Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγγλίας

Ερρίκος ΣΤ' της Αγγλίας

Ερρίκος ΣΤ' της Αγγλίας (Γουίνδσορ 1421 - 1471), βασιλιάς της Αγγλίας (1422 - 1461, 1470 - 1471), και μνηστήρας του Γαλλικού θρόνου (1422 - 1453). Μοναδικός υιός και διάδοχος του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Ε' και της Αικατερίνης του Βαλουά.

Διαδέχθηκε τον πατέρα του σε ηλικία 9 μόλις μηνών, ενώ αμφισβητήθηκε η πατρότητα του. Επειδή η μητέρα του ανήκε στον βασιλικό Οίκο της Γαλλίας (κόρη του βασιλιά Καρόλου ΣΤ') την αμφισβήτησαν έντονα οι Γάλλοι ευγενείς λόγω του πολέμου με την γειτονική χώρα, προσπαθώντας με κάθε τρόπο να περιορίσουν τα προνόμια της στην αντιβασιλεία.

Τον Σεπτέμβριο του 1423, κλήθηκε το βασιλικό Κοινοβούλιο στο όνομα του βασιλιά και ορίστηκε συμβούλιο αντιβασιλείας υπό τον θείο του Χάμφρεϊ του Γκλόστερ, μικρότερο γιο του βασιλιά της Αγγλίας Ερρίκου Δ', μέχρι την εποχή ενηλικίωσης του βασιλιά, με περιορισμένες αρμοδιότητες. Ο ετεροθαλής αδελφός του Ερρίκου Δ', επίσκοπος Ερρίκος Μπωφόρ, είχε σημαντική θέση στο συμβούλιο, ενώ ο μεγαλύτερος εν ζωή γιος του Ερρίκου Δ', Ιωάννης του Λάνκαστερ, ο άλλος του θείος, ορίστηκε αντιβασιλέας της Γαλλίας.

Ο νέος βασιλιάς ήθελε να εφαρμόσει ειρηνική πολιτική στις σχέσεις της με την Γαλλία. Οι ετεροθαλείς αδελφοί του Ερρίκου, γιοί της μάνας του από τον δεύτερο γάμο της με τον Όουεν Τυδώρ, πήραν τον τίτλο του κόμητος.

Ανακαταλήψεις των Γάλλων στις κτήσεις του πατέρα του

Από τους θείους του, Ιωάννη του Λάνκαστερ και Χάμφρεϊ του Γκλόστερ, που ήταν οι δύο ισχυρότεροι αντιβασιλείς, ο πρώτος πέθανε το 1435 και ο δεύτερος το 1447 από καρδιακή προσβολή , πριν κατηγορηθεί για προδοσία. Σαν αποτέλεσμα των επιτυχιών του Εκατονταετούς πολέμου, ο βασιλιάς Ερρίκος Ε' άφησε την Αγγλία με ισχυρές κατοχές στα Γαλλικά εδάφη. Μετά τον θάνατο του, εκμεταλλευόμενοι οι Γάλλοι την ανυπαρξία του εχθρού τους, λόγω ανηλικότητας του νέου βασιλιά με την εμψύχωση της Ιωάννας της Λωρραίνης ανακατέλαβαν τα εδάφη τους.

Μόλις πήρε ολοκληρωτικά την εξουσία στα χέρια του (1437), ο Ερρίκος ΣΤ' δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στον ρόλο του, γινόμενος έρμαιο ευνοούμενων ευγενών που τον πίεσαν να τερματίσει τον πόλεμο με την Γαλλία, δυσαρεστώντας τους θείους του που αγνοήθηκαν. Ο επίσκοπος Μπωφόρ και ο Δούκας Γουλιέλμος του Σάφοκ έπεισαν τον βασιλιά ότι ο καλύτερος δρόμος για ειρήνη με την Γαλλία ήταν ο γάμος του με την ανιψιά του Καρόλου Ζ' Μαργαρίτα του Ανζού, κόρης του βασιλιά της Νάπολης Ρενέ Α', ξαδέλφου του Γάλλου βασιλιά. Ο Ερρίκος είχε ακούσει για την εκπληκτική της ομορφιά και έστειλε τον Σάφοκ να διαπραγματευθεί με τον Γάλλο βασιλιά. Ο Κάρολος συμφώνησε ότι θα την προσφέρει, αλλά χωρίς την τεράστια περιουσία της σαν προίκα, παρά μονάχα τις κομητείες του Ανζού και του Μαιν, κάτι που συμφωνήθηκε με την Συνθήκη του Τουρ και κρατήθηκε μυστικό από το Κοινοβούλιο.

