Γιάουαρ Ουάκακ

Ο Γιάουαρ Ουάκακ σε αναπαράσταση στο χρονικό του Φελίπε Γκουαμάν Πόμα ντε Αγιάλα, του 1615.

Ο Γιάουαρ Ουάκακ (Κέτσουα: Yawar Waqaq Inka ισπ. Yáhuar Huácac, ο "Ίνκα που έκλαψε με αίμα") ήταν ο έβδομος αυτοκράτορας των Ίνκας. Ήταν γιος του Ίνκα Ρόκα και της Μάμα Μίκαι (ισπ. Mama Mícay). Ήταν ο δεύτερος βασιλέας της δυναστεία Ουανάν, που ίδρυσε ο πατέρας του. Βασίλεψε περίπου το 1380. Το κανονικό του όνομα ήταν Τίτο Κύσι Ουάλπα (Κέτσουα: Tito Cusi Hualpa) και η γυναίκα του ονομαζόταν Μάμα Τσίκγια (ισπ. Mama Chicya ή Mama Chic-ya).

Όταν ήταν μικρός τον είχαν απαγάγει οι πολεμιστές της φυλής Ουαϊγιάκα και τον παρέδωσαν στον ηγεμόνα της φυλής των Αγιαρμάκας για να τους συγχωρήσει για την ατίμωση που είχανε διαπράξει. Ο ηγεμόνας, της πρώτης φυλής, δεν παρέδωσε την κόρη του, ως νύφη, στον ηγεμόνα της φυλής Αγιαρμάκα, όπως είχε υποσχεθεί, αλλά στον πατέρα του Τίτο Κύσι Ουάλπα. Έτσι ο τελευταίος κατέληξε όμηρος στην αυλή του ηγεμόνα των Αγιαρμάκας. Όσο ήταν αιχμάλωτος αναγκάστηκε να υπακούει τους ευγενείς της φυλής που τον αιχμαλώτισαν. Ένας απο αυτούς θυμωμένος από μια πράξη του νεαρού Τίτο διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Ο νεαρός τότε δάκρυσε και άρχισε να κλαίει αίμα από τα μάτια του, πιθανόν είχε μολυνθεί από επιπεφυκίτιδα. Λαμβάνοντας αυτό ως θείο σημάδι ο ευγενής απλά τον τιμώρησε αναγκάζοντας τον να προσέχει τα Λάμα αλπακά του χωριού. Ύστερα από αυτό το συμβάν πήρε την ονομασία "ο Ίνκα που έκλαψε με αίμα", δηλαδή Γιάουαρ Ουάκακ.

Ο πατέρας του, Ίνκα Ρόκα, ύστερα από χρόνια κατάφερε να τον απελευθερώσει και να τον χρίσει επίσημα ως διάδοχο του. Λόγω των προβλημάτων υγείας που είχε όμως ποτέ δεν έλαβε μέρος σε εκστρατεία και πριν και αφότου έγινε βασιλέας των Ίνκας. Για να προσαρτήσει νέα εδάφη στο βασίλειο του έστειλε τα αδέρφια του, τους στρατηγούς, Βικακίραο Ίνκα και Από Μάιτα στα νότια του Κούσκο. Εκεί αυτοί αντιμετώπισαν τις φυλές Κυντίς και Μολλάκα τις οποίες υποτάξανε.

Ο Γιάουαρ Ουάκακ είχε έξι γιους. Τον πρωτότοκο Πάουκαρ Άιγιου (Κέτσουα: Paucar Ayllu) , τον δευτερότοκο Πάουακ Ουάλπα Μάιτα (Κέτσουα: Pahuac Hualpa Mayta) και τον τριτότοκο Βιρακότσα Ίνκα (Κέτσουα: Viracocha Inca) από την Μάμα Μάμα Τσίκγια. Από άλλες γυναίκες είχε τους Βίτσου Τόπα (Κέτσουα: Vicchu Topa) , τον Μαρκαγιούτο (Κέτσουα: Marcayuto) και τον Ίνκα Ρόκα Ίνκα (Κέτσουα: Inca Roca Inca).

Ο Γιάουαρ Ουάκακ επέλεξε για διάδοχο του, τον δευτερότοκο Πάουακ Ουάλπα Μάιτα. Οι ευγενείς της φυλής Ουαϊγιάκα (ισπ. Huayllaca) υποστήριζαν τον Μαρκαγιούτο και έτσι με τη βοήθεια του δολοφόνησαν τον διάδοχο του Γιάουαρ Ουάκακ. Ο βασιλέας των Ίνκας έστειλε τον γιο του Βιρακότσα να τιμωρήσει τη συγκεκριμένη φυλή για την προδοσία της και αυτός έφερε σε πέρας την αποστολή του. Εν τω μεταξύ στο Κούσκο, οι Ίνκας ευγενείς δολοφόνησαν τον πρωτότοκο Πάουκαρ Άιγιου και τον Γιαουάρ Ουάκακ ενώ οι γεροντότεροι της φυλής έχρισαν νέο ηγεμόνα τον Βιρακότσα Ίνκα.

Πηγές

• ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ, ΙΝΚΑΣ, Δεληγίαννης Π., τεύχος 147, εκδόσεις ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, Νοέμβριος 2008
• Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΥΣ ΛΑΡΟΥΣ ΜΠΡΙΤΑΝΝΙΚΑ, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, Αθήνα, 1996
• History of the Incas, Sarmiento de Gamboa P., S. Bauer B., Smith V., Decoster J., University of Texas Press, March 2007

Προηγούμενος Ίνκα Ρόκα

Σάπα Ίνκα περίπου το 1380

Επόμενος Βιρακότσα Ίνκα