Λογκανίκος Λακωνίας

O Λογκανίκος αποτελεί δημοτικό διαμέρισμα του δήμου Πελλάνας και βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του νομού Λακωνίας, στα σύνορα με το νομό Αρκαδίας. Περιλαμβάνει τους συνοικισμούς: Λογκανίκο, Βεργαδέικα, Γιακουμέικα, Κοτίτσα και Κυπαρίσσι.

Ο Λογκανίκος είναι χτισμένος σε υψόμετρο 750 μ. Απλώνεται σε πέντε κλιτύες του Ταΰγετου με τις δύο απ’ αυτές, τη νότια (κουφόγκρεμος), όπου και η πολίχνη της «Κοτίτζας» και τη βόρεια, όπου και το Παλαιολόγειο Κάστρο του Λογκανίκου (αρχές 14ου αιώνα), να είναι ψηλότερες και να αποτελούν δυο φυσικά τείχη, που απομονώνουν και προστατεύουν το συνοικισμό από νότο και από βορρά. Στα δυτικά υπάρχει το κωνοφόρο δάσος του Ταΰγετου, ενώ ανατολικά εκτείνονται οι υπώρειες του βουνού μέχρι την κοιλάδα του Ευρώτα, με πυκνή βλάστηση και ελαιόδεντρα. Το χωριό είναι οργανωμένο σύμφωνα με τα πρότυπα των ορεινών οικισμών. Κτισμένο στην ανατολική πλευρά της βουνοπλαγιάς, για να έχει καλύτερες κλιματολογικές συνθήκες, γειτνιάζει με τα χωράφια και τους βοσκότοπους, που εξασφαλίζουν τα βασικά για την επιβίωση. Η τοποθεσία είναι δυσπρόσιτη και καλά προφυλαγμένη ανάμεσα στα ορεινά τμήματα που σχηματίζουν οι διαδοχικές λαγκαδιές. Η περιοχή ταυτίζεται με την αρχαία Βελαμίνη, που αναφέρει ο Παυσανίας και έχει έκταση 36,2 χιλιάδων στρεμμάτων, που είναι από τις μεγαλύτερες σε όλη τη Λακωνία, ως δημοτικό διαμέρισμα. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης απετέλεσε θέση κλειδί για τη διακίνηση πληθυσμών και στρατιών στην Πελοπόννησο. Αποτελούσε έπαλξη και προμαχώνα του αρχαίου Σπαρτιατικού κράτους. Εδώ βρισκόταν στην αρχαιότητα το πέρασμα για την Αρκαδία καθώς και η βασιλική οδός των Παλαιολόγων.

Στην περιοχή σώζονται σημαντικά αρχαϊκά, κλασικά, ελληνιστικά, βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία, που παραπέμπουν στη μακραίωνη χριστιανική ιστορία της περιοχής, που βρίσκεται ανάμεσα στο Λογκανίκο και το Μυστρά. Ιδιαίτερα αξίζει να αναφερθούμε στο καθολικό της Παλαιάς Μονής του Αγίου Γεωργίου, που χρονολογείται από το 13ο αιώνα. Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα μνημεία της περιοχής. Ψηλά στη βόρεια πλευρά του χωριού και δυτικά του ναού του Αγίου Γεωργίου υψώνεται η βυζαντινή καστροπολιτεία του Λογκανίκου. Στα νότια του χωριού λιγοστά σπίτια δείχνουν τη θέση της Κοτίτσας του βυζαντινού Μυστρά, πατρίδα αρχόντων και πραματευτάδων, που θα πάρουν ενεργό μέρος στην επανάσταση του 1821. Πέτρινα σπίτια, πηγάδια, νερόμυλοι και βρύσες, δείγματα της λαϊκής αρχιτεκτονικής και ο αμέτρητος αριθμός παμπάλαιων ξερολιθιών συμπληρώνουν τη σύνθεση του χαρακτήρα του χωριού. Δασικοί δρόμοι οδηγούν στα ψηλότερα σημεία του βουνού : Μέγα πηγάδι, Τιμόρι, Λίμνα, Κουτούνι , Ρεκίτσα. Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΕΙΝΑΙ 323 ΜΟΝΙΜΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ.