Ιωάννης Εμμανουήλ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Dgolitsis (συζήτηση | συνεισφορές)
Dgolitsis (συζήτηση | συνεισφορές)
προσθήκη πηγών
Γραμμή 10: Γραμμή 10:
Στα τέλη Ιουνίου του 1798, ο 24χρονος Ιωάννη Εμμανουήλ και ο αδελφός του εκτελέσθηκαν στο Βελιγράδι, μαζί με τον [[Ρήγας Φεραίος|Ρήγα]] και άλλους πέντε συντρόφους του. Όταν ο Ρήγας έφθασε στην Βιέννη το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου του 1795, βρήκε εκεί μία ακμάζουσα ελληνική κοινότητα, όχι μόνον στον οικονομικό τομέα αλλά και στον πνευματικό και πολιτιστικό. Το έδαφος ήταν γόνιμο για να σπείρει τις ιδέες και τα οράματά του. Υπήρχε ένας ενθουσιασμός και αναβρασμός ψυχής μεταξύ των μορφωμένων και μη Ελλήνων, οι οποίοι διαποτισμένοι με τις ιδέες του διαφωτισμού και παρακολουθούντες τα κοσμοϊστορικά γεγονότα, που διαδραματίζονταν στον ευρωπαϊκό χώρο μετά την γαλλική επανάσταση και κατά του ναπολεόντιους πολέμους<ref>Νέα στοιχεία για τη δράση του προκύπτουν από το σπάνιο χειρόγραφο «Μαθηματάριο» των αρχών του 18ου αιώνα, που αποτελείται από 310φύλλα.</ref> πιστεύοντας ότι ήρθε η ώρα που τα αγαθά αυτά της ελευθερίας θα τα απολάμβαναν και οι δουλομένοι αδελφοί τους.
Στα τέλη Ιουνίου του 1798, ο 24χρονος Ιωάννη Εμμανουήλ και ο αδελφός του εκτελέσθηκαν στο Βελιγράδι, μαζί με τον [[Ρήγας Φεραίος|Ρήγα]] και άλλους πέντε συντρόφους του. Όταν ο Ρήγας έφθασε στην Βιέννη το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου του 1795, βρήκε εκεί μία ακμάζουσα ελληνική κοινότητα, όχι μόνον στον οικονομικό τομέα αλλά και στον πνευματικό και πολιτιστικό. Το έδαφος ήταν γόνιμο για να σπείρει τις ιδέες και τα οράματά του. Υπήρχε ένας ενθουσιασμός και αναβρασμός ψυχής μεταξύ των μορφωμένων και μη Ελλήνων, οι οποίοι διαποτισμένοι με τις ιδέες του διαφωτισμού και παρακολουθούντες τα κοσμοϊστορικά γεγονότα, που διαδραματίζονταν στον ευρωπαϊκό χώρο μετά την γαλλική επανάσταση και κατά του ναπολεόντιους πολέμους<ref>Νέα στοιχεία για τη δράση του προκύπτουν από το σπάνιο χειρόγραφο «Μαθηματάριο» των αρχών του 18ου αιώνα, που αποτελείται από 310φύλλα.</ref> πιστεύοντας ότι ήρθε η ώρα που τα αγαθά αυτά της ελευθερίας θα τα απολάμβαναν και οι δουλομένοι αδελφοί τους.


