Τροφική αλυσίδα

Με τον όρο τροφική αλυσίδα χαρακτηρίζεται γενικά η ακολουθία της μεταφοράς ύλης και ενέργειας από οργανισμό σε οργανισμό με τη μορφή τροφής. Πρόκειται δηλαδή για ακολουθία (αλυσίδα) οργανισμών, που υφίσταται σε κάθε οικοσύστημα, όπου οι επόμενοι (ή ανώτεροι) τρέφονται από τους προηγούμενους.

Κάθε κρίκος ή στάδιο μιας τροφικής αλυσίδας ονομάζεται τροφικό επίπεδο. Η σχετική αξία της ενέργειας σε κάθε τροφικό επίπεδο συχνά εκτιμάται ως κατασκευή οικολογικών πυραμίδων. Στη πράξη όμως τόσο απλά συστήματα σπάνια υπάρχουν και οι τροφολικές σχέσεις μεταξύ οργανισμών συνηθέστερα συνιστούν ένα εκτεταμένο δίκτυο τροφής, πέραν του ενός τύπου ζώου ή φυτού. Συνέπεια αυτού είναι ότι οι τροφικές αλυσίδες διασυνδέονται τοπικά σ΄ ένα τροφικό δίκτυο που περιλαμβάνει διάφορους τύπους τροφής των οργανισμών. Για το λόγο αυτό σήμερα προτιμάται να γίνεται λόγος για τροφικό πλέγμα παρά για τροφική αλυσίδα.
Έτσι η πολυπλοκότητα του τροφικού δικτύου ποικίλλει τόσο μέσα στο ίδιο το οικοσύστημα όσο και μεταξύ των διαφόρων οικοσυστημάτων.

Τα φυτά για παράδειγμα μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε τροφή μέσω της φωτοσύνθεσης, τα οποία και αποτελούν την πρωταρχική πηγή τροφής. Στο επόμενο τροφικό επίπεδο μιας αλυσίδας φυτοφάγων το φυτό τρώγεται από το φυτοφάγο. Στο επόμενο επίπεδο το φυτοφάγο ζώο τρώγεται από ένα σαρκοφάγο, το οποίο μπορεί, με τη σειρά του, να φαγωθεί από άλλο, μεγαλύτερο σαρκοφάγο. Σε παρασιτική τροφική αλυσίδα ένας μικρότερος οργανισμός καταναλώνει τμήμα ενός μεγαλύτερου, του ξενιστή, ενώ μπορεί και ο ίδιος να παρασιτείται από μικρότερο ακόμη οργανισμό. Σε μια σαπροφυτική τροφική αλυσίδα οι μικροοργανισμοί επιβιώνουν τρεφόμενοι με νεκρή οργανική ύλη. Στην περίπτωση αυτή οι οργανισμοί ονομάζονται αποικοδομητές.