Γράμμα προς το Συνέδριο
Το Γράμμα προς το Συνέδριο - (επίσης γνωστό ως η Η πολιτική διαθήκη του Λένιν), είναι επιστολή που υπαγόρευσε ο Βλαντίμιρ Ιλίτς Λένιν τον Δεκέμβριο του 1922, προκειμένου να διαβαστεί στο συνέδριο του Ρ.Κ.Κ. (μπ). Το γράμμα γράφτηκε από τις 23 Δεκεμβρίου έως τις 26 Δεκεμβρίου 1922 ενώ μια τελευταία προσθήκη έγινε στις 4 Ιανουαρίου του 1923. Διαβάστηκε, μετά το θάνατο του Λένιν, (όπως ο ίδιος επιθυμούσε) στο 113ο συνέδριο του Κόμματος, τον Μάρτιο του 1924.
Στην επιστολή αυτή ο Λένιν - άρρωστος εδώ και ένα χρόνο περίπου - εκφράζει τις ανησυχίες του για την διαφαινόμενη αντιπαράθεση ανάμεσα στον Λέον Τρότσκι και τον Ιωσήφ Στάλιν, και προτείνει στην Κεντρική Επιτροπή, τρόπους να ξεπεράσουν τις διαμάχες και να θωρακίσουν τις δημοκρατικές διαδικασίες στο Κόμμα. Κύριο μέλημα του Λένιν, είναι να προστατεύσει το Κόμμα από την γραφειοκρατία[1], τον αυταρχισμό και την συγκέντρωση εξουσίας. [2]
Η επιστολή αυτή είναι ίσως το πιο διάσημο κείμενο του Λένιν, καθώς σε αυτήν εκφράζονται οι απόψεις του για τα στελέχη του κόμματος, για τον Τρότσκι και το σημαντικότερο, για τον Στάλιν. Η παρατήρηση του Λένιν, ότι ο Στάλιν πρέπει να μετατεθεί από τη θέση του Γενικού Γραμματέα, υπήρξε στα χρόνια που θα ακολουθήσουν ένα από τα σημαντικότερα όπλα των πολέμιων του Στάλιν κα του τρόπου διακυβέρνησής του.
Το Γράμμα αντικατοπτρίζει την ανησυχία του Λένιν, για την δομή του κράτους όταν αυτός θα έχει εκλείψει. Ήδη ήταν φανερό πως δεν θα μπορούσε να επανέλθει στα καθήκοντά του, γι΄ αυτό και ήθελε να συμβουλεύσει τους επιγόνους σχετικά με το πως θα στερεώσουν καλύτερα την κυριαρχία του Κόμματος. Δεν είχε σκοπό να διορίσει αντικαταστάτη του, μια που τέτοιες αστικές νοοτροπίες δεν υπήρχαν στο μπολσεβίκικο κόμμα, που ήταν κόμμα συλλογικό και όχι προσώπων. Η λύση που προτείνει ολοκάθαρα ο Λένιν, είναι η αύξηση των μελών της Κεντρικής Επιτροπής και μάλιστα αύξηση με μέλη εργάτες και αγρότες. [3] Η αύξηση των μελών με τον πλουραλισμό που θα κυριαρχούσε θα υποβίβαζε τη σημασία των προσώπων. Η τολμηρή αυτή πρόταση του Λένιν, ήθελε να αντιμετωπίσει δυο βασικά προβλήματα που έβλεπε να φαίνονται ήδη: το σχίσμα μεταξύ ηγεσίας αλλά και το ακόμα σημαντικότερο στη βάση του κόμματος, το σχίσμα (η αποξένωση) μεταξύ αγροτών και εργατών.[4]
Το ιστορικό συγγραφής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 13 Δεκεμβρίου του 1922, ο Λένιν υπέστη το δεύτερο ισχυρό εγκεφαλικό επεισόδιο, το οποίο τον άφησε παράλυτο από την δεξιά πλευρά του σώματός του και τον έθεσε υπό τους αυστηρούς περιορισμούς των γιατρών του. Οι γιατροί δεν του επέτρεπαν να εργάζεται πλέον, και αυστηρές οδηγίες είχαν δοθεί στη γυναίκα και τους φροντιστές του Λένιν, να απέχει από οποιαδήποτε κομματική δουλειά, συνεργασία ή επίσκεψη. Ωστόσο, μετά από επίμονες παρακλήσεις του Λένιν, του επέτρεψαν να εργάζεται για ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα μέσα στην ημέρα.
