Ο Σκύλος (Γκόγια)

Ο Σκύλος είναι το όνομα με το οποίο είναι γνωστός ένας πίνακας του Ισπανού καλλιτέχνη Φρανσίσκο Γκόγια, που βρίσκεται στο Μουσείο ντελ Πράδο, στη Μαδρίτη. Απεικονίζει το κεφάλι ενός μικρού μαύρου σκύλου να κοιτάζει προς τα πάνω. Ο σκύλος μοιάζει να εκμηδενίζεται από την απεραντοσύνη της εικόνας, που είναι κενή με εξαίρεση τη σκοτεινή επικλινή περιοχή, στο κάτω μέρος του πίνακα: μία απροσδιόριστη μάζα που αποκρύπτει το σώμα του ζώου. Ο σκύλος είναι ένας από τους Μαύρους Πίνακες που ο Γκόγια ζωγράφισε απευθείας πάνω στους τοίχους του σπιτιού του, τη χρονική περίοδο μεταξύ 1819 και 1823. Οι πίνακες δεν προορίζονταν για δημόσια προβολή (μεταφέρθηκαν από το σπίτι 50 χρόνια μετά την αποχώρηση του Γκόγια), συνεπώς πιθανότατα δεν τους έδωσε ονόματα. Ο Antonio Saura έχει χαρακτηρίσει Το Σκύλο ως "την πιο όμορφη εικόνα στον κόσμο".

Το έργο

Ο πίνακας χωρίζεται σε δύο άνισα τμήματα: το άνω τμήμα που είναι ο ουρανός σε τόνους ώχρας και και ένα μικρότερο σκούρο καφέ τμήμα που μετατοπίζεται προς το μαύρο προς τα δεξιά και πάνω. Πάνω από το σκούρο τμήμα του πίνακα φαίνεται το κεφάλι του σκύλου, που έχει σηκωμένη μύτη, κατεβασμένα αυτιά ενώ τα μάτια του κοιτάζουν πάνω και δεξιά. Μία αχνή σκοτεινή μορφή διαγράφεται μπροστά από το σκύλο. Κάποιες φορές αντιμετωπίζεται ως αποτέλεσμα φθοράς ή ως στοιχείο που προστέθηκε εκούσια, αλλά η κυρίαρχη άποψη είναι ότι πρόκειται για στοιχείο του αρχικού πίνακα τον οποίο ο Γκόγια επικάλυψε ζωγραφίζοντας το σκύλο. Η αινιγματική απεικόνιση του σκύλου έχει οδηγήσει σε ποικίλες ερμηνείες των προθέσεων του Γκόγια. Το έργο αντιμετωπίζεται συχνά ως μια συμβολική απεικόνιση του μάταιου αγώνα του ανθρώπου ενάντια στις κακόβουλες δυνάμεις. Η μαύρη κεκλιμένη μάζα που καλύπτει το σώμα του σκύλου θεωρείται πως είναι κινούμενη άμμος, έδαφος ή κάποιο άλλο υλικό μέσα στο οποίο έχει θαφτεί ο σκύλος. Έχοντας παλέψει ανεπιτυχώς για να ελευθερωθεί, το μόνο που μπορεί να κάνει πλέον είναι να κοιτάξει στον ουρανό ελπίζοντας σε μια θεϊκή παρέμβαση που όμως δεν πρόκειται να έρθει ποτέ. Η απεραντοσύνη του ουρανού που καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της εικόνας, δίνει έμφαση στο αίσθημα απομόνωσης και απελπισίας του σκύλου. Άλλοι βλέπουν το σκύλο να σηκώνει επιφυλακτικά το κεφάλι του πάνω από τη μαύρη μάζα, φοβούμενος κάτι που βρίσκεται εκτός του οπτικού πεδίου του πίνακα, ή πιθανώς σαν μια εικόνα εγκατάλειψης, μοναξιάς και παραμέλησης. Σύμφωνα με τον Robert Ηughes "Δεν ξέρουμε τι σημαίνει, αλλά το πάθος του μας μεταφέρει ένα επίπεδο κάτω από την αφήγηση."

Πηγές

• Connell, Evan (2004). Francisco Goya: A Life. Counterpoint. σελ. 256. ISBN 9781582433073. 
• Hagen, Rose-Marie and Rainer Hagen (2003). Francisco Goya, 1746–1828. Basic Art Series. Taschen. ISBN 3822818232. 
• Hughes, Robert (October 4, 2003). «The unflinching eye». The Guardian. http://www.guardian.co.uk/artanddesign/2003/oct/04/art.biography. Ανακτήθηκε στις June 26, 2009. 
• Hughes, Robert (2004). Goya. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-3945-8028-1. 
• Lubbock, Tom (July 11, 2008). «Goya, Francisco de: The Dog (c1820)». The Independent. http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/art/great-works/goya-francisco-de-the-dog-c1820-864391.html. Ανακτήθηκε στις June 26, 2009. 
• Solemne acto de apertura del curso 1997-98 y de investidura como doctor "Honoris Causa" del Excmo. Sr. D. Antonio Saura. Universidad de Castilla-La Mancha. 1997. σελ. 81. 
• Imaginary Portrait of Goya 1966. Tate. Retrieved June 26, 2009.