Καραβέλα

Σύγχρονο αντίγραφο του Ματθαίου, της καραβέλας με την οποία ο Τζιοβάνι Καμπότο έφτασε στην Νέα Γη. Βρίσκεται στο λιμάνι του Μπρίστολ.

Η Καραβέλα ήταν παλιό ιστιοφόρο πλοίο περισσότερο ακτοπλοϊκό και στη συνέχεια εξερευνητικό του 13ου αιώνα με εκτόπισμα περίπου 70 τόνων που στους επόμενους δύο αιώνες εξελίχθηκε σε 200 τόνους.

Η Καραβέλα έφερε συνήθως τρεις ιστούς με τον μεσαίο μεγαλύτερο στους οποίους έφερε τρία τετράγωνα ιστία, είτε λατίνια (τριγωνικά), είτε ανάμικτα καθώς επίσης και ένα τετράγωνο ιστίο, το λεγόμενο "τσιβαδέρα" (έναντι του ελληνικού αρτέμωνα) στον πρόβολο, τον πλάγιο πλωριό ιστίο, (κοινώς μπαστούνι).

Τα σκάφη αυτά ήταν σχετικά πλατιά, είχαν πολλούς χώρους αποθηκευτικούς και έφεραν λίγα πανιά που μπορούσε να τα χειριστεί και ολιγομελές πλήρωμα. Αυτά είχαν ως συνέπεια να τα προτιμήσουν οι θαλασσοπόροι στις εξερευνήσεις τους, όπως ο Βάσκο ντε Γάμα, ο Ζαν Κορτιέ αλλά και ο Χριστόφορος Κολόμβος του οποίου και τα τρία πλοία του, τα "Νίσια", "Πίντα" και "Σάντα Μαρία" με τα οποία απέπλευσε στις 3 Αυγούστου 1492 ήταν καραβέλες.

Όταν το 1893 αποφασίσθηκε από την Ισπανία ο πανηγυρισμός της 500στής επετείου του ιστορικού εκείνου απόπλου του Κολόμβου που συνέπιπτε με την διεθνή έκθεση του Σικάγου, ο Ισπανός αρχιναυπηγός Λεοπόλδος Ουίλκε ναυπήγησε στο Καράκα πανομοιότυπο πλοίο της ναυαρχίδας του Κολόμβου, της οποίας τα σχήματα τόσο των παρισάλων όσο και των εγκαρσίων τομών καταρτίσθηκαν βάσει όλων των μέχρι τότε σωζόμενων πηγών. Έτσι της αναπαρασταθείσας αυτής καραβέλας πρότυπα υπό κλίμακα κατατέθηκαν στο "Musée de la Marine" του Παρισιού καθώς και στο "Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου" στο Κέσιγκτον του Λονδίνου.

Βάσει αυτών των προτύπων οι διαστάσεις (σε πόδια) που είχαν οι εξερευνητικές καραβέλες ήταν: μήκος τρόπιδας 60,68΄ , ολικό μήκος 93΄, μέγιστο πλάτος 25,78΄ (περίπου 1/4 του μήκους), έμφορτο εκτόπισμα 233 τόνους, και βάρος έρματος 90 τόνοι. Μετά την καθέλκυση το πλοίο επανδρώθηκε με πλήρωμα εκ του ισπανικού Βασιλικού Ναυτικού υπό κυβερνήτη τον πλοίαρχο Βίκτωρα Κόνκας, τον μετέπειτα ήρωα, "κυβερνήτη σημαίας", του ναυάρχου Θερβέρα, στη ναυμαχία του Σαντιάγκο. Έτσι απέπλευσε την αυτή ημέρα που είχε ξεκινήσει ο Κολόμβος, από το ίδιο λιμένα με προορισμό το Σαν Σαλβαντόρ, και ακολουθώντας τα στίγματα εκείνου, η σύγχρονη καραβέλα χρειάστηκε 36 ημέρες με συνεχείς και αρκετά επικίνδυνους προνευστασμούς (σκαμπανεβάσματα), με μέγιστη ταχύτητα 6,5 κόμβους, αντί των 35 ημερών που είχε κάνει ο Κολόμβος, χωρίς εκείνος ν΄ αναφέρει τέτοιες υπερβολικές κοπώσεις που αντιμετώπισε η νεότερη καραβέλα.

Σημείωση: Το όνομα "καραβέλα", ιταλικά "caravella", και πορτογαλικά "caraveia" πιθανώς ν΄ αποτελεί υποκοριστικό του αρχαίου ελληνικού όρου "κάραβος" (= μεγάλο πλοίο).