Κυκλοφορούσε ήδη από του 1791 στην Βιέννη από τους Σιατιστινούς αδελφούς Μακρδίες-Πούλιου, επισήμως και κατόπιν αδείας της αυστριακής κυβερνήσεως, ή πρώτη ελληνική εφημερίδα με τον τίτλο "Εφημερίς" (και με την μακροσκελή επεξήγηση, είτ’ ουν ακριβές απάνθισμα των κατά τον ενεστώτα χρόνον αξιολογωτέρων, ναι μην και ακριβεστέρων παγκομίων συμβεβηκότων, άπερ φιλοπόνως και εμμελώς, δίκην μελίσσης, απανταχόθεν συλλεχθέντα, χάριν της επωφελούς των πολλών περί τα νέα περιεργίας φιλοφρόνως εκδίδονται). Η "Εφημερίς" είχε είχε τεράστια επιτυχία. Κυκλοφορούσε και διαβάζονταν στην Βιέννη και σ' όλες τίς πόλεις της Αυστροουγγαρίας και των παραδουναβίων ηγεμονιών και σ' αυτήν την 'Οθωμανική αυτοκρατορία, όχι μόνον από τους Έλληνες αλλά και από τις άλλες εθνότητες ακόμη και απ' αυτούς τους Τούρκους. 'Εκτός από την τρέχουσα ειδησεογραφία περιείχε επιστημονική ύλη, περικοπές από αρχαία ελληνικά συγγράμματα για την διατήρηση και ενίσχυση της εθνικής συνειδήσεως, και είχε το θάρρος να αναγράφει τις νίκες του Ναπολέοντος στην Ιταλία και να προπαγανδίζει και να διαδίδει στους αναγνώστες της τις ιδέες των δικαιωμάτων τού ανθρώπου και του πολίτου, όπως αυτές καθορίσθηκαν από τις αρχές της γαλλικής επαναστάσεως. Σ' αυτούς απευθύνθηκε ο Ρήγας και απ' αυτούς επέλεξε τους στενούς του συνεργάτες, όλους νεαρούς, μεταξύ των όποιων και από τους πιο στενούς του ήταν οί Καστοριανοί αδελφοί Εμμανουήλ, Ιωάννης και Παναγιώτης και ο Γεώργιος Θεοχάρης, οι Σιατιστινοί Θεοχάρης Τουρούντζιας, Κωνσταντίνος Δούκας και οι αδελφοί Μακρίδαι-Πούλιοι και ο Κοζανίτης Γεώργιoς Σακκελάριος.<ref>*[[Ιωάννης Βασδραβέλης]], Οι Μακεδόνες εις τους υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνας (1796-1832), έκδ. 2η 1950</ref>
Κυκλοφορούσε ήδη από του 1791 στην Βιέννη από τους Σιατιστινούς αδελφούς Μακρδίες-Πούλιου, επισήμως και κατόπιν αδείας της αυστριακής κυβερνήσεως, ή πρώτη ελληνική εφημερίδα με τον τίτλο "Εφημερίς" (και με την μακροσκελή επεξήγηση, είτ’ ουν ακριβές απάνθισμα των κατά τον ενεστώτα χρόνον αξιολογωτέρων, ναι μην και ακριβεστέρων παγκομίων συμβεβηκότων, άπερ φιλοπόνως και εμμελώς, δίκην μελίσσης, απανταχόθεν συλλεχθέντα, χάριν της επωφελούς των πολλών περί τα νέα περιεργίας φιλοφρόνως εκδίδονται). Η "Εφημερίς" είχε είχε τεράστια επιτυχία. Κυκλοφορούσε και διαβάζονταν στην Βιέννη και σ' όλες τίς πόλεις της Αυστροουγγαρίας και των παραδουναβίων ηγεμονιών και σ' αυτήν την 'Οθωμανική αυτοκρατορία, όχι μόνον από τους Έλληνες αλλά και από τις άλλες εθνότητες ακόμη και απ' αυτούς τους Τούρκους. 'Εκτός από την τρέχουσα ειδησεογραφία περιείχε επιστημονική ύλη, περικοπές από αρχαία ελληνικά συγγράμματα για την διατήρηση και ενίσχυση της εθνικής συνειδήσεως, και είχε το θάρρος να αναγράφει τις νίκες του Ναπολέοντος στην Ιταλία και να προπαγανδίζει και να διαδίδει στους αναγνώστες της τις ιδέες των δικαιωμάτων τού ανθρώπου και του πολίτου, όπως αυτές καθορίσθηκαν από τις αρχές της γαλλικής επαναστάσεως. Σ' αυτούς απευθύνθηκε ο Ρήγας και απ' αυτούς επέλεξε τους στενούς του συνεργάτες, όλους νεαρούς, μεταξύ των όποιων και από τους πιο στενούς του ήταν οί Καστοριανοί αδελφοί Εμμανουήλ, Ιωάννης και Παναγιώτης και ο Γεώργιος Θεοχάρης, οι Σιατιστινοί Θεοχάρης Τουρούντζιας, Κωνσταντίνος Δούκας και οι αδελφοί Μακρίδαι-Πούλιοι και ο Κοζανίτης Γεώργιoς Σακκελάριος.<ref>[[Ιωάννης Βασδραβέλης]], Οι Μακεδόνες εις τους υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνας (1796-1832), έκδ. 2η 1950</ref>


