Εμπειρισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Ολοκλήρωσα τη διαμόρφωση και πρόσθεσα τις πηγές. Μπορεί να αναπτυχθεί περαιτέρω και με περιεχόμενα, όπου εν καιρώ θα πραγματοποιήσω |
||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
'''Εμπειρισμός''' στη [[φιλοσοφία]] ονομάζεται η θεωρία που υποστηρίζει πως η πηγή και τα συστατικά της ανθρώπινης γνώσης προέρχονται από την εμπειρία που αποκτάται μέσω των πέντε (5) παραδοσιακών αισθήσεων. |
'''Εμπειρισμός''' στη [[φιλοσοφία]] ονομάζεται η θεωρία που υποστηρίζει πως η πηγή και τα συστατικά της ανθρώπινης γνώσης προέρχονται από την εμπειρία που αποκτάται μέσω των πέντε (5) παραδοσιακών αισθήσεων. |
||
Αν και στοιχεία του εμπειρισμού συναντώνται από την εποχή της διδασκαλίας του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]], η κλασσική εμπειριστική θεώρηση συνδέεται κυρίως με τον Άγγλο εμπειριστή [[Τζων Λοκ]], κατά τον οποίο ο ανθρώπινος νους παρομοιάζεται με άγραφο πίνακα ([[tabula rasa]]), αποκλείοντας κάθε [[A priori και a posteriori γνώση|προϋπάρχουσα (a priori) σκέψη]]. Οι θέσεις του εμπειρισμού εξελίχθηκαν υπό μια συνεχιζόμενη διαμάχη με τον [[Σκεπτικισμό]], όπου έγινε εντονότερη με τους διαδόχους του, [[Μπέρκλεϊ]] και [[Ντέιβιντ Χιουμ]]. Αυτό οδήγησε στην κριτική θεώρηση των θέσεων του εμπειρισμού από τον [[Εμμάνουελ Καντ]] και μετέπειτα, κατά τον 20ο αιώνα, από τον [[Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν]] στον τομέα της [[Λογική|Λογικής]]. |
Αν και στοιχεία του εμπειρισμού συναντώνται από την εποχή της διδασκαλίας του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] και σε σημαντικό βαθμό στο έργο του [[Τόμας Χομπς]], η κλασσική εμπειριστική θεώρηση συνδέεται κυρίως με τον Άγγλο εμπειριστή [[Τζων Λοκ]], κατά τον οποίο ο ανθρώπινος νους παρομοιάζεται με άγραφο πίνακα ([[tabula rasa]]), αποκλείοντας κάθε [[A priori και a posteriori γνώση|προϋπάρχουσα (a priori) σκέψη]]. Οι θέσεις του εμπειρισμού, εξελίχθηκαν υπό μια συνεχιζόμενη διαμάχη με τον [[Σκεπτικισμό]], όπου έγινε εντονότερη με τους διαδόχους του, [[Μπέρκλεϊ]] και [[Ντέιβιντ Χιουμ]]. Αυτό οδήγησε στην κριτική θεώρηση των θέσεων του εμπειρισμού από τον [[Εμμάνουελ Καντ]] και μετέπειτα, κατά τον 20ο αιώνα, από τον [[Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν]] στον τομέα της [[Λογική|Λογικής]]. |
||
Ο εμπειρισμός έχει τις ρίζες του στην ιδέα πως οτιδήποτε γνωρίζουμε για τον κόσμο, είναι αυτά που μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε οι αισθήσεις μας και είναι επαληθεύσιμα μέσω της εμπειρικής απόδειξης. Στηρίζεται στην [[A priori και a posteriori γνώση|a posteriori γνώση]], δηλαδή στην μη ύπαρξη έμφυτων αλλά ύστερων κατακτήσιμων ιδεών, και διακρίνει την εξωτερική αίσθηση μέσω της οποίας λαμβάνουμε τα εξωτερικά ερεθίσματα και την εσωτερική αίσθηση, μέσω της οποίας τα επεξεργαζόμαστε και δημιουργούμε τις έννοιες και στη συνέχεια τις γνώσεις. |
