Δικαίωμα στη λήθη

Δικαίωμα στη λήθη (right to be forgotten στα αγγλικά) ονομάζεται το δικαίωμα του υποκειμένου των δεδομένων να ζητήσει από τον υπεύθυνο επεξεργασίας τη διαγραφή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που το αφορούν, σύμφωνα με το άρθρο 17 του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΕΕ) 2016/679 (ΓΚΠΔ), εφόσον συντρέχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις:

α) τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα δεν είναι πλέον απαραίτητα σε σχέση με τους σκοπούς για τους οποίους συλλέχθηκαν ή υποβλήθηκαν κατ' άλλο τρόπο σε επεξεργασία,

β) το υποκείμενο των δεδομένων ανακαλεί τη συγκατάθεση επί της οποίας βασίζεται η επεξεργασία σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) ή το άρθρο 9 παράγραφος 2 στοιχείο α) και δεν υπάρχει άλλη νομική βάση για την επεξεργασία,

γ) το υποκείμενο των δεδομένων αντιτίθεται στην επεξεργασία σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 1 και δεν υπάρχουν επιτακτικοί και νόμιμοι λόγοι για την επεξεργασία ή το υποκείμενο των δεδομένων αντιτίθεται στην επεξεργασία σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 2,

δ) τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα υποβλήθηκαν σε επεξεργασία παράνομα,

ε) τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα πρέπει να διαγραφούν, ώστε να τηρηθεί νομική υποχρέωση βάσει του δικαίου της ΕΕ ή του δικαίου κράτους μέλους, στην οποία υπόκειται ο υπεύθυνος επεξεργασίας,

στ) τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα έχουν συλλεχθεί σε σχέση με την προσφορά υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 1.

Περαιτέρω, πρέπει να διαγράφονται και οι σύνδεσμοι και οι αναπαραγωγές δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ο δε υπεύθυνος επεξεργασίας πρέπει να ενημερώνει όσους έχουν προβεί στις σχετικές ενέργειες, σύμφωνα με την παρ. 2 του ιδίου άρθρου.

Εξαιρέσεις

Εξαιρέσεις από το ως άνω δικαίωμα προβλέπονται, με βάση την παρ. 3 του άρθρου 17, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) για την άσκηση του δικαιώματος ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος στην ενημέρωση,

β) για την τήρηση νομικής υποχρέωσης που επιβάλλει την επεξεργασία βάσει του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του δικαίου κράτους μέλους στο οποίο υπάγεται ο υπεύθυνος επεξεργασίας ή για την εκπλήρωση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον ή κατά την άσκηση δημόσιας εξουσίας που έχει ανατεθεί στον υπεύθυνο της επεξεργασίας,

γ) για λόγους δημόσιου συμφέροντος στον τομέα της δημόσιας υγείας σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 2 στοιχεία η) και θ), καθώς και το άρθρο 9 παράγραφος 3,

δ) για σκοπούς αρχειοθέτησης προς το δημόσιο συμφέρον, για σκοπούς επιστημονικής ή ιστορικής έρευνας ή για στατιστικούς σκοπούς σύμφωνα με το άρθρο 89 παράγραφος 1, εφόσον το δικαίωμα που αναφέρεται στην παράγραφο 1 είναι πιθανόν να καταστήσει αδύνατη ή να εμποδίσει σε μεγάλο βαθμό την επίτευξη σκοπών της εν λόγω επεξεργασίας, ή

ε) για τη θεμελίωση, άσκηση ή υποστήριξη νομικών αξιώσεων.

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αξίζει να σημειωθεί ότι με την απόφασή του της 13ης Μαΐου 2014, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο), στην υπόθεση C-131/12 (Google Spain and Google) αναγνώρισε το δικαίωμα του υποκειμένου των δεδομένων να διαγράφονται προσωπικά δεδομένα που το αφορούν και τα οποία περιλαμβάνονται στις λίστες αποτελεσμάτων των μηχανών αναζήτησης πληροφοριών στο Διαδίκτυο μετά από μια έρευνα, βάσει του ονοματεπωνύμου του υποκειμένου των δεδομένων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι με την απόφαση αυτή αναγνωρίζεται περιορισμένα το δικαίωμα στην ψηφιακή λήθη, καθώς η απόφαση αφορά την αναζήτηση πληροφοριών δημοσιευμένων σε ιστοσελίδες που γίνεται με βάση το όνομα ενός προσώπου και ως αποδέκτες έχει τις μηχανές αναζήτησης, όπως είναι η Google, και όχι τους παροχείς περιεχομένου, δηλ. τους κατόχους ιστοσελίδων, στις οποίες δημοσιεύονται οι σχετικές πληροφορίες.

Σχετική βιβλιογραφία

• Ιωάννη Ιγγλεζάκη, Το δικαίωμα στην ψηφιακή λήθη και οι περιορισμοί του, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2015.
• Φερενίκη Παναγοπούλου-Κουτνατζή, Το δικαίωμα στη λήθη στην εποχή της αβάσταχτης μνήμης: Σκέψεις αναφορικά με την Πρόταση Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων, Εφημερίδα Διοικητικού Δικαίου 2012, σ. 264 επ.