Αδυναμία του να ανταποκριθεί στα καθήκοντα του

Ο γάμος πραγματοποιήθηκε το 1445 και ο δυναμικός χαρακτήρας της Μαργαρίτας επηρέασε τον Ερρίκο, με αποτέλεσμα να έχει αυτή τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Καθυστέρησε να δημοσιοποιήσει την υποτιμητική για την Αγγλία συνθήκη του Τουρ, γιατί φοβόταν τις αντιδράσεις του θείου του, Χάμφρεϊ του Γκλόστερ. Μόλις δημοσιοποιήθηκε, τμήμα του λαού εξοργίστηκε με τον Σάφοκ: οι βασιλιάδες Ερρίκος και Μαργαρίτα προσπάθησαν να τον υπερασπίσουν, λέγοντας ότι ήταν δική τους πρωτοβουλία ο γάμος και η Συνθήκη. Κάλεσαν (1447) στο Κοινοβούλιο τον δούκα του Γκλόστερ, που κατηγορήθηκε για προδοσία, εξορίστηκε και πέθανε στην εξορία.

Στην συνέχεια απαλλάχθηκαν και από τον Ριχάρδο, δούκα της Υόρκης, που εξορίστηκε στην Ιρλανδία, και συνέχισαν το έργο τους δίνοντας περισσότερους τίτλους στους Σάφολκ και Μπωφόρ. Η κυβέρνηση άρχισε σταδιακά να γίνεται μισητή λόγω της άσχημης οικονομικής κατάστασης, της αλλαγής της νομοθεσίας και της απώλειας των περιοχών στην Γαλλία. Ο μεγαλύτερος στόχος (1447) ήταν ο δούκας του Σάφοκ που πιέστηκε να εξοριστεί, αλλά το πλοίο του μπλέχτηκε σε μάχη, ο ίδιος δολοφονήθηκε και το πτώμα του βρέθηκε αργότερα στην παραλία του Ντόβερ.

Οριστική απώλεια όλων των Γαλλικών κτήσεων

Το οικόσημο του Οίκου του Λάνκαστερ

Ο δούκας του Σόμερσετ επανέλαβε τις επιθέσεις στην Νορμανδία, αλλά εξαναγκάστηκε να επιστρέψει πίσω, οι Γάλλοι ανακατέλαβαν ολόκληρη την επαρχία της Νορμανδίας, που ο Ερρίκος Ε' είχε καταλάβει για λογαριασμό της Αγγλίας (1450). Στο Λονδίνο, ο Τζακ Κέιντ κήρυξε επανάσταση, ενώ ο Ερρίκος ήρθε με στρατό να τον καταστείλει. Ο Κέιντ κατόρθωσε για μερικές μέρες να καταλάβει το Λονδίνο, αλλά μετά την σύγχυση που ακολούθησε, ο βασιλικός στρατός το ανακατέλαβε.

Το 1450 χάθηκε και η Ακουιτανία, που ήταν συνέχεια στην κατοχή των Άγγλων από την εποχή του βασιλιά Ερρίκου Β', ενώ το Καλαί ήταν η μόνη πόλη που είχε παραμείνει στην Αγγλία. Μέσα σε αυτή την κατάσταση πανικού, ο δούκας Ριχάρδος της Υόρκης (1452) ανακλήθηκε από την εξορία στην Ιρλανδία. Αυτός παρουσίασε στον βασιλιά Ερρίκο μια σειρά από προτάσεις, με αποκορύφωμα την απαίτηση για εξορία του δούκα του Σόμερσετ. Ο βασιλιάς αρχικά συμφώνησε, αλλά η Μαργαρίτα αρνήθηκε να δεχτεί την εξορία του Σόμερσετ.