Ο εμπειρισμός έχει τις ρίζες του στην ιδέα πως οτιδήποτε γνωρίζουμε για τον κόσμο, είναι αυτά που μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε οι αισθήσεις μας και είναι επαληθεύσιμα μέσω της εμπειρικής απόδειξης. Στηρίζεται στην [[A priori και a posteriori γνώση|a posteriori γνώση]], δηλαδή στην μη ύπαρξη έμφυτων αλλά ύστερων κατακτήσιμων ιδεών, και διακρίνει την εξωτερική αίσθηση μέσω της οποίας λαμβάνουμε τα εξωτερικά ερεθίσματα και την εσωτερική αίσθηση, μέσω της οποίας τα επεξεργαζόμαστε και δημιουργούμε τις έννοιες και στη συνέχεια τις γνώσεις. |
||
Ιστορικά αντιπαραβάλλεται με τον [[ρασιοναλισμός|ρασιοναλισμό]], κατά τον οποίο ο νους πρέπει να θεωρείται πηγή γνώσης και όχι οι αισθήσεις που μπορεί να μας εξαπατούν. Στις μέρες μας αυτός ο διαχωρισμός θεωρείται απλουστευτικός εξαιτίας της αποδοχής των κλασσικών ορθολογιστών ([[Καρτέσιος|Ντεκαρτ]], [[Σπινόζα]], [[Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς |Λάιμπνιτς]]) της εμπειρικής απόδειξης, όπως επίσης και της διαισθητικής γνώσης και χρήσης της λογικής των εμπειριστών για διάφορες έννοιες (όπως πχ. η ύπαρξη του Θεού). |
Ιστορικά αντιπαραβάλλεται με τον [[ρασιοναλισμός|ρασιοναλισμό]], κατά τον οποίο ο νους πρέπει να θεωρείται πηγή γνώσης και όχι οι αισθήσεις που μπορεί να μας εξαπατούν. Στις μέρες μας αυτός ο διαχωρισμός θεωρείται απλουστευτικός εξαιτίας της αποδοχής των κλασσικών ορθολογιστών ([[Καρτέσιος|Ντεκαρτ]], [[Σπινόζα]], [[Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς |Λάιμπνιτς]]) της εμπειρικής απόδειξης, όπως επίσης και της διαισθητικής γνώσης και χρήσης της λογικής των εμπειριστών για διάφορες έννοιες (όπως πχ. η ύπαρξη του Θεού). Σε αντιδιαστολή είναι και ο [[λογικισμός]], κατά τον οποίο η γνώση αποδίδεται στο λογικό συμπέρασμα. |
||
Κύριοι εκπρόσωποι του Εμπειρισμού είναι ο [[Τόμας Χομπς]], ο [[Τζων Λοκ]] και ο [[Ντενί Ντιντερό]]. |
Κύριοι εκπρόσωποι του Εμπειρισμού είναι ο [[Τόμας Χομπς]], ο [[Τζων Λοκ]] και ο [[Ντενί Ντιντερό]]. |
||
Ο Εμπειρισμός συγγενεύει επίσης με την [[Αισθησιαρχία]] ή Αισθησιοκρατία. |
Ο Εμπειρισμός συγγενεύει επίσης με την [[Αισθησιαρχία]] ή Αισθησιοκρατία. |
||
==Πηγές== |
|||
* Honderich T., 2005, The Oxford Companion to Philosophy, Oxford University Press |
|||
* Kenny A., 2006, The Rise of Modern Philosophy, Oxford University Press |
|||
* Guyer P., 2006, Kant and Modern Philosophy, Cambridge University Press |
|||
* Markie P., (2004), "Rationalism vs. Empiricism" in Edward D. Zalta (ed.), Stanford Encyclopedia of Philosophy |
|||
* Wikipedia/Empiricism [http://en.wikipedia.org/wiki/Empiricism] |
|||
{{φιλοσοφία-επέκταση}} |
{{φιλοσοφία-επέκταση}} |
||
Έκδοση από την 16:38, 31 Μαρτίου 2011
Εμπειρισμός στη φιλοσοφία ονομάζεται η θεωρία που υποστηρίζει πως η πηγή και τα συστατικά της ανθρώπινης γνώσης προέρχονται από την εμπειρία που αποκτάται μέσω των πέντε (5) παραδοσιακών αισθήσεων.
