Διάγραμμα Περτ

Δύο µεθοδολογίες οι οποίες στηρίζονται στην ίδια φιλοσοφία και αυτό έχει σαν αποτέλεσµα να θεωρούνται σαν µία ενιαία µέθοδος πλέον προγραµµατισµού και ελέγχου έργων είναι η µεθοδολογία αξιολόγησης και παρακολούθησης έργου (Project Evaluation & Review Technique, PERT) και η µέθοδος κρίσιµης διαδροµής (Critical Path Method, CPM).

Παράδειγμα Διαγράμματος Pert

Αφού λοιπόν χωριστεί το έργο στις απαιτούµενες δραστηριότητες του, στη συνέχεια τίθεται χρονοδιάγραµµα έναρξης και περάτωσης της κάθε φάσης και των διασυνδέσεων τους. Tο έργο απεικονίζεται σε µορφή δικτύου όπου η κάθε δραστηριότητα απεικονίζεται από έναν κλάδο. Ο κάθε κόµβος αποτελεί και ένα γεγονός και συµβολίζει επίσης το σηµείο εκκίνησης και oλοκλήρωσης των δραστηριοτήτων που αρχίζουν και τελειώνουν εκεί.

Για να γίνει όµως σωστά η παραπάνω διαδικασία πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν κάποιοι κανόνες. Για να συµβεί ένα γεγονός πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι δραστηριότητες που οδηγούν σε αυτό. Ακόμη, για να ξεκινήσει µία δραστηριότητα πρέπει να συµβεί το γεγονός που προηγείται αυτής. Ένα γεγονός µπορεί να συµβεί µόνο µία φορά, γιατί αλλιώς σχηµατίζεται βρόχος. Όλα τα γεγονότα πλην της έναρξης και της λήξης του έργου πρέπει να έχουν µία δραστηριότητα πριν από αυτά και µία µετά από αυτά.

Τα στάδια για να σχεδιαστεί σωστά το δίκτυο είναι τα εξής:

1. Αναλύεται το έργο σε δραστηριότητες και φτιάχνεται ο αναλυτικός πίνακας δραστηριοτήτων οι οποίες οµαδοποιούνται σε κατηγορίες.
2. Σχεδιάζεται ένα πρόχειρο δίκτυο µε τη φυσιολογική σειρά των δραστηριοτήτων µε βάση τον πίνακα των αλληλεξαρτήσεων. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου υπάρχει και το ενδεχόµενο να προκύψουν τυχόν βελτιώσεις του δικτύου µε µεγαλύτερη ανάλυση πιο σύνθετων δραστηριοτήτων. Για να αποφευχθεί το ενδεχόµενο λάθος σχεδίασης πρέπει να έχουν λυθεί τα ερωτήµατα για το ποιες δραστηριότητες πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πριν αρχίσει η τρέχουσα, ποιες δραστηριότητες µπορούν να αρχίσουν µε το που τελειώσει η τρέχουσα και ποιες δραστηριότητες είναι ανεξάρτητες και έχουν τη δυνατότητα να αρχίσουν παράλληλα µε την τρέχουσα.
3. Κατά το τελικό στάδιο ανασυντάσσεται το δίκτυο, βελτιώνεται η σχεδίαση, αριθµούνται τα γεγονότα, συντάσσεται ο τελικός πίνακας δραστηριοτήτων και ο χρονικός πίνακας που προκύπτει µέσα από αυτόν.

Αφού σχεδιαστεί το διάγραµµα PERT µπορούν να εξαχθούν πολύ χρήσιµα συµπεράσµατα σχετικά µε την χρονική διάρκεια του έργου:

Αρχικά µπορεί να υπολογιστεί ο νωρίτερος και ο αργότερος χρόνος για να λάβει χώρα το κάθε γεγονός. Ο νωρίτερος χρόνος είναι ο πιο σύντοµος δρόµος για να συµβεί ένα γεγονός και υπολογίζεται σαν το άθροισµα των χρόνων των δραστηριοτήτων που καταλήγουν στο γεγονός αυτό αρχίζοντας από την έναρξη. Η νωρίτερη έναρξη µίας δραστηριότητας ισούται µε τη νωρίτερη λήξη της δραστηριότητας που προαπαιτείται. Αν δεν υπάρχει τέτοια, τότε η νωρίτερη έναρξη είναι 0. Αν οι δραστηριότητες αυτές είναι παραπάνω από µία τότε η νωρίτερη έναρξη είναι η µεγαλύτερη από τις νωρίτερες λήξεις. Ο νωρίτερος χρόνος ενός γεγονότος ισούται µε τον µέγιστο των νωρίτερων λήξεων των δραστηριοτήτων που τελειώνουν στο γεγονός.

Σε ένα έργο η χρονική του διάρκεια εξάγεται από το νωρίτερο χρόνο του τελευταίου γεγονότος. Για να υπολογιστεί ο αργότερος χρόνος ενός γεγονότος πρέπει να αφαιρεθούν από τη διάρκεια το έργου οι χρόνοι των δραστηριοτήτων που µεσολαβούν από το συγκεκριµένο γεγονός µέχρι το τέλος του έργου. Η αργότερη έναρξη µίας δραστηριότητας ισοδυναµεί µε την αργότερη λήξη της µείον τη διάρκεια της. Η αργότερη λήξη ισοδυναµεί µε τη µικρότερη αργότερη έναρξη των φάσεων που ακολουθούν.

Μπορεί επίσης να βρεθεί η κρίσιµη διαδροµή του έργου, δηλαδή ο αυστηρότερος χρονικά δρόµος. Οι δραστηριότητες που έχουν τον ίδιο νωρίτερο και αργότερο χρόνο ονοµάζονται κρίσιµες δραστηριότητες. Στις δραστηριότητες αυτές δεν µπορεί να υπάρξει καθυστέρηση αφού έτσι, θα επηρεαστεί όλη η διάρκεια του έργου. Οι υπόλοιπες δραστηριότητες ονοµάζονται µη κρίσιµες. Εάν ενωθούν όλες οι κρίσιµες δραστηριότητες τότε δηµιουργείται η κρίσιµη διαδροµή.

Τέλος µπορούν να υπολογιστούν τα χρονικά περιθώρια της κάθε φάσης, δηλαδή η διαφορά του νωρίτερου και του αργότερου χρόνου µίας µη κρίσιµης διαδροµής.

Πηγές

• Project Management for the 21st Century, B.P.Lieutz and K.P. Rea (1995), Academic Press
• Production, Planning, Control and Interogation, D.Sipper, D and R.L.Bulti Jr. (1995), McGraw-Hill
• Πολύζος Σεραφείμ, 2004, “Διοίκηση και Διαχείριση των Έργων – Μέθοδοι και Τεχνικές”, Εκδ. Κριτική
• http://www.netmba.com/operations/project/pert
• https://web.archive.org/web/20120611205607/http://dspace.lib.ntua.gr/bitstream/123456789/3289/3/kaparosi-kontarasd_erp.pdf
• https://web.archive.org/web/20091222073517/http://innovation.duth.gr/duthvrc/elearn/docs/RRSec4.pdf