Εδαφικές αλλαγές της Πολωνίας αμέσως μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Πολωνία υπέστη σημαντικές αλλαγές στην εδαφική της έκταση. Το 1945, μετά την ήττα της Ναζιστικής Γερμανίας, η γραμμή Όντερ-Νάισσε έγινε τα δυτικά της σύνορα^[1] και η γραμμή Κάρζον τα ανατολικά της σύνορα,^[2] σύμφωνα με τις αποφάσεις που έλαβαν πρώτα οι Σύμμαχοι στη Διάσκεψη της Τεχεράνης του 1943, όπου η Σοβιετική Ένωση ζήτησε την αναγνώριση της γραμμής που πρότεινε ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών Λόρδος Τζωρτζ Κάρζον το 1920.^[3]

Η ίδια σοβιετική στάση επαναλήφθηκε και πάλι από τον Ιωσήφ Στάλιν στη Διάσκεψη της Γιάλτας με τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ και τον Ουίνστον Τσώρτσιλ τον Φεβρουάριο του 1945, αλλά πολύ πιο δυναμικά ενάντια στην επικείμενη ήττα της Γερμανίας.^[4] Τα νέα σύνορα επικυρώθηκαν στη Διάσκεψη του Πότσδαμ τον Αύγουστο του 1945, ακριβώς όπως προτάθηκε από τον Στάλιν, ο οποίος είχε ήδη ελέγξει ολόκληρη την Ανατολική-Κεντρική Ευρώπη . Ο Χάρι Τρούμαν θυμήθηκε:

Θυμάμαι στο Πότσδαμ, συζητήσαμε για ένα θέμα στην ανατολική Πολωνία, και ο Πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας δήλωσε ότι ο Πάπας δεν θα ήταν χαρούμενος για τη διευθέτηση αυτού του καθολικού τέλους της Πολωνίας. Και ο στρατηγός, ο πρωθυπουργός της Ρωσίας έσκυψε στο τραπέζι, και τράβηξε το μουστάκι του έτσι, και κοίταξε τον κ. Τσόρτσιλ και είπε: Κύριε Τσόρτσιλ, κύριε πρωθυπουργέ, πόσες διαιρέσεις είπες ότι είχε ο Πάπας ;^[5]

Μεγάλα εδάφη της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας παραχωρήθηκαν στη Σοβιετική Ένωση από την πολωνική κυβέρνηση με τη στήριξη της Μόσχας και σήμερα αποτελούν μέρος της Λιθουανίας, της Λευκορωσίας και της Ουκρανίας. Αντίθετα, δόθηκε στην Πολωνία η Ελεύθερη Πόλη του Ντάντσιχ και οι γερμανικές περιοχές ανατολικά των ποταμών Όντερ και Νάισσε (βλ. Ανακτημένες Περιοχές), εν αναμονή της τελικής διάσκεψης ειρήνης με τη Γερμανία. Δεδομένου ότι ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε μια διάσκεψη ειρήνης, τα εδάφη προσαρτήθηκαν αποτελεσματικά από τη Γερμανία.^[6]

Η μεταφορά πληθυσμού τόσο των Πολωνών όσο και των Γερμανών το 1945-46 περιλάμβανε πολλά εκατομμύρια άτομα.^[7]^[8] Η πολωνική επικράτεια το 1919-39 κάλυπτε έκταση 386.418 τετραγωνικών χιλιομέτρων.^[9] Αλλά από το 1947, το έδαφος της Πολωνίας μειώθηκε σε 312.679 τετραγωνικά χιλιόμετρα, έτσι η χώρα έχασε 73.739 τετραγωνικά χιλιόμετρα του εδάφους της. Αυτή η διαφορά αντιστοιχεί σχεδόν στο μέγεθος της Τσεχίας, αν και η Πολωνία κατέληξε με πολύ μεγαλύτερη ακτογραμμή στη Βαλτική Θάλασσα σε σύγκριση με τα σύνορά της το 1939. Επιπλέον, η υποδομή στα πρώην ανατολικά εδάφη της Γερμανίας αναπτύχθηκε περισσότερο από ότι στα εδάφη που προσαρτήθηκαν στη Σοβιετική Ένωση.

Αποτέλεσμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα προπολεμικά ανατολικά πολωνικά εδάφη του Κρέσι, τα οποία είχε καταλάβει ο Κόκκινος Στρατός κατά τη διάρκεια της ναζιστικής-σοβιετικής εισβολής στην Πολωνία το 1939 (εξαιρουμένης της περιοχής του Μπιαουίστοκ) παραχωρήθηκαν μόνιμα στην ΕΣΣΔ από τη νέα πολωνική κομμουνιστική κυβέρνηση και οι περισσότεροι από τους Πολωνούς κατοίκους τους εκδιώχθηκαν. Ως αποτέλεσμα της Συμφωνίας του Πότσνταμ στην οποία δεν είχε προσκληθεί η πολωνική εξόριστη κυβέρνηση, η Πολωνία έχασε 179.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα (45%) των προπολεμικών εδαφών στα ανατολικά, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 12 εκατομμυρίων πολιτών από τους οποίους τα 4,3 εκατομμύρια ήταν πολωνόφωνοι. Σήμερα, αυτά τα εδάφη αποτελούν μέρος της Λευκορωσίας, της Ουκρανίας και της Λιθουανίας.^[10]

Με τη σειρά της, στη μεταπολεμική Πολωνία ανατέθηκαν σημαντικά μικρότερα εδάφη στα δυτικά, συμπεριλαμβανομένης της προπολεμικής Ελεύθερης Πόλης του Ντάντσιχ και της πρώην επικράτειας της Γερμανίας ανατολικά της γραμμής Όντερ-Νάισσε, που αποτελείται από το νότιο τμήμα της Ανατολικής Πρωσίας και το μεγαλύτερο μέρος της Πομερανίας, το Νόιμαρκ (Ανατολικό Βραδεμβούργο) και τη Γερμανική Σιλεσία. Η Πολωνία έλαβε επίσης την πόλη Σφίνεμουντε (τώρα Σφινοούιστσε) στο νησί Ούζεντομ και την πόλη Στέτιν (τώρα Στσέτσιν) στη δυτική όχθη του ποταμού Όντερ σύμφωνα με τη Συμφωνία του Πότσνταμ. Επομένως, αυτά τα μεταφερόμενα εδάφη δεν αποτελούσαν τότε μέρος της σοβιετικής ζώνης κατοχής της Γερμανίας ή του επόμενου κράτους της Ανατολικής Γερμανίας.

Ο γερμανικός πληθυσμός που είχε μείνει ή επέστρεψε στα σπίτια του εκδιώχθηκε βίαια πριν αυτές οι Ανακτημένες Περιοχές (επίσημος όρος) επανακατοικηθούν από τους Πολωνούς από την Κεντρική Πολωνία και από τους Πολωνούς που εκδιώχθηκαν από τις ανατολικές περιοχές και εκείνους από την κεντρική Πολωνία. Τα σύνορα της Πολωνίας έμοιαζαν με τα όρια των γερμανικών-ρωσικών κερδών στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με εξαίρεση το Μπιαουίστοκ. Αυτό ονομάζεται γραμμή Κάρζον. Η μικρή περιοχή Ζαόλζιε, η οποία προσαρτήθηκε από την Πολωνία στα τέλη του 1938, επέστρεψε στην Τσεχοσλοβακία κατόπιν εντολής του Στάλιν.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Έμπερχαρτ, Πιότρ (2015). «The Oder-Neisse Line as Poland's western border: As postulated and made a reality». Geographia Polonica 88 (1): 77–105. doi:10.7163/GPol.0007. https://www.geographiapolonica.pl/article/item/9928.html.
↑ Έμπερχαρτ, Πιότρ (2012). «The Curzon line as the eastern boundary of Poland. The origins and the political background». Geographia Polonica 85 (1): 5–21. doi:10.7163/GPol.2012.1.1. https://www.geographiapolonica.pl/article/item/7563.html.
↑ U.S. Department of State. The Tehran Conference, 1943 - 1937–1945. Milestones - Office of the Historian. https://history.state.gov/milestones/1937-1945/tehran-conf. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2015.
↑ Σάιμον Μπέρθον· Τζοάνα Ποτς (2007). Warlords: An Extraordinary Re-Creation of World War II. Da Capo Press. σελ. 285. ISBN 978-0306816505.
↑ "President Truman Speaks to the Scientists", Bulletin of the Atomic Scientists, 4/10, (1 Οκτωβρίου 1948): σελ. 292,
↑ Τζέφρι Κ. Ρόμπερτς· Πατρίσια Χόγκγουντ (2013). The Politics Today Companion to West European Politics. Oxford University Press. σελ. 50. ISBN 9781847790323. ; Πιότρ Στέφαν Βάντιτς (1980). The United States and Poland. Harvard University Press. σελ. 303. ISBN 9780674926851. ; Φίλιπ Α. Μπύχλερ (1990). The Oder-Neisse Line: a reappraisal under international law. East European Monographs. σελ. 33. ISBN 9780880331746.
↑ Έμπερχαρτ, Πιότρ (2006). Political Migrations in Poland 1939-1948 (PDF). Βαρσοβία: Didactica. ISBN 9781536110357. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2021.
↑ Έμπερχαρτ, Πιότρ (2011). Political Migrations On Polish Territories (1939-1950) (PDF). Βαρσοβία: Πολωνική Ακαδημία Επιστημών. ISBN 978-83-61590-46-0.
↑ Σουηδική εγκυκλοπαίδεια Nordisk familjebok δεύτερη έκδοση, άρθρο «Polen», πέμπτη σειρά στο
↑ Σιλβέστερ Φέρτατς, "Krojenie mapy Polski: Bolesna granica" (Carving of Poland's map). Alfa. Ανακτήθηκε από Internet Archive στις 14 Νοεμβρίου 2011.