Το 1453, οι εξουσίες του δούκα Ριχάρδου της Υόρκης επανήλθαν πλήρως, ενώ οι Άγγλοι ανακατέλαβαν το Μπορντώ και είχαν μερικές επιτυχίες στην Ακουιτανία, ενώ η βασίλισσα έμεινε έγκυος. Οι μικρές Αγγλικές επιτυχίες στην Ακουιτανία κράτησαν λίγο και μετά την ήττα του 1453 ανακαταλήφθηκαν από τους Γάλλους, ενώ ο Ερρίκος έπεσε σε κρίση τρέλας, από την οποία δεν μπορούσε να συνέλθει: δεν μπόρεσε καν να παρευρεθεί στην βάπτιση του γιου του, Εδουάρδου.

Ο Ριχάρδος της Υόρκης κέρδισε μια πολύ σημαντική υποστήριξη με τον Ριχάρδο Νέβιλ, κόμη του Γουόρικ, έναν από τους πλουσιότερους ευγενείς την εποχή του στην Αγγλία. Η βασίλισσα Μαργαρίτα περιορίστηκε στην διακυβέρνηση, ενώ ο βασιλιάς Ερρίκος ΣΤ' ξαναβρήκε τις αισθήσεις του και επανήλθε στα λογικά του. Έπασχε από την ίδια ασθένεια με αυτή που είχε ο παππούς του από την πλευρά της μητέρας του, βασιλιάς Κάρολος ΣΤ' της Γαλλίας. Τον τυραννούσε με ασταμάτητες κρίσεις τρέλας τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του.

Ανατροπή από τον Οίκο της Υόρκης

Δυσαρεστημένοι ευγενείς συσπειρώθηκαν γύρω από τον ξάδελφο του Εδουάρδο της Υόρκης. Επακολούθησε ο γνωστός εμφύλιος Αγγλικός Πόλεμος των Ρόδων μεταξύ των δύο Οίκων της Υόρκης και του Λάνκαστερ. Τελικά, ο Εδουάρδος της Υόρκης (1461) κατέλαβε τον Αγγλικό θρόνο ως Εδουάρδος Δ', ανατρέποντας τον Ερρίκο ΣΤ' που διέφυγε στην Σκωτία. Λίγη αντίσταση από τον Οίκο του Λάνκαστερ καθοδηγούμενη από την Μαργαρίτα του Ανζού καταστάλθηκε, ενώ ο Ερρίκος συνελήφθη και ήταν από το 1465 αιχμάλωτος στον πύργο του Λονδίνου.

Η βασίλισσα Μαργαρίτα εξορίστηκε στην Σκωτία και αργότερα βρέθηκε στην Γαλλία, όπου ζήτησε βοήθεια από τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΑ' να επαναφέρει στον θρόνο αυτήν και τον σύζυγο της. Εξασφάλισε και την συμμαχία του πάμπλουτου Ριχάρδου Νέβιλ, που είχε παραγκωνιστεί από τον βασιλιά Εδουάρδο Δ' παρά την υποστήριξη που του είχε.

Ο Νέβιλ επιτέθηκε στο Λονδίνο, ανέτρεψε τον Εδουάρδο Δ', ελευθέρωσε τον Ερρίκο ΣΤ' και τον επανέφερε στον θρόνο. Ήταν όμως πλέον ανίκανος για οτιδήποτε, αφού η ασθένεια του σε συνδυασμό με την αιχμαλωσία τον είχαν φέρει σε πλήρη νευρική παράλυση. Όταν ο Ριχάρδος Νέβιλ είδε ότι δεν είχε πάρει την κατάλληλη υποστήριξη για πόλεμο στην Βουργουνδία, επανέφερε ξανά τον Εδουάρδο Δ΄στον θρόνο, ο δε Ερρίκος ΣΤ' αιχμαλωτίστηκε ξανά στον πύργο του Λονδίνου και δολοφονήθηκε τον Μάιο του 1471. Για τον φόνο τον δικό του και του γιου του, Εδουάρδου, κατηγορήθηκε έντονα ότι βρισκόταν πίσω από αυτόν ο βασιλιάς Εδουάρδος Δ'.

Προκάτοχος: Ερρίκος Ε'

Βασιλιάς της Αγγλίας 1422–1461

Διάδοχος: Εδουάρδος Δ'