. Το Καζακστάν καταβάλλει σήμερα προσπάθειες να διασώσει ότι απέμεινε από το βόρειο τμήμα της Αράλης (τη Μικρή Αράλη) κατασκευάζοντας το 2005 ένα φράγμα που ανύψωσε τη στάθμη των υδάτων κατά δυο μέτρα και μείωσε κάπως την αλμυρότητα, επιτρέποντας την επανεμφάνιση ψαριών.
Παραπομπές
- ↑ USDA-Foreign Agriculture Service (2008). «Cotton Production Ranking». National Cotton Council of America. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2008.
- ↑ Philip Micklin; Nikolay V. Aladin (Μάρτιος 2008). «Reclaiming the Aral Sea». Scientific American. http://www.sciam.com/article.cfm?id=reclaiming-the-aral-sea&sc=rss. Ανακτήθηκε στις 2008-08-30.
- ↑ U.S. Geological Survey (1 Μαΐου 2007). «Earthshots: Aral Sea». Υπουργείο Εσωτερικών των ΗΠΑ. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2008.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Επιχείρηση σωτηρίας της Αράλης, Σημερινή 14/9/2003
- Τα νερά, γάργαρα, ρέουν πάλι στην Αράλη, New York Times, 8/4/2006
- Η καταστροφή της λίμνης Αράλης στο πέρασμα των χρόνων, Φωτογραφίες από τα ναυάγια που άφησε πίσω της η συρρίκνωση της λίμνης.
 
|
Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Aral Sea της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες). |