[:1-1] Έμπερχαρτ, Πιότρ (2015). «The Oder-Neisse Line as Poland's western border: As postulated and made a reality». Geographia Polonica 88 (1): 77–105. doi:10.7163/GPol.0007. https://www.geographiapolonica.pl/article/item/9928.html.

[:0-2] Έμπερχαρτ, Πιότρ (2012). «The Curzon line as the eastern boundary of Poland. The origins and the political background». Geographia Polonica 85 (1): 5–21. doi:10.7163/GPol.2012.1.1. https://www.geographiapolonica.pl/article/item/7563.html.

[usds-3] U.S. Department of State. The Tehran Conference, 1943 - 1937–1945. Milestones - Office of the Historian. https://history.state.gov/milestones/1937-1945/tehran-conf. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2015.

[BP285-4] Σάιμον Μπέρθον· Τζοάνα Ποτς (2007). Warlords: An Extraordinary Re-Creation of World War II. Da Capo Press. σελ. 285. ISBN 978-0306816505.

[5] "President Truman Speaks to the Scientists", Bulletin of the Atomic Scientists, 4/10, (1 Οκτωβρίου 1948): σελ. 292,

[6] Τζέφρι Κ. Ρόμπερτς· Πατρίσια Χόγκγουντ (2013). The Politics Today Companion to West European Politics. Oxford University Press. σελ. 50. ISBN 9781847790323. ; Πιότρ Στέφαν Βάντιτς (1980). The United States and Poland. Harvard University Press. σελ. 303. ISBN 9780674926851. ; Φίλιπ Α. Μπύχλερ (1990). The Oder-Neisse Line: a reappraisal under international law. East European Monographs. σελ. 33. ISBN 9780880331746.

[:32-7] Έμπερχαρτ, Πιότρ (2006). Political Migrations in Poland 1939-1948 (PDF). Βαρσοβία: Didactica. ISBN 9781536110357. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2021.

[:2-8] Έμπερχαρτ, Πιότρ (2011). Political Migrations On Polish Territories (1939-1950) (PDF). Βαρσοβία: Πολωνική Ακαδημία Επιστημών. ISBN 978-83-61590-46-0.

[9] Σουηδική εγκυκλοπαίδεια Nordisk familjebok δεύτερη έκδοση, άρθρο «Polen», πέμπτη σειρά στο

[Fertacz-10] Σιλβέστερ Φέρτατς, "Krojenie mapy Polski: Bolesna granica" (Carving of Poland's map). Alfa. Ανακτήθηκε από Internet Archive στις 14 Νοεμβρίου 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]