Μάρπησσα

Ο Δίας χωρίζει τη Μάρπησσα και τον `Ιδα από τον Απόλλωνα. Αττικός ερυθρόμορφος ψυκτήρας, περίπου 480 π.Χ., Κρατική αρχαιολογική συλλογή της Γερμανίας (Τεμ. 2417)

Στην ελληνική μυθολογία η Μάρπησσα ήταν μία θυγατέρα του ποτάμιου θεού Ευήνου. Η Μάρπησσα απάχθηκε από τον `Ιδα, που την είχε δεί να χορεύει στο ιερό της «Ορτυγίας Αρτέμιδος», επάνω στο όρος Χαλκίς της Αιτωλίας. Ο Εύηνος κυνήγησε πάνω σε ένα άρμα τον Ίδα μέχρι τον ποταμό Λυκόρμα. Εκεί ο Ίδας του ξέφυγε επειδή είχε φτερωτό άρμα που του είχε δώσει ο πατέρας του, ο θεός Ποσειδώνας.

Ο `Ιδας και η Μάρπησσα πήγαν στη Μεσσήνη, εκεί όμως ο θεός Απόλλων ερωτεύθηκε τη Μάρπησσα και θέλησε να την αρπάξει. Την ώρα που ο `Ιδας και ο Απόλλων μονομαχούσαν, επενέβηκε ο Δίας, ο οποίος προέτρεψε τη Μάρπησσα να διαλέξει ποιον από τους δύο θα ήθελε ως σύζυγό της. Τότε η κοπέλα, επειδή φοβήθηκε μήπως την εγκαταλείψει ο Απόλλων όταν θα γερνούσε, επέλεξε τον `Ιδα.

Η απλή αυτή μορφή του μύθου εμφανίζεται και στον Σιμωνίδη. Ο Σχολιαστής του Ομήρου όμως γράφει ότι ο Εύηνος εξανάγκαζε τους μνηστήρες της Μάρπησσας να διαγωνισθούν μαζί του στην αρματοδρομία, έκοβε τα κεφάλια των νικημένων και στόλιζε με αυτά τους τοίχους του ανακτόρου του ή του ναού του Ποσειδώνα, δηλαδή έκανε ό,τι και ο Οινόμαος. Σε άλλη εκδοχή μάλιστα ο Εύηνος έκτισε ολόκληρο ναό μόνο από τα κρανία αυτά! Η μεγάλη ομοιότητα των μύθων Οινομάου-Ιπποδαμείας και Ευήνου-Μάρπησσας καταλήγει σε συνένωσή τους στη μεταγενέστερη παράδοση του Πλουτάρχου: ο Εύηνος είχε νυμφευθεί την κόρη του Οινομάου. Στον αρχικό μύθο όμως σύζυγος του Ευήνου και μητέρα της Μάρπησσας είναι η Αλκίππη.

Ο Όμηρος αναφέρει ως συνέχεια του αρχικού μύθου αρπαγή της Μάρπησσας από τον Απόλλωνα και επανάκτησή της από τον `Ιδα, ενώ δεν αναφέρει τίποτα για τον Εύηνο. Ο Παυσανίας γράφει ότι στη Λάρνακα του Κυψέλου απεικονιζόταν η επανάκτηση της Μάρπησσας από τον `Ιδα σε βάρος του Απόλλωνα, ενώ την αναπαράσταση συνόδευαν και εξάμετροι στίχοι.

Σε δύο αττικές αγγειογραφίες απεικονίζεται ο Δίας να διευθετεί τη διαφορά του `Ιδα και του Απόλλωνα σχετικώς με τη Μάρπησσα. Σε ετρουσκικό καθρέφτη η Μάρπησσα παριστάνεται ανάμεσα στον Απόλλωνα και τον `Ιδα.

Με το όνομα Μάρπησσα αναφέρεται και μία βασίλισσα των Αμαζόνων.

Πήρε το όνομά της

Το όνομα «Μάρπησσα» (Marpessa) δόθηκε σε ένα υπερδεξαμενόπλοιο 206.000 τόνων της εταιρείας Shell Oil. Τον Δεκέμβριο 1969, κατά το παρθενικό του ταξίδι από το Ρότερνταμ και σε απόσταση 50 μιλίων από τη δυτική ακτή της Αφρικής, έγινε το μεγαλύτερο δεξαμενόπλοιο που βυθίστηκε μέχρι τότε στον κόσμο.

Πηγή

• Emmy Patsi-Garin: «Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας», εκδ. οίκος Χάρη Πάτση, Αθήνα 1969