==Ιωάννης Εμμανουήλ ως Λόγιος==
==Ιωάννης Εμμανουήλ ως Λόγιος==
Γραμμή 71: Γραμμή 71:


==Πηγές==
==Πηγές==
* [[Αιμίλιος Λεγκράν]], Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή και των συν αυτώ μαρτυρησάντων (1891), ελλην. μετάφρ. [[Σπυρίδων Λάμπρος]]
*[[Κωνσταντίνος Άμαντος]], Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή, 1932
*[[Κωνσταντίνος Άμαντος]], Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή, 1932
*[[Λέανδρος Βρανούσης]], Ρήγας (Βασική βιβλιοθήκη, αρ.10, Αθήνα 1954)
*[[Απόστολος Βακαλόπουλος]], Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, «ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ, ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ ΚΑΙ ΑΧΡΙΔΑ» σσ. 412-431 εκδ. Βάνιας 1992
*[[Απόστολος Βακαλόπουλος]], Ιστορία της Μακεδονίας 1354-1833, «ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ, ΚΛΕΙΣΟΥΡΑ ΚΑΙ ΑΧΡΙΔΑ» σσ. 412-431 εκδ. Βάνιας 1992

Έκδοση από την 19:40, 14 Μαρτίου 2012

Το αρχοντικό των αδελφών Ιωάννη και Παναγιώτη Εμμανουήλ (1750) συμμαρτύρων του Ρήγα Βελεστινλή το 1798, σήμερα στεγάζει το Μουσείο Ενδυματολογίας.

Ο Ιωάννης Εμμανουήλ , (1774 Καστοριά-1798 Βελιγράδι), φοιτητής της ιατρικής στη Βιέννη υπήρξε στενός συνεργάτης και συμμάρτυρας του Ρήγα Βελεστινλή.

Ιστορικά στοιχεία

Από την Πέστη, όπου αρχικά σπούδαζε, πήγε στη Βιέννη και εκεί, φοιτητής Ιατρικής, γνώρισε τον Ρήγα, το φθινόπωρο του 1796. Ενώ το 1797 ενθουσιάστηκε με τα επαναστατικά σχέδια του, όπως φαίνεται και από το αισιόδοξο αλληγορικό πατριωτικό στιχούργημα με τίτλο «Ωδάριον συγχαριστικόν εις το νέον έτος προσφωνηθέν τοις ομογενέσι και φιλοπάτρισιν υπό Ιωάννου Εμμανουήλ του Καστοριανού». (αποτελείται από 78 δεκατρισύλλαβους ιαμβικούς στίχους, σαν του «Θούριου»). Στους τελευταίους στίχους η θεά Αθηνά, που τα χέρια τns είναι δεμένα με σίδερα, περιμένει να ομονοήσουν οι Έλληνες για να έλθει η μέρα της Ελευθερίας.

Η συνεργασία του με τον Ρήγα Φεραίο

Ο Ιωάννης Εμμανουήλ ήταν απ' τους τελευταίους που συνέλαβε η αυστριακή αστυνομία, στην ανάκριση ομολόγησε ότι γνώριζε τον Ρήγα, ότι είχε παραλάβει από τον ίδιο ένα χειρόγραφο του «Θούριου» και επίσης ότι ο Ρήγας του έδωσε κρυφά σε ένα καφενείο της Βιέννης τρία αντίτυπα της επαναστατικής προκήρυξης. Στα τέλη Ιουνίου του 1798, ο 24χρονος Ιωάννη Εμμανουήλ και ο αδελφός του εκτελέσθηκαν στο Βελιγράδι, μαζί με τον Ρήγα και άλλους πέντε συντρόφους του. Όταν ο Ρήγας έφθασε στην Βιέννη το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου του 1795, βρήκε εκεί μία ακμάζουσα ελληνική κοινότητα, όχι μόνον στον οικονομικό τομέα αλλά και στον πνευματικό και πολιτιστικό. Το έδαφος ήταν γόνιμο για να σπείρει τις ιδέες και τα οράματά του. Υπήρχε ένας ενθουσιασμός και αναβρασμός ψυχής μεταξύ των μορφωμένων και μη Ελλήνων, οι οποίοι διαποτισμένοι με τις ιδέες του διαφωτισμού και παρακολουθούντες τα κοσμοϊστορικά γεγονότα, που διαδραματίζονταν στον ευρωπαϊκό χώρο μετά την γαλλική επανάσταση και κατά του ναπολεόντιους πολέμους[1] πιστεύοντας ότι ήρθε η ώρα που τα αγαθά αυτά της ελευθερίας θα τα απολάμβαναν και οι δουλομένοι αδελφοί τους.

