Διεθνές Σύστημα Κηδεμονίας

Το Διεθνές Σύστημα Κηδεμονίας , Δ.Σ.Κ., (International Trusteeship System), (ITS) είναι ένα σύστημα εποπτείας - ελέγχου που προβλέπεται από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ που αντικατέστησε το προϋπάρχον καθεστώς των διεθνών εντολών.

Προβλεπόμενη εφαρμογή

Η εφαρμογή του Δ.Σ.Κ. προβλέπεται για τις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Σε εδάφη που είχαν δοθεί παλαιότερα "υπό εντολή", σύμφωνα με το σύστημα που είχε καθιερώσει η Κοινωνία των Εθνών ακριβώς μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε για παράδειγμα οι χώρες-εδάφη Καμερούν και Κογκό είχαν τεθεί υπό της γαλλική και αγγλική κηδεμονία, η Ρουάντα Ρουούντι υπό βελγική, η Ταγκανίκα υπό αγγλική, η Νέα Γουϊνέα υπό αυστραλιανή, κ.ά.
2. Στα εδάφη που αποσπάστηκαν από τα κράτη του Άξονα, στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως π.χ. η Λιβύη αποσπάστηκε από τις αποικίες της Ιταλίας έγινε ανεξάρτητο κράτος το 1949 και ακολούθως μέλος του ΟΗΕ, ή η Ερυθραία που ενώθηκε ομοσπονδιακά το 1950 με την Αιθιοπία. Ειδικά υπό τη κηδεμονία της Ιταλίας είχε τεθεί από το 1950 μέχρι το 1960 η Σομαλία, οπότε και έγινε ανεξάρτητο κράτος μέλος των Ηνωμένων Εθνών.
3. Στα εδάφη των οποίων οι λαοί έχουν τεθεί με τη θέλησή τους στο σύστημα Κηδεμονίας για διάφορους λόγους. Τέτοια όμως περίπτωση αν και προβλέπεται, ουδέποτε εφαρμόστηκε αφού τα κράτη που είχαν αποικίες δεν υποχρεώνονταν να τις θέσουν και υπό κηδεμονία. Ειδική όμως περίπτωση αποτελεί σήμερα το έδαφος του Κουρδιστάν, που φέρεται με δική του εθνική σημαία και εθνικό ύμνο, εντός του Ιράκ.

Σκοποί εφαρμογής

Προβλεπόμενοι κύριοι σκοποί για την άσκηση της κηδεμονίας σε ένα έδαφος είναι:

1. Η προαγωγή της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας με παράλληλη ανάπτυξη αμυντικών μέτρων (κατασκευή οχυρώσεν, εκπάιδευση κατοίκων κ.λπ.)
2. Η υποβοήθηση των υπό κηδεμονία λαών για πρόοδο και εξέλιξη ώστε να καταστούν ικανοί για αυτοδιοίκηση.
3. Ο σεβασμός των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
4. Για την εξασφάλιση της ίσης μεταχείρισης μεταξύ των μελών του ΟΗΕ σε όλα τα πεδία, οικονομικό, εμπορικό, κοινωνικό, και δικαιοσύνης.

Παραταύτα οι διάφοροι όροι επιβολής Δ.Σ.Κ. που συντάσσονται από την κηδεμονεύουσα κάθε φορά Δύναμη και εγκρίνονται στη συνέχεια από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ποικίλλουν. Πάντως η κηδεμονεύουσα Χώρα οφείλει να εξασφαλίζει στο έδαφος που ασκεί την κηδεμονία τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Η δε Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ οφείλει να ελέγχει τη διοίκηση των υπό κηδεμονία εδαφών.

Ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν τα εδάφη εκείνα που βρίσκονται υπό κηδεμονία και ταυτόχρονα έχουν χαρακτηριστεί ως "στρατηγικές ζώνες", όπως π.χ. νησιά του Ειρηνικού που βρίσκονται υπό την κηδεμονία των ΗΠΑ, νήσοι Μάρσαλ, Μαριάνες νήσοι, (εκτός Γκουάμ), Καρολίνες νήσοι κ.ά. Στις περιπτώσεις αυτές η διοίκηση αυτών ελέγχεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και όχι από τη Γενική Συνέλευση.

• Σημειώνεται ότι όλες οι παραπάνω περιοχές που διοικούνταν από τις ΗΠΑ από το 1947, εκτός των στρατηγικών ζωνών, πέτυχαν του σκοπού της κηδεμονίας και το 1975 έγιναν ανεξάρτητα κράτη ή τμήματα ανεξαρτήτων κρατών. Οι δε στρατηγικές ζώνες, για λόγους άλλων σκοπιμοτήτων, άρχισαν να αποκτούν την ανεξαρτησία τους το 1990.

Δείτε επίσης

• Συμβούλιο Κηδεμονιών του ΟΗΕ
• Διεθνής εντολή
• Ιμπεριαλισμός