Ελ Λισίτσκι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ r2.7.3) (Ρομπότ: Αλλαγή sh:El Lisicki σε sh:El Lissitzky |
|||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
{{συγχώνευση| |
{{συγχώνευση|Λαζάρ Μάρκοβιτς Λισίτσκι}} |
||
[[Αρχείο:El lissitzky self portrait 1914.jpg|thumb|Ελ Λισίτσκι]] |
|||
{{χωρίς παραπομπές|24|01|2013}} |
|||
O '''Ελ Λισίτσκι''' (λατινική γραφή: Lazar Markovich Lissitzky, {{lang-ru|Лазарь Маркович Лисицкий}}) (23 Νοεμβρίου [ OS 11, Νοέμβρη] 1890 - 30η Δεκεμβρίου 1941), πιο γνωστός ως Ελ Λισίτσκι (Ρωσικά : Эль Лисицкий, γίντις : על ליסיצקי), ήταν ένας Ρώσος καλλιτέχνης , σχεδιαστής, φωτογράφος και αρχιτέκτονας. Ήταν σημαντικό πρόσωπο της ρωσικής πρωτοπορίας που συνέβαλε στην ανάπτυξη του σουπρεματισμού με τον μέντορά του τον [[Καζιμίρ Μαλέβιτς]], κάνοντας εκθέσεις και έργα προπαγάνδας για την πρώην [[Σοβιετική Ένωση]]. Το έργο του επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το [[Μπάουχαους]] και κυριάρχησε στον 20ού αιώνα στον τομέα της γραφιστικής. |
|||
{{επιμέλεια|μορφοποίηση, ξένα ονόματα, εσωτερικοί σύνδεσμοι, γλώσσα, στίξη}} |
|||
= Λαζάρ Μάρκοβιτς Λισίτσκι (Lazar Markovich Lissitzky) ή Ελ Λισίτσκι = |
|||
Σοβιετικός αρχιτέκτονας, σχεδιαστής και γραφίστας, 1891, χωριό Ποχίνοκ, περιοχή Σμολένσκ-1941, Μόσχα). |
|||
== Βιογραφικά Στοιχεία == |
|||
Ο Λισίτσκι σπούδασε στο τμήμα αρχιτεκτονικής του Πολυτεχνείου της Ντάρμσταντ (σήμερα στη Γερμανία, 1909-1914) και παρακολούθησε το Πολυτεχνικό Ινστιτούτο της Ρίγας στη Μόσχα (1915-1916). Δίδαξε στη Λαϊκή Σχολή Καλών Τεχνών στο Βίτεμπσκ (1919-1920), στα Ανώτατα Κρατικά Καλλιτεχνικά και Τεχνικά Σπουδαστήρια της Μόσχας (1921) και στο Ανώτατο Καλλιτεχνικό και Τεχνικό Ινστιτούτο της Μόσχας από το 1926. |
|||
Έγινε μέλος του ΙΝΧΟΥΚ (Ινστιτούτο Τεχνών και Πολιτισμού) το 1920. Στο εργαστήρι του, το 1920-1924, εκπονήθηκε το αρχιτεκτονικό σχέδιο γνωστό ως «Βήμα Λένιν» (Μουσείο Αρχιτεκτονικής Έρευνας Στσούσεφ», Μόσχα). Έζησε στη Γερμανία και στην Ελβετία και σχετίστηκε με την ολλανδική ομάδα De Stijl (1921-1925). |
|||
Ο Έλ Λισίτσκι προετοιμάστηκε για το αρχιτεκτονικό του έργο με μια σειρά πειραματικών σχεδίων, γνωστά σαν «Πρόουνι» («Σχέδια για την επιβεβαίωση του Νέου», 1919-1924), που με αυτά έλυσε το πρόβλημα της κατακόρυφης διάρθρωσης της πόλης. Σχεδίασε «οριζόντιους ουρανοξύστες» για τη Μόσχα (1923-1925). Στη δεκαετία του 1920 ήταν μέλος της '''«Ασνόβα»''' (Σύλλογος Νέων Αρχιτεκτόνων) και πήρε μέρος σε πολλούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Στα σχέδια του Λισίτσκι αυτής της περιόδου περιλαμβάνονται στο κτήριο Υφαντουργίας (1925, Μόσχα), το συγκρότημα της «Πράβντα» (1930, Μόσχα) και συγκροτήματα κατοικιών στο Ιβάνοβο Βοζνεσένσκι (1926). |
