Πενικιλίνη

Ρεκλάμα του 1940:Η πενικιλίνη θεραπεύει την γονόρροια μέσα σε τέσσερις ώρες.

Η πενικιλλίνη είναι αντιβιοτικό που λαμβάνεται από καλλιέργειες μερικών ειδών ευρωτομυκήτων (πενικίλλιον κλπ). Οι αντιμικροβιακές ιδιότητες των καλλιεργημάτων των ευρωτομυκήτων ήταν γνωστές από τα παλιότερα χρόνια. Πρώτος όμως ο Άγγλος ερευνητής Αλεξάντερ Φλέμινγκ το 1929 απομόνωσε από την πράσινη μούχλα μια ουσία που ανέστελλε τη δραστηριότητα μερικών βακτηρίων και την ονόμασε πενικιλλίνη.

Το 1943 η πενικιλλίνη παρασκευάσθηκε βιομηχανικά. Διάφορα είδη πενικιλίνης σχηματίζονται ως αποτέλεσμα ζωικής δραστηριότητας διαφόρων ειδών μυκήτων μούχλας (Penicillium notatum, Penicillium dirysogenum). Το σκεύασμα που χρησιμοποιείται στην ιατρική είναι μείγμα διαφόρων ειδών πενικιλίνης με τη μορφή αλάτων νατρίου και ασβεστίου. Η πενικιλλίνη έχει τη μορφή λευκής σκόνης ή κίτρινης άμορφης μάζας και είναι ευδιάλυτη στο νερό.

Η πενικιλίνη είναι ένα από τα ισχυρότερα σύγχρονα θεραπευτικά μέσα. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της πνευμονίας, σηπτικών ή πυωδών ασθενειών, διαφόρων μορφών κυνάγχης, διφθερίτιδας. ερυσιπέλαος, οστρακιάς, βλεννόρροιας, σύφιλης κ.α. Ανθεκτικά στην πενικιλίνη είναι τα βακτήρια του τύφου, των παρατύφων, της δυσεντερίας, της φυματίωσης, τα αίτια της πανώλους, της τουλαραιμίας, οι ρικέτσιες και ορισμένοι ακόμη μικροοργανισμοί.

Γιατί ο Fleming Aνακάλυψε την πενικιλλίνη

Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ (1881-1955) γεννήθηκε στη Σκωτία. Έλαβε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και υπηρέτησε ως επίατρος σε βρετανικό νοσοκομείο του Παρισιού. Συγκλονισμένος από τις εκατόμβες θυμάτων που προκαλούν οι λοιμώξεις στους πληγωμένους αποφάσισε να αφιερωθεί στη μικροβιολογία. Εντάχθηκε έτσι στο εργαστήριο του St Mary’s Hospital όπου και εκπαιδεύτηκε από τον καθηγητή A. Wright (1861-1947). Το 1922 δημοσίευσε μνημόνιο για την «λυσοζύμη» - βιολογική ουσία που είχε ανακαλύψει και της οποίας απέδειξε την καταστροφική δύναμη στο τοίχωμα ορισμένων βακτηριδίων. Το 1928, παρατήρησε την καταστροφή μεγάλου μέρους μιας καλλιέργειας σταφυλοκόκκου που περιείχετο σε τρυβλίο Πετρί το οποίο είχε μολυνθεί από γειτονική μούχλα. Ο Φλέμινγκ τότε, αντί να πετάξει τη χαλασμένη καλλιέργεια, καταπιάστηκε με την ταυτοποίηση της μούχλας. Η παρατήρησή του δημοσιεύτηκε το 1929. Μετά από 2 χρόνια ανακαλύφθηκε ότι επρόκειτο για το μικρόβιο « Penicillium notatum» και ο Φλέμινγκ ονόμασε τη βακτηριοκτόνο ουσία «πενικιλίνη». Το 1933 πέτυχε επαρκώς δραστικό εκχύλισμα πενικιλίνης με το οποίο αντιμετώπισε επιτυχώς ένα περιστατικό επιπεφυκίτιδας. Αυτή είναι η πρώτη γνωστή θεραπεία με πενικιλίνη. Το 1940, δύο ανεξάρτητοι ερευνητές της Οξφόρδης, οι Howard Florey (1898-1968) και Ernst Chain (1906-1978), κατάφεραν μετά από εξαετείς έρευνες να λάβουν καθαρή πενικιλίνη και έφτιαξαν πυκνά διαλύματά της. Ομως λόγω των βομβαρδισμών του Λονδίνου αδυνατούσαν να παράγουν μεγάλες ποσότητες. Ετσι η έρευνα μεταφέρθηκε στίς ΗΠΑ. Το 1942 άρχισε η βιομηχανική παραγωγή πενικιλίνης στις Η.Π.Α. Το 1945 απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ από κοινού στους Φλέμινγκ, Φλέρευ και Τσέιν. Είναι γεγονός ότι ακόμα και σήμερα παρά τα όσα έχουν γραφεί εξακολουθεί να υπάρχει το αίνιγμα που περιβάλλει τη γέννηση της πενικιλίνης. Γιατί άραγε ούτε ο Φλέμινγκ, ούτε άλλος ερευνητής του εργαστηρίου του Wright δεν εξεδήλωσε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις θεραπευτικές ιδιότητες της πενικιλίνης και έπρεπε η ανθρωπότητα να περιμένει 14 ολόκληρα χρόνια για να διερευνηθεί και παρουσιασθεί η χρησιμοποίηση της πενικιλίνης ως αντιβιοτικού από την ομάδα της Οξφόρδης (Florey και Chain) που δεν είχε καμία σχέση με τους πρώτους ερευνητές. Με την παρούσα ανακοίνωση δίνονται μερικές εξηγήσεις για τη μεγάλη ευκαιρία που ξέφυγε του Φλέμινγκ. Πηγή: Γ. Ανδρούτσος, Γ. Γιαννάκης, Α. Μιχαηλίδης, Ινστιτούτο Ιστορίας Ιατρικής, Ιατρική Σχολή της Λυών, Γαλλία, δημοσιεύθηκε στήν "Ιατρική Επιθεώρηση ΙΚΑ", τ.3, 1985.