Αλτομιρά Μεσσηνίας

Ο Άγ. Αθανάσιος Αλτομιρών

Η μονή του Αγ. Γεωργίου

Τα Αλτομιρά βρίσκονται στο 12ο χιλιόμετρο του δρόμου Κάμπου-Καλαμάτας, σε ανηφορικό δρόμο προς το Ταΰγετο, αμφιθεατρικά κτισμένα σε μια βουνοπλαγιά. Σύμφωνα με τοπική παράδοση, η περιοχή οφείλει το όνομά της σε κάποιο ληστή ή φυγάδα που ονομαζόταν Αλτόμορος και είχε καταφύγει στην περιοχή. Το ορεινό έδαφος αποτελούσε καταφύγιο των κλεφτών επί Τουρκοκρατίας και ανήκε στην καπετανία και εξαρχία της Ζαρνάτας. Τα Αλτομιρά έχουν παλιά πέτρινα σπίτια, εξαίρετα δείγματα της Μανιάτικης αρχιτεκτονικής, εκ των οποίων αρκετά έχουν αναπαλαιωθεί. Το 1999 κηρύχθηκε διατηρητέος οικισμός από το Υπουργείο Πολιτισμού. Κεντρικός ναός του χωριού είναι ο Άγιος Αθανάσιος, κτισμένος περίπου το 1865. Στα Αλτομιρά ανήκει και το μεταβυζαντινό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, ενώ σημαντικό πόλο έλξης αποτελεί το λιθόστρωτο μονοπάτι Μπίλιοβο που κατασκευάστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και συνέδεε το χωριό με τα πεδινά χωριά της περιοχής. Στα Αλτομιρά, το Υπουργείο Πολιτισμού με απόφασή του, έχει χαρακτηρίσει ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο το συγκρότημα κτιρίων φερομένης ιδιοκτησίας Δημητρίου Μαργέλη.

Ιστορικές αναφορές

Τα Αλτομιρά αναφέρονται για πρώτη φορά το 1618 με πληθυσμό 20 οικογένειες. Στη συνέχεια περιλαμβάνονται σχεδόν σε όλες τις απογραφές και αναφορές χωριών της Έξω Μάνης.
Στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 πρόσφεραν μεγάλο αριθμό οπλαρχηγών. Το 1835 εντάχθηκαν στο Δήμο Γερηνίας και το 1841 στο Δήμο Αβίας. Το 1914 αποτέλεσαν ξεχωριστή κοινότητα, η οποία διατηρήθηκε ως το 1998, οπότε εντάχθηκαν στο νέο Δήμο Αβίας.

Πληθυσμιακή εξέλιξη

Το 1829 είχαν 30 οικογένειες. Κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα ο πληθυσμός τους αυξανόταν διαρκώς. Από 216 κατοίκους το 1835 έφτασε στους 403 το 1907. Στη συνέχεια ο πληθυσμός άρχισε να μειώνεται λόγω της μετανάστευσης. Έτσι απογράφηκαν: 169 κ. το 1951, 18 κ. το 1961 ενώ το 1971 μόνον ένας κάτοικος!

Σχολείο

Από το 1875 ως το 1940 στο χωριό λειτούργησε μονοθέσιο θερινό σχολείο. Τα μαθήματα ξεκινούσαν το Μάρτιο και διαρκούσαν ως τον Οκτώβριο, διότι το χειμώνα οι κτηνοτρόφοι κάτοικοί του μεταφέρονταν στα πεδινά χωριά της περιοχής. Το σχολείο ξαναλειτούργησε την περίοδο 1955-1960, ως μονοθέσιο χειμερινό. Έπειτα έκλεισε λόγω ελλείψεως μαθητών.

Νεότερη εποχή

Μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο οι περισσότεροι κάτοικοι των Αλτομιρών εγκαταστάθηκαν είτε στα πεδινά χωριά του Δήμου Αβίας: Κάμπος, Μεγάλη Μαντίνεια και Σωτηριάνικα είτε στην Καλαμάτα κι άλλες πόλεις. Όμως, δεν ξεχνούν το χωριό τους. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνουν πανηγύρια στα οποία συγκεντρώνεται πολύς κόσμος.

Πηγές

• Θεόδωρος Μπελίτσος, "Τα Αλτομιρά της Έξω Μάνης (Ιστορία-Οικογένειες-Τοπωνύμια)", 1999.