|||
Όλη την καριέρα του Ελ Λισίτσκι ήταν δεμένη με την πεποίθηση ότι ο καλλιτέχνης θα μπορούσε να είναι ένας παράγοντας για την αλλαγή, αργότερα συνόψισε με διάταγμα του «das zielbewußte Schaffen" (με προσανατολισμό στο στόχο της δημιουργίας). Ο Λισίτσκι ξεκίνησε την καριέρα του με εικονογραφήσεις παιδικών βιβλίων στην γλώσσα Γίντις, σε μια προσπάθεια για την προώθηση της εβραϊκής κουλτούρας στη Ρωσία, μια χώρα που βρισκόταν σε μαζική αλλαγή και που είχε μόλις καταργήσει τους αντισημιτικούς νόμους. |
|||
Με τα χρόνια, δίδαξε σε διάφορες θέσεις συνεργάστηκε με τον [[Καζιμίρ Μαλέβιτς]] στην suprematist ομάδα τέχνης ''UNOVIS'', {{ασαφές|όταν ανέπτυξε μια σειρά παραλλαγή suprematist την δική του με το όνομα ''Proun''}}. Στα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του έφερε σημαντική καινοτομία και την αλλαγή στην γραφιστική, το σχεδιασμό της έκθεσης, τα φωτομοντάζ, και τον σχεδιασμό βιβλίων. Το 1941 παρήγαγε ένα από τα τελευταία έργα του - μια σοβιετική αφίσα προπαγάνδας για την καταπολέμηση της ναζιστικής Γερμανίας. |
|||
== Κονστρουκτιβισμός == |
|||
Ο Λισίτσκι είναι μεγάλος εμψυχωτής του '''Κονστρουκτιβισμού''', ουσιαστικά η σύνδεση μεταξύ Σουπρεματισμού και Κονστρουκτιβισμού. Αναπτύσσει μία πυρετώδη δραστηριότητα, ταξιδεύει, είναι σε συνεχή επαφή με τον Γκρόπιους, τον Μις βαν ντε Ρόε, το Βαν Ντέσμπουργκ. Το μεγάλο του σχέδιο είναι μια «διεθνής του Κονστρουκτιβισμού», της οποίας η ρωσική αρχιτεκτονική, επηρεαζόμενη από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση , θα πρέπει να είναι το συντονιστικό κέντρο. Η θέση του Λισίτσκι και των άλλων αρχιτεκτόνων της ομάδας Ασνόβα (Λαντόβσκι, Μέλνικοφ, Βέσνιν, Γκόλοσοφ και άλλοι) είναι ξεκάθαρη: ''γεωμετρισμός''-γιατί η γεωμετρία εκφράζει το ορθολογικό πνεύμα της επανάστασης, ''τολμηρότατες μορφικές λύσεις'' (σώματα σε ανάγλυφο, φανερές διαρθρώσεις, ακάλυπτος δομικός μηχανισμός)-γιατί η τεχνική που τις επιτρέπει αντανακλά την επαναστατική ηθική, ''μορφικός δυναμισμός και συμβολισμός''-γιατί η κατασκευή πρέπει να είναι η εικόνα-σύμβολο της σοσιαλιστικής κοινωνίας που οικοδομείται. |