Κυκλοφορούσε ήδη από του 1791 στην Βιέννη από τους Σιατιστινούς αδελφούς Μακρδίες-Πούλιου, επισήμως και κατόπιν αδείας της αυστριακής κυβερνήσεως, ή πρώτη ελληνική εφημερίδα με τον τίτλο "Εφημερίς" (και με την μακροσκελή επεξήγηση, είτ’ ουν ακριβές απάνθισμα των κατά τον ενεστώτα χρόνον αξιολογωτέρων, ναι μην και ακριβεστέρων παγκομίων συμβεβηκότων, άπερ φιλοπόνως και εμμελώς, δίκην μελίσσης, απανταχόθεν συλλεχθέντα, χάριν της επωφελούς των πολλών περί τα νέα περιεργίας φιλοφρόνως εκδίδονται). Η "Εφημερίς" είχε είχε τεράστια επιτυχία. Κυκλοφορούσε και διαβάζονταν στην Βιέννη και σ' όλες τίς πόλεις της Αυστροουγγαρίας και των παραδουναβίων ηγεμονιών και σ' αυτήν την 'Οθωμανική αυτοκρατορία, όχι μόνον από τους Έλληνες αλλά και από τις άλλες εθνότητες ακόμη και απ' αυτούς τους Τούρκους. 'Εκτός από την τρέχουσα ειδησεογραφία περιείχε επιστημονική ύλη, περικοπές από αρχαία ελληνικά συγγράμματα για την διατήρηση και ενίσχυση της εθνικής συνειδήσεως, και είχε το θάρρος να αναγράφει τις νίκες του Ναπολέοντος στην Ιταλία και να προπαγανδίζει και να διαδίδει στους αναγνώστες της τις ιδέες των δικαιωμάτων τού ανθρώπου και του πολίτου, όπως αυτές καθορίσθηκαν από τις αρχές της γαλλικής επαναστάσεως. Σ' αυτούς απευθύνθηκε ο Ρήγας και απ' αυτούς επέλεξε τους στενούς του συνεργάτες, όλους νεαρούς, μεταξύ των όποιων και από τους πιο στενούς του ήταν οί Καστοριανοί αδελφοί Εμμανουήλ, Ιωάννης και Παναγιώτης και ο Γεώργιος Θεοχάρης, οι Σιατιστινοί Θεοχάρης Τουρούντζιας, Κωνσταντίνος Δούκας και οι αδελφοί Μακρίδαι-Πούλιοι και ο Κοζανίτης Γεώργιoς Σακκελάριος.[2]

Ιωάννης Εμμανουήλ ως Λόγιος

Χειρόγραφο του Ιωάννη Εμμανουήλ αφιερωματικό στον Ρήγα Βελεστινλή που συντάχθηκε στου φρούριο της φυλάκισής του Νεμπόισα (Ιούνιος) 1798, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη.

