Επινεφρίδια

'
Αναγνωριστικά
MeSH	D000311
TA	A11.5.00.001
FMA	9604
Ορολογία ανατομίας

Το επινεφρίδιο, (adrenal glad), είναι ένα ενδοκρινικό όργανο που αποτελείται από ένα "μυελό", στο κεντρικό του τμήμα, που εκκρίνει αδρεναλίνη (συνώνυμη της επινεφρίνης) και νοραδρεναλίνη, (συνώνυμη της νορεπινεφρίνης), και ένα "φλοιό", στο εξωτερικό του τμήμα ή ζώνη, που εκκρίνει ορμόνες τις λεγόμενες ορμόνες φλοιού επινεφριδίων. Τα δύο αυτά τμήματα φέρονται στα μεν θηλαστικά να συνδέονται στενά ενώ σε άλλα σπονδυλωτά να φέρονται χωριστά, όπως π.χ. στα ψάρια. Η δραστηριότητα του "μυελού" του επινεφριδίου ελέγχεται από το συμπαθητικό νευρικό σύστημα ενώ εκείνη του "φλοιού" από τη κορτικοτρόπο ορμόνη (ACTH) ή φλοιοεπινεφριδιοτρόπο ορμόνη που εκκρίνεται από την υπόφυση. Στα θηλαστικά υφίστανται δύο επινεφρίδια, πλην όμως υπάρχουν και σπονδυλωτά που έχουν περισσότερα από δύο.

Στον άνθρωπο τα επινεφρίδια είναι δύο ενδοκρινείς αδένες που βρίσκονται στο οπισθοπεριτοναϊκό χώρο, στον άνω πόλο του σύστοιχου νεφρού και κάτω από το διάφραγμα. Όπως κάθε ενδοκρινής αδένας, εκκρίνει ορμόνες στην κυκλοφορία του αίματος.

Κάθε αδένας φυσιολογικά ζυγίζει περίπου 7-8 γραμμάρια, έχει πολλά αγγεία να καταλήγουν σε αυτόν και αποτελείται από φλοιώδη μοίρα, εξωτερικά, και μυελώδη μοίρα, εσωτερικά. Και οι δύο περιοχές έχουν πλούσια αιμάτωση από ένα, ακτινωτά προσανατολισμένο πλέγμα αγγείων. Το αίμα παροχετεύεται από το φλοιό στο μυελό, κάτι που εξασφαλίζει στο μυελό μεγάλη ποσότητα κορτιζόλης, η οποία διεγείρει το ένζυμο που μετατρέπει αρχικά τη νοραδρεναλίνη ή (συνων.) νορεπινεφρίνη σε αδρεναλίνη ή (συνών.) επινεφρίνη.

Φλοιώδης μοίρα

Ο φλοιός των επινεφριδίων παράγει πάνω από δύο δωδεκάδες στεροειδείς ορμόνες και, δομικά, χωρίζεται σε τρεις ξεχωριστές περιοχές:

• Μια εξωτερική σπειροειδή ζώνη, που παράγει αλατοκορτικοειδή (κυρίως αλδοστερόνη)
• Μια μέση στηλιδωτή ζώνη, που παράγει γλυκοκορτικοειδή (κυρίως κορτιζόλη, κορτικοστερόνη και κορτιζόνη)
• Μια εσωτερική δικτυωτή ζώνη, που παράγει ανδρογόνα

Όλες οι επινεφριδιακές στεροειδείς ορμόνες, προέρχονται από τη χοληστερόλη.

Μυελώδης μοίρα

Ο μυελός των επινεφριδίων καταλαμβάνει το κέντρο του αδένα και παράγει επινεφρίνη και νορεπινεφρίνη. Το 70-80% των εκκρίσεων του μυελού είναι επινεφρίνη.

Δείτε επίσης

• Επινεφρίνη
• Κορτιζόλη
• Παθήσεις επινεφριδίων: Φαιοχρωμοκύττωμα

Βιβλιογραφία

• Snell R., "Κλινική ανατομική", ιατρικές εκδόσεις Λίτσας.
• Hansen J. & Koeppen B., "Φυσιολογία του ανθρώπου - Netter", εκδόσεις Π.Χ. Πασχαλίδης, 2004.