|||
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι == |
|||
* [http://www.greekstatemuseum.com/kmst/collections/db/search.html?primary_control_0=AN&secondary_control_0=S&tertiary_control_text_0=%CE%9B%CE%B9%CF%83%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%BA%CE%B9%20%CE%95%CE%BB&sort_order=1 Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης] |
|||
{{DEFAULTSORT:Λισιτσκι Ελ}} |
|||
== Έργα == |
|||
[[Κατηγορία:Γεννήσεις το 1890]] |
|||
Εργαζόμενος πάνω στο ρυθμό που κυριαρχούσε τότε, ο Λισίτσκι είναι εκείνος που ενσωμάτωσε το σουπρεματιστικό ύφος σε διάφορα έργα του, δίνοντάς του όμως ένα νέο περιεχόμενο: '''το συμβολισμό της ταξικής πάλης'''. Χαρακτηριστικά δείγματα είναι η αφίσα του '''«Με την κόκκινη σφήνα, νικήστε τους λευκούς»''' (1920), το σχέδιο για το '''μνημείο της Ρόζας Λούξεμπουργκ''' (1919-1920) ή '''η ιστορία δύο τετραγώνων''' που απεικονίζει συμβολικά την έλευση της Οκτωβριανής Επανάστασης και το οποίο συνδυάζει το Σουπρεματισμό με τον Κονστρουκτιβισμό. Ακόμα, σχεδίασε μια σειρά προπαγανδιστικές αφίσες, ενώ σημαντική επίδραση στη διαμόρφωση της Ρώσικης Πρωτοπορίας είχε η δυναμική κατασκευή του γερανού στο έργο του '''«Το βήμα του Λένιν»''' (1920). Σχεδίασε, επίσης, βιομηχανοποιημένα έπιπλα (1928-1929) για πολλαπλές χρήσεις. Ανέπτυξε νέες απόψεις για την διοργάνωση των εκθέσεων, που τις αντιμετώπιζε ως ενοποιημένες μονάδες (Σοβιετικά περίπτερα σε εκθέσεις του εξωτερικού, 1925-1934, Έκθεση Γραφικών Τεχνών στη Μόσχα, 1927). Διατύπωσε ακόμα νέες αντιλήψεις για τη σκηνογραφία. Στον τομέα της καλλιτεχνικής επιμέλειας των εκδόσεων, ο Λισίτσκι θεώρησε το βιβλίο ως είδος τέχνης, χρησιμοποιώντας πλούσια διακόσμηση, αντιπαραθέτοντας ανόμοια τυπογραφικά στοιχεία, χρησιμοποιώντας νέες εκτυπωτικές μεθόδους (π.χ.φωτομηχανικές) και διερευνώντας τις δυνατότητες φωτομοντάζ (σχέδια για το «Όλα εντάξει» του Μαγιακόφσκι, για το περιοδικό «Η οικοδόμηση της ΕΣΣΔ», 1932-1941 και για μια σειρά φωτογραφικών λευκωμάτων στη δεκαετία του 1930). |
|||
[[Κατηγορία:Θάνατοι το 1941]] |
|||
[[Κατηγορία:Ρωσοεβραίοι]] |
|||
[[Κατηγορία:Ρώσοι καλλιτέχνες]] |
|||
[[Κατηγορία:Ρώσοι σχεδιαστές]] |
|||
[[Κατηγορία:Ρώσοι φωτογράφοι]] |
|||
[[Κατηγορία:Ρώσοι αρχιτέκτονες]] |
|||
{{Link FA|en}} |
|||
== Θεωρητικό Υπόβαθρο == |
|||
{{Link FA|he}} |
|||