Εκτός από τις σπουδές του της ιατρικής ασχολείτο και με τις άλλες επιστήμες και οι γνώσεις του ήταν πολυσχιδείς. Συνέγραψε ένα βιβλίο μαθηματικών, ένα αντίγραφο του οποίου χάρισε στον Ρήγα, ο οποίος το έφερε πάντοτε μαζί του και βρέθηκε στις αποσκευές του κατά τον χρόνο της συλλήψεώς του. Ασχολείτο επίσης και με την ποίηση. Στο πρωτοχρονιάτικο τεύχος του 1797 η "Εφημερίς", δημοσίευσε ένα ποίημα του Ιωάννου με τον τίτλο 'Ωδάριον συγχαριστικόν εις το Νέον Έτος προσφωνηθέν τοις ομογενέσιτε και φιλοπάτρισιν, υπό Ιωάννου Εμμανουήλ του Καστοριανού". Το προσφωνηθέν σημαίνει, ότι ο Ιωάννης πρέπει να απήγγειλε το ποίημα αυτό σε συγκέντρωση των ομογενών της Βιέννης για το Νέο Έτος, άρα ελογίζετο από τους μορφωμένους και λόγιους άνδρες της παροικίας για να του ανατεθεί η συγγραφή και απαγγελία του ποιήματος, καθώς και η δημοσίευσής του στην "Εφημερίδα". Διαβάζοντας το ποίημα αυτό και κρίνοντάς το με τα κριτήρια της εποχής του, βλέπουμε τον Ιωάννη να εκφράζεται σε μια αρχαΐζουσα γλώσσα, δείγμα ότι κατείχε τα αρχαία ελληνικά, να γνωρίζει καλά την ελληνική μυθολογία και να συντάσσει ένα ποίημα με όλους τους κανόνες της ποιητικής, ομοιοκαταληξίες, ρίμες κ.λ.π. Στο ποίημα αυτό βρίσκει την ευκαιρία να εκφράσει τα πατριωτικά του αισθήματα, τον πόνο του για την δουλεία του Γένους και τον πόθο του να ιδεί ελευθερωμένη την προσφιλή του πατρίδα. Αφού πλέκει κατ' αρχάς το εγκώμιο του νέου έτους και τα χαρίσματα με τα οποία το προίκισαν οι θεοί, για τα οποία όλοι χαίρουν, θεοί και άνθρωποι, πλην της Αθηνάς, υπονοώντας την Ελλάδα, η οποία λυπάται και κλαίει γιατί η αντίπαλός της θεά Εκάτη, η Σελήνη, υπονοώντας την Οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία είχε ως έμβλημα την ημισέληνο, μαζί με την Έριδα κρατούν υπόδουλη την προσφιλή της πατρίδα. Παρακαλεί δε τον πατέρα της Κρονίδη και τους λοιπούς θεούς να την σπλαχνισθούν και να απαλλάξουν το προσφιλές της γένος από τα δεινά, που επισωρεύει επ' αυτού η μισητή Εκάτη. Ελπίζει δε, ότι όταν εκλείψει η Έρις, θα δυνηθεί να ελευθερωθεί το Γένος και θα αναστηθεί η πατρίς μας η κλεινή:

Αχ Πάτερ έως πότε, Εκάτη η δεινή
Ως πότε να με θλίβη; και να με τυραννή.

Επίβλεψον Κρονίδη, σπλαγχνίσθητε Θεοί!

Λυπήθητε μ' εμένα, ω φίλοι Αχαιοί.

Ω έθνος μου, ω γένος, ω φίλτατε λαέ

Εις τας πληγάς μου κλαύσον, αχ κλαύσον Δαναέ.

Απέμειν' εγώ μόνη απ' όλας τας Θεάς

Δυστυχεστάτη όντως, τας νυν, τας παλαιάς.

Το δόρυ συντριμμένον στούς πόδας της δεινής

Θεάς της αντιπάλου Εκάτης της κλεινής.

Ο θώραξ μου, το σάκκος, ασπίς η κρατερά,

Ριμμένα τα πατούσιν. Ω θέα φοβερά!
Αι χείρες μου δεμέναι, με σίδηρα σφικτά

Γελά με την Εκάτην, η Έρις δυνατά.

Ω Έρις πικροτάτη από τας Εριννύς

Συ ήσουν η αιτία, εσύ με τυραννείς.
Α! κάκισται δεν είμαι, απ' όλα μου γυμνή

Τα όπλα ως θαρρείτε, αλλ' είν' η φαεινή

Η περικεφαλαία στην κεφαλήν μ' αυτήν

Η Έρις μον' να λείψη, καί έχω ποθητήν

Παράσημα μου όλα λαμπρώς να ενδυθώ.
Παντού με ενθυμείται, πατρίς δεν το πλανά

Να το κρατήση ξένη, αλλ' έχει τας καλάς

Αθήνας ν' αναστήση, αφ' ου μεταβολάς

Αμεταβλήτους πάθη Εκάτη η δεινή

Και λαψ' η φίλη πάλιν Πατρίς μας η κλεινή.

[απόσπασμα]

Παραπομπές

  1. Νέα στοιχεία για τη δράση του προκύπτουν από το σπάνιο χειρόγραφο «Μαθηματάριο» των αρχών του 18ου αιώνα, που αποτελείται από 310φύλλα.
  2. Ιωάννης Βασδραβέλης, Οι Μακεδόνες εις τους υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνας (1796-1832), έκδ. 2η 1950

Πηγές