Μετάβαση στο περιεχόμενο

Δον Ζουάν (Χόφμαν)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Δον Ζουάν
ΣυγγραφέαςΕ. Τ. Α. Χόφμαν
ΤίτλοςDon Juan
ΓλώσσαΓερμανικά
Ημερομηνία δημοσίευσης1813
Τόπος δημοσίευσηςΓερμανία

Δον Ζουάν (γερμανικά: Don Juan‎‎) είναι φανταστική νουβέλα του Ε. Τ. Α. Χόφμαν, η οποία δημοσιεύτηκε το 1813 στο μουσικό περιοδικό του 19ου αιώνα Γενική μουσική εφημερίδα στη Λειψία και ένα χρόνο αργότερα αναδημοσιεύτηκε στην πρώτη συλλογή του Χόφμαν Φαντασίες εμπνευσμένες από τη μανιέρα του Καλό.

Η ιστορία έχει υπότιτλο Μυθιστορηματική περιπέτεια ενός ενθουσιώδους ταξιδιώτη και την αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο ένας ταξιδιώτης που περιγράφει το φανταστικό περιστατικό που έζησε παρακολουθώντας την όπερα του Μότσαρτ Ντον Τζοβάννι σε θέατρο δίπλα στο ξενοδοχείο του.[1]

Ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής, δηλαδή ο «ενθουσιώδης ταξιδιώτης», κινείται εναλλάξ σε δύο επίπεδα - το πραγματικό και το φανταστικό. Το πρώτο - ένα δωμάτιο ξενοδοχείου και το τραπέζι στο εστιατόριο του ξενοδοχείου με σκηνές της πραγματικής καθημερινής ζωής - είναι απλώς ένα «μέσο αντίθεσης» προς το φανταστικό που διαδραματίζεται στο θεωρείο με αριθμό 23 ενός γερμανικού επαρχιακού θεάτρου. Ο αφηγητής εστιάζει όλη του τη φαντασία κατά τη διάρκεια και μετά την παράσταση της όπερας Ντον Τζοβάννι στην Ιταλίδα τραγουδίστρια του ρόλου της Ντόνας Άννας. Στο φανταστικό επίπεδο, οι νόμοι της λογικής μοιάζουν να αναστέλλονται και ο αφηγητής το αντιλαμβάνεται και εκπλήσσεται που η Ντόνα Άννα είναι παρούσα συγχρόνως στη σκηνή και στο θεωρείο του θεάτρου, αλλά το δέχεται. [2]

Ο αφηγητής διηγείται αυτό το «αξιοθαύμαστο περιστατικό», που έζησε σε λιγότερο από μια μέρα, σε επιστολή στον φίλο του Τέοντορ.

Το δεύτερο μισό της νουβέλας είναι μια εκτεταμένη κριτική και σκέψεις του αφηγητή για τον Ντον Τζοβάνι - ο Ε. Τ. Α. Χόφμαν είχε εργασθεί ως κριτικός μουσικής μια εποχή - στο γράμμα που γράφει στον φίλο του. Στην ερμηνεία του, προτείνει μια νέα ερμηνεία του χαρακτήρα του Δον Ζουάν που τον παρουσιάζει ως ρομαντικό ήρωα, επαναστατημένο υπεράνθρωπο που σαγηνεύει γυναίκες στην απεγνωσμένη αναζήτηση του απόλυτου έρωτα, εκφράζοντας την άποψη με την οποία οι Ρομαντικοί αντιμετώπισαν τον ήρωα.[1]

Ο αφηγητής, εξαντλημένος από το ταξίδι του και έχοντας καταναλώσει αρκετή σαμπάνια στο γεύμα του, κοιμάται στο δωμάτιο ξενοδοχείου στο Μπάμπεργκ όταν ξαφνικά ξυπνά από ήχους μουσικής. Του εξηγούν ότι δίπλα στο ξενοδοχείο υπάρχει ένα θέατρο, όπου σήμερα παίζεται η όπερα του Μότσαρτ Ντον Τζοβάννι.

Το κτίριο όπου διαδραματίζεται η ιστορία, τώρα Θέατρο Χόφμαν στο Μπάμπεργκ

Ο καμαριέρης του δείχνει μια πόρτα στο δωμάτιο, η οποία οδηγεί απευθείας στο θεωρείο αρ. 23 του θεάτρου. Ο ταξιδιώτης μπαίνει στο θεωρείο και απολαμβάνει την όπερα, την οποία γνωρίζει πολύ καλά. Ενώ κάθεται εκεί απορροφημένος στην παράσταση και τις σκέψεις του, αισθάνεται μια παρουσία δίπλα του, «το θρόισμα ενός μεταξωτού φορέματος». Αποφασίζει να μην γυρίσει, καθώς δεν θέλει να αποσπαστεί από τον ποιητικό-μουσικό ενθουσιασμό που βιώνει, είναι «εντελώς βυθισμένος στον ποιητικό κόσμο του». Κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, στρέφεται και βλέπει ότι ο ξένος είναι η Ντόνα Άννα, η πρωταγωνίστρια του έργου. Ο ταξιδιώτης εκφράζει την έκπληξή του και λαμβάνει μια απάντηση στα ιταλικά. Συζητούν για την όπερα, οι απόψεις της κάνουν τον αφηγητή να δει το έργο με νέο πρίσμα. Η γυναίκα φαίνεται ότι τον γνωρίζει, τον αποκαλεί με το όνομά του και αρχίζει να εκθειάζει τις μουσικές του συνθέσεις: «Αυτό που τραγούδησα ήσουν εσύ και οι μελωδίες σου είμαι εγώ».[3]

Η Ντόνα Άννα εξαφανίζεται και η όπερα συνεχίζεται. Ο αφηγητής μένει ικανοποιημένος από την υπόλοιπη παράσταση. Στη συνέχεια, πηγαίνει να δειπνήσει στο εστιατόριο του ξενοδοχείου, ακούει άλλα μέλη του κοινού που συζητούν για την παράσταση και διαφωνεί με τις «φιλισταϊκές» απόψεις τους. Κάποια στιγμή αποσύρεται στο δωμάτιό του και γράφει τις εντυπώσεις του σε γράμμα σε έναν φίλο του. Για άλλη μια φορά, μέσα στη νύχτα, μπαίνει στο θεωρείο του θεάτρου από εκείνη την πόρτα του δωματίου του και φωνάζει στην άδεια σκηνή: «Ντόνα Άννα!». Η γυναίκα εμφανίζεται τότε στον αφηγητή για δεύτερη φορά, ο αφηγητής αισθάνεται το άρωμά της και νομίζει ότι ακούει τη φωνή της να του μιλάει. Ήταν 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα.[4]

Την επόμενη μέρα κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος, ο αφηγητής μαθαίνει ότι η τραγουδίστρια που υποδύθηκε τη Ντόνα Άννα πέθανε στις 2 η ώρα μετά τα μεσάνυχτα. Την προηγούμενη μέρα, λιποθύμησε στο διάλειμμα και κατά τη δεύτερη πράξη είχε ακόμη νευρικές κρίσεις στη σκηνή.[5]

  1. 1,0 1,1 . «diastixo.gr/arthra/oi-metafortoseis-tou-don-zouan». 
  2. . «sites.google.com/site/germanliterature/19th-century/hoffmann/don-juan». 
  3. . «shirtysleeves.blogspot.com/-don-juan-by-e-t-hoffmann». 
  4. . «nenadgeorgievski.substack.com/p/the-enduring-appeal-of-hoffmanns». 
  5. . «de.wikisource.org/wiki/Don_Juan».