Ως προς το ρόλο της τέχνης ο Ελ Λισίτσκι, όπως και ο Α. Ρόντσενκο-μαρξιστής θεωρητικός του Κονστρουκτιβισμού, παίρνει σοβαρά υπόψη του τη σουπρεματιστική μορφολογική αυστηρότητα. Στο επίπεδο της σύνδεσης της τέχνης με την πολιτική δράση πιστεύει ότι καμία αντίφαση δεν μπορεί να υπάρξει μεταξύ αισθητικής διαδικασίας και βιομηχανικής τεχνολογίας σε ένα σύστημα στο οποίο η βιομηχανία είναι πλέον απελευθερωμένη, δεν δεσμεύεται από το καπιταλιστικό σύστημα. Όχι μόνο οι βιομηχανικές τεχνικές θα ανοίξουν απεριόριστες δυνατότητες στη δημιουργικότητα των καλλιτεχνών αλλά θα αποτελέσουν επίσης το λειτουργικό μηχανισμό μέσα από τον οποίο η τέχνη θα εισχωρήσει και θα επηρεάσει τη ζωή και, αντίστροφα, η σοσιαλιστική κοινωνία θα διεγείρει τη δημιουργικότητα της παραγωγής. Ταυτόχρονα, τέχνη και εργασία θα αλληλοεπηρεάζονται, θα ανταλλάσσουν αμοιβαία εμπειρίες και θα διδάσκουν τις αρχές οργάνωσής τους, έτσι ώστε η τέχνη να παίρνει από την εργασία τους νόμους της τεχνικής και της οικονομίας υλικών και ενέργειας, ενώ η εργασία να αφομοιώνει τη δημιουργικότητα και τις ιδιότητες των υλικών. Αυτά ως μελλοντικές προϋποθέσεις για μία μελλοντική ενότητα της τέχνης με την επιστήμη και τη ζωή. |
|||
{{Link FA|sv}} |
|||
[[ar:إل ليسيتزكي]] |
|||
'''«Ό,τι γίνεται στην Ευρώπη σε εργαστηριακό επίπεδο, στη Ρωσία γίνεται μαζικά, μέσα από τη θέληση της ιστορίας»''', γράφει ο Ελ Λισίτσκι για να υποδηλώσει τις τεράστιες δυνάμεις που απελευθέρωσε για την τέχνη η σοσιαλιστική εξουσία. |
|||
[[be:Лазар Маркавіч Лісіцкі]] |
|||
[[ca:El Lissitzky]] |
|||
Έτσι, η βιομηχανική τέχνη ήταν η νέα και η πραγματική '''λαϊκή τέχνη''': δεν ήταν πια η συνεσταλμένη έκφραση μίας κατώτερης ως προς τη μόρφωση τάξης αλλά το σημάδι της εσωτερικής ζωτικότητας μίας κοινωνίας που σχηματίζεται σε συνθήκες πραγματικής ελευθερίας για την εργατική τάξη και το λαό. |
|||
[[cs:El Lisickij]] |
|||
[[de:El Lissitzky]] |
|||
[[en:El Lissitzky]] |
|||
== Πηγές == |
|||
[[es:El Lissitzky]] |
|||
*''«Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκοπαίδεια», λήμμα "Λισίτσκι Λάζαρ Μάρκοβιτς"'', εκδ. «Ακάδημος», τρίτη έκδοση, 1978. |
|||
[[et:Lazar Lissitski]] |
|||
[[eu:El Lissitzky]] |
|||
*Ελένης Μηλιαρονικολάκη, (2011), ''Ρώσικη Πρωτοπορία.Μια κριτική επισκόπηση'', Κομμουνιστική Επιθεώρηση, Τεύχος 6, 2011,Αθήνα (σελ.99-140) |
|||
[[fi:El Lisitski]] |
|||
[[fr:Lazar Lissitzky]] |
|||
*Julio Carlo Argan ''Η Μοντέρνα Τέχνη'' μτφ. Λίνα Παπαδημήτρη Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης-Ανώτατη σχολή Καλών Τεχνών Ηράκλειο 2008 |