Αν και στοιχεία του εμπειρισμού συναντώνται από την εποχή της διδασκαλίας του Αριστοτέλη και σε σημαντικό βαθμό στο έργο του Τόμας Χομπς, η κλασσική εμπειριστική θεώρηση συνδέεται κυρίως με τον Άγγλο εμπειριστή Τζων Λοκ, κατά τον οποίο ο ανθρώπινος νους παρομοιάζεται με άγραφο πίνακα (tabula rasa), αποκλείοντας κάθε προϋπάρχουσα (a priori) σκέψη. Οι θέσεις του εμπειρισμού, εξελίχθηκαν υπό μια συνεχιζόμενη διαμάχη με τον Σκεπτικισμό, όπου έγινε εντονότερη με τους διαδόχους του, Μπέρκλεϊ και Ντέιβιντ Χιουμ. Αυτό οδήγησε στην κριτική θεώρηση των θέσεων του εμπειρισμού από τον Εμμάνουελ Καντ και μετέπειτα, κατά τον 20ο αιώνα, από τον Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν στον τομέα της Λογικής.
Ο εμπειρισμός έχει τις ρίζες του στην ιδέα πως οτιδήποτε γνωρίζουμε για τον κόσμο, είναι αυτά που μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε οι αισθήσεις μας και είναι επαληθεύσιμα μέσω της εμπειρικής απόδειξης. Στηρίζεται στην a posteriori γνώση, δηλαδή στην μη ύπαρξη έμφυτων αλλά ύστερων κατακτήσιμων ιδεών, και διακρίνει την εξωτερική αίσθηση μέσω της οποίας λαμβάνουμε τα εξωτερικά ερεθίσματα και την εσωτερική αίσθηση, μέσω της οποίας τα επεξεργαζόμαστε και δημιουργούμε τις έννοιες και στη συνέχεια τις γνώσεις.
Ιστορικά αντιπαραβάλλεται με τον ρασιοναλισμό, κατά τον οποίο ο νους πρέπει να θεωρείται πηγή γνώσης και όχι οι αισθήσεις που μπορεί να μας εξαπατούν. Στις μέρες μας αυτός ο διαχωρισμός θεωρείται απλουστευτικός εξαιτίας της αποδοχής των κλασσικών ορθολογιστών (Ντεκαρτ, Σπινόζα, Λάιμπνιτς) της εμπειρικής απόδειξης, όπως επίσης και της διαισθητικής γνώσης και χρήσης της λογικής των εμπειριστών για διάφορες έννοιες (όπως πχ. η ύπαρξη του Θεού). Σε αντιδιαστολή είναι και ο λογικισμός, κατά τον οποίο η γνώση αποδίδεται στο λογικό συμπέρασμα.
Κύριοι εκπρόσωποι του Εμπειρισμού είναι ο Τόμας Χομπς, ο Τζων Λοκ και ο Ντενί Ντιντερό. Ο Εμπειρισμός συγγενεύει επίσης με την Αισθησιαρχία ή Αισθησιοκρατία.
Πηγές
- Honderich T., 2005, The Oxford Companion to Philosophy, Oxford University Press
- Kenny A., 2006, The Rise of Modern Philosophy, Oxford University Press
- Guyer P., 2006, Kant and Modern Philosophy, Cambridge University Press
- Markie P., (2004), "Rationalism vs. Empiricism" in Edward D. Zalta (ed.), Stanford Encyclopedia of Philosophy
- Wikipedia/Empiricism [1]
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Φιλοσοφία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |