Ασμόλειο Μουσείο

Το Ασμόλειο Μουσείο (Ashmolean Museum) βρίσκεται στην Οξφόρδη της Αγγλίας, οδός Μπώμοντ (Beaumont Street) και αποτελεί το παλαιότερο πανεπιστημιακό μουσείο τέχνης, αρχαιολογίας και φυσικής ιστορίας στη Μεγάλη Βρετανία.

Ιστορία του Μουσείου

Το Μουσείο ιδρύθηκε από τον Άγγλο αρχαιοδίφη, αστρολόγο και πολιτικό Ηλάιας Άσμολ (Elias Ashmole, 1617 – 1692) για να στεγάσει τις συλλογές του που δώρησε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1683 σε ένα κτήριο που σχεδιάστηκε από τον Τόμας Γουντ (Thomas Wood).

Το νεοκλασικού ρυθμού οικοδόμημα που στεγάζεται σήμερα το μουσείο σχεδιάστηκε από τον Τσαρλς Ρ. Κόκερελ (C. R. Cockerell, 1788 – 1863) και χτίστηκε στα 1841 – 1845. Αρχικά, η συλλογή περιείχε αντικείμενα φυσικής ιστορίας και αποτέλεσε το κέντρο επιστημονικών σπουδών στην Οξφόρδη. Κατά τον 19ο αιώνα, το Μουσείο εμπλούτισε τις συλλογές του με νέα αποκτήματα και κυρίως γλυπτά, κεραμικά, μινιατούρες, μουσικά όργανα και θαυμαστά έργα των μεγάλων δασκάλων της ζωγραφικής.

Μετά το 1860, οι συλλογές φυσικής ιστορίας του μουσείου μεταφέρθηκαν στο Πανεπιστημιακό Μουσείο (University Museum), το οποίο είχε χτιστεί στα 1855 – 1860 σε βικτωριανό γοτθικό ρυθμό από τον Μπέντζαμιν Γούντγουορντ (Ben. Woodward, 1815 – 1861).

Οι συλλογές του Μουσείου

Το Ασμόλειο Μουσείο της Οξφόρδης περιέχει αρχαιότητες από τους μεγάλους πολιτισμούς της μεσογειακής λεκάνης και κυρίως από την Αίγυπτο, την Κρήτη και το Αιγαίο, καθώς και αξιόλογες συλλογές με προϊστορικά λείψανα, κεραμικά αγγεία, κυκλαδικά ειδώλια, κινέζικα βάζα, περσικούς τάπητες, εγχάρακτες σφραγίδες, κοσμήματα, χρυσά νομίσματα κ. ά. από την Κίνα, την Περσία και την Ινδία.

Οι περίφημες συλλογές ζωγραφικής του μουσείου περιλαμβάνουν αντιπροσωπευτικά έργα από την Αναγέννηση μέχρι και τον 20ο αιώνα, μεταξύ των οποίων και σχέδια των Μιχαήλ Αγγέλου, Λεονάρντο ντα Βίντσι, Ραφαήλ, Τιτσιάνο, Ντύρερ, Ρέμπραντ, Ρούμπενς κ. ά.

Eλληνικές αρχαιότητες

Η πλούσια συλλογή ελληνικών αρχαιοτήτων του Μουσείου, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει:

• Ένα κυκλαδικό πήλινο «Ειδώλιο» από λευκό μάρμαρο της πρωτοκυκλαδικής εποχής (περ. 3000 – 2000 π.Χ.), προερχόμενο από τη νήσο της Αμοργού.
• Ένας κρητικός μεγάλων διαστάσεων «Πίθος με διακόσμηση ενός χταποδιού» της ύστερης μινωϊκής περιόδου (περ. 1450 π.Χ.), προερχόμενο από τις ανασκαφές που διενέργησε στην Κνωσό ο Άγγλος αρχαιολόγος Σερ Άρθουρ Έβανς (Sir Arthur Evans, 1851 – 1941) μεταξύ των ετών 1900 και 1906.
• Μια μελανόμορφη Αττική πελίκη του 5ου π.Χ. αιώνα από τη Ρόδο, γνωστή ως «Πελίκη του Υποδηματοποιού», η οποία αποδίδεται στο ζωγράφο Ευχαρίδη και που απεικονίζει ένα καθισμένο υποδηματοποιό να επιδιορθώνει τα παπούτσια ενός παρευρισκόμενου πελάτη.
• Ένα «Αττικό ερυθρόμορφο Κύπελο» (περ. 500 π.Χ.), που βρέθηκε στο Κιούζι (Chiusi) της Ιταλίας και απεικονίζει γυμνό αγόρι που με το ένα χέρι του μεταφέρει πιάτο με φαγητό σκεπασμένο με μια πετσέτα, ενώ με το άλλο χέρι κυλά ένα στεφάνι.
• Ένας αρχαιοελληνικός «Αργυρός στατήρας» (περ. 380 π.Χ.) από τον Τάραντα της Ιταλίας, που απεικονίζει τον Τάραντα, το μυθικό ιδρυτή της πόλης, να καβαλικεύει ένα δελφίνι.
• Ένα ελληνιστικό χρυσό οκτάδραχμο με πεπλοφορούσα την «Αρσινόη», σύζυγο του Πτολεμαίου Β΄ Φιλαδέλφου της Αιγύπτου (285 – 246 π.Χ.).
• Μια ελληνορωμαϊκή ημίγυμνη «Αμαζόνα», από μάρμαρο, ρωμαϊκό αντίγραφο από ελληνικό πρωτότυπο του 5ου αιώνα.

Το Κόσμημα του Αλφρέδου

Ένα καύχημα της μεσαιωνικής κοσμηματοποιΐας στο Μουσείο είναι το αριστουργηματικό «Κόσμημα του Αλφρέδου» (The Alfred jewel), από χρυσό, σμάλτο και όρια κρύσταλλο, που είχε φιλοτεχνηθεί για τον αγγλοσάξονα βασιλιά Αλφρέδο το Μέγα (871 – 899) και το οποίο αποτελεί μεγάλης ιστορικής αξίας κειμήλιο της αγγλοσαξονικής εποχής στη Μεγάλη Βρετανία. Ανακαλύφτηκε το 1693 στο Σόμερσετ της Αγγλίας.

Οι συλλογές ζωγραφικής

Μια επιλογή από τα πολυάριθμα ζωγραφικά έργα του Μουσείου, που εκτείνοντα χρονολογικά από τους μεγάλους ζωγράφους της Αναγέννησης μέχρι τους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα, είναι:

• Τζιότο (1267 1337): “Η Παρθένος με το Βρέφος”.
• Πάολο Ουτσέλο (περ. 1396/7 – 1475): “Kυνήγι στο δάσος ” (περ. 1465 – 70) και “O Ευαγγελισμός” (περ. 1430).
• Ντομένικο Γκιρλαντάγιο (1448/9 – 1494): “Πορτρέτο νέου άντρα ” (περ. 1475).
• Πιέρο ντι Κόζιμο (1461/2 – 1521): “Φωτιά στο δάσος” (περ. 1487).
• Τζοβάνι Μπελίνι (περ. 1430 – 1516): “O Άγιος Ιερώνυμος διαβάζοντας σ’ ένα τοπίο”.
• Τζορτζόνε (1478 – 1510): “Η Παρθένος με το Βρέφος με θέα τη Βενετία ” (αρχές 18ου αιώνα).
• Σερ Άντονυ βαν Ντάικ (1599 – 1641): “H Αποκαθήλωση ” (περ. 1630).
• Νικολά Πουσέν (1594 – 1665): “H εγκατάλειψη του Μωυσή ” (1654).
• Κλωντ Λοραίν (1602 – 1682): “Τοπίο με τον Ασκάνιο να τοξεύει το ελάφι της Σύλβιας ” (1682).
• Τζοβάνι Μπατίστα Τιέπολο (1696 – 1770): “Nεαρή γυναίκα με παπαγάλο» (περ. 1750 – 1760).
• Ζαν-Σιμεόν Σαρντέν (1699 – 1779): “Νεκρή φύση” (περ. 1730).
• Ζοζέφ Βερνέ (1714 – 1789): “H Nύχτα” (18oς αι.).
• Σερ Τζων Έβερετ Μιλαί (1829 – 1896): “H επιστροφή της περιστέρας στην Κιβωτό ” (1851).
• Σερ Φρέντερικ Λέιτον (1830 – 1896): “Ακμή και Σεπτίμιος” (περ. 1868).
• Άρθουρ Χιουζ (1832 – 1915): “Επιστροφή στο σπίτι από τη θάλασσα ” (1862).
• Βίνσεντ βαν Γκογκ (1853 -1890): “Το Εστιατόριο της Σειρήνας, Ασνιέρ”.
• Πάμπλο Πικάσο (1881 – 1974): “Μπλε στέγες” (1901).
• Στάνλυ Σπένσερ (1891 – 1959): “Αγελάδες στο Κούκαμ”.

Πηγές

• David Piper: “Treasures of the Ashmolean Museum”, Ashmolean Museum, University of Oxford, Oxford, 1990.
• Σοφία Σφήκα: “Οι πρωτεύουσες της Ευρώπης: Λονδίνο, Οξφόρδη, Καίμπριτζ”, Έκδοση Γραφείου Διοικητικών και Οικονομικών Μελετών και Εκδόσεων ΕΠΕ, Αθήνα, 1981.
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα “Ασμόλεαν, Μουσείο”, τόμ. 11, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.