|||
[[fy:El Lissitzky]] |
|||
[[he:אל ליסיצקי]] |
|||
[[hr:El Lissitzky]] |
|||
[[hu:El Liszickij]] |
|||
[[it:El Lissitzky]] |
|||
[[ja:エル・リシツキー]] |
|||
[[lv:Els Ļisickis]] |
|||
[[nl:El Lissitzky]] |
|||
[[nn:El Lisitskij]] |
|||
[[pl:El Lissitzky]] |
|||
[[pt:El Lissitzky]] |
|||
[[ro:El Lissitzky]] |
|||
[[ru:Лисицкий, Лазарь Маркович]] |
|||
[[sh:El Lissitzky]] |
|||
[[simple:El Lissitzky]] |
|||
[[sk:El Markovič Lisickij]] |
|||
[[sr:Ел Лисицки]] |
|||
[[sv:El Lisitskij]] |
|||
[[tr:El Lissitzky]] |
|||
[[yi:על ליסיצקי]] |
|||
[[zh:埃尔·利西茨基]] |
|||
Έκδοση από την 04:58, 9 Φεβρουαρίου 2013
 |
Έχει προταθεί αυτό το λήμμα ή τμήμα αυτού του λήμματος, να συγχωνευθεί με το Λαζάρ Μάρκοβιτς Λισίτσκι. (Σχολιάστε) |
O Ελ Λισίτσκι (λατινική γραφή: Lazar Markovich Lissitzky, ρωσικά: Лазарь Маркович Лисицкий) (23 Νοεμβρίου [ OS 11, Νοέμβρη] 1890 - 30η Δεκεμβρίου 1941), πιο γνωστός ως Ελ Λισίτσκι (Ρωσικά : Эль Лисицкий, γίντις : על ליסיצקי), ήταν ένας Ρώσος καλλιτέχνης , σχεδιαστής, φωτογράφος και αρχιτέκτονας. Ήταν σημαντικό πρόσωπο της ρωσικής πρωτοπορίας που συνέβαλε στην ανάπτυξη του σουπρεματισμού με τον μέντορά του τον Καζιμίρ Μαλέβιτς, κάνοντας εκθέσεις και έργα προπαγάνδας για την πρώην Σοβιετική Ένωση. Το έργο του επηρέασε σε μεγάλο βαθμό το Μπάουχαους και κυριάρχησε στον 20ού αιώνα στον τομέα της γραφιστικής.
Όλη την καριέρα του Ελ Λισίτσκι ήταν δεμένη με την πεποίθηση ότι ο καλλιτέχνης θα μπορούσε να είναι ένας παράγοντας για την αλλαγή, αργότερα συνόψισε με διάταγμα του «das zielbewußte Schaffen" (με προσανατολισμό στο στόχο της δημιουργίας). Ο Λισίτσκι ξεκίνησε την καριέρα του με εικονογραφήσεις παιδικών βιβλίων στην γλώσσα Γίντις, σε μια προσπάθεια για την προώθηση της εβραϊκής κουλτούρας στη Ρωσία, μια χώρα που βρισκόταν σε μαζική αλλαγή και που είχε μόλις καταργήσει τους αντισημιτικούς νόμους.
Με τα χρόνια, δίδαξε σε διάφορες θέσεις συνεργάστηκε με τον Καζιμίρ Μαλέβιτς στην suprematist ομάδα τέχνης UNOVIS, όταν ανέπτυξε μια σειρά παραλλαγή suprematist την δική του με το όνομα Proun[ασαφές]. Στα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του έφερε σημαντική καινοτομία και την αλλαγή στην γραφιστική, το σχεδιασμό της έκθεσης, τα φωτομοντάζ, και τον σχεδιασμό βιβλίων. Το 1941 παρήγαγε ένα από τα τελευταία έργα του - μια σοβιετική αφίσα προπαγάνδας για την καταπολέμηση της ναζιστικής Γερμανίας.