Ο Λένιν ανήσυχος με την εξέλιξη της υγείας του, ως τελευταία συμβολή του στον αγώνα των Μπολσεβίκων, αφιέρωσε τις επόμενες ημέρες στη συγγραφή ενός γράμματος με παραινέσεις και συμβουλές προς το κόμμα.
Εξαιτίας των περιορισμών στο χρόνο εργασίας τα κείμενα υπαγορεύτηκαν στις γραμματείς του, αποσπασματικά στις 23, 24, 25, 26 και 29 Δεκεμβρίου 1922 ενώ η τελευταία προσθήκη έγινε στις 4 Ιανουαρίου του 1923
Το γράμμα δακτυλογραφήθηκε σε 5 αντίτυπα που εσωκλείστηκαν σε 3 σφραγισμένους φακέλους, στο εξωτερικό των οποίων γράφτηκε ότι είναι άκρως απόρρητοι, ότι μπορεί να τους ανοίξει μόνο ο Λένιν και μετά το θάνατό του, η σύζυγός του, Ναντέζντα Κρούπσκαγια.
Μετά το θάνατό του, κατά την επιθυμία του, το γράμμα παραδόθηκε από την Κρούπσκαγια, στις 14 Μαΐου του 1924, στη Κ.Ε. του κόμματος, πέντε μέρες πριν από το 13ο τακτικό συνέδριο.
αποσπάσματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
.jpg)
...Στην κορφή της λίστας βάζω μία αύξηση του αριθμού των μελών της Κεντρικής Επιτροπής σε μερικές δωδεκάδες, η ακόμη και εκατό...
...πιστεύω ότι πρέπει να γίνει για να αυξήσει το κύρος της Κεντρικής Επιτροπής, να γίνει μία σε βάθος δουλειά βελτίωσης του διοικητικού μας μηχανισμού και να εμποδίσει να αποκτήσουν υπερβολική σημασία για το μέλλον του Κόμματος συγκρούσεις ανάμεσα σε μικρές ομάδες της Κεντρικής Επιτροπής....
...Μου φαίνεται ότι το Κόμμα μας έχει κάθε δικαίωμα να ζητήσει από την εργατική τάξη 50 με 100 μέλη της Κ.Ε. και ότι μπορεί να της τα πάρει χωρίς να κάνει κατάχρηση των πόρων της τάξης αυτής...
...Μία τέτοια μεταρρύθμιση θα αύξανε σημαντικά τη σταθερότητα του Κόμματός μας και θα βοηθούσε τον αγώνα του ενάντια στην περικύκλωση από εχθρικά κράτη ο οποίος κατά την γνώμη μου πρέπει, και κατά πάσαν πιθανότητα πρόκειται, να ενταθεί σημαντικά στα αμέσως επερχόμενα χρόνια. Πιστεύω ότι η σταθερότητα του Κόμματός μας θα γινόταν χίλιες φορές μεγαλύτερη από ένα τέτοιο μέτρο....
...Όταν λέω σταθερότητα της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος, εννοώ ότι πρέπει να πάρουμε μέτρα για να αποφύγουμε ένα σχίσμα, όσο είναι δυνατό να παρθούνε τέτοια μέτρα...
...Πιστεύω ότι ένας βασικός συντελεστής στο ζήτημα της σταθερότητας από την άποψη αυτή είναι η προσωπικότητα δύο μελών της Κεντρικής Επιτροπής, του Στάλιν και του Τρότσκι. Οι σχέσεις ανάμεσα σ' αυτούς τους δύο ισοδυναμούν κατά τη γνώμη μου με κάτι παραπάνω από το μισό του κινδύνου ενός σχίσματος, ο οποίος είναι δυνατό να αποτραπεί. Φρονώ ότι θα μπορούσαν να αυξηθούν οι πιθανότητες αποφυγής του σχίσματος, αν ο αριθμός των μελών της Κεντρικής Επιτροπής αυξηθεί από 50 σε 100....
...Από τότε που ο Στάλιν έγινε Γενικός Γραμματέας του Κόμματος, συγκέντρωσε στα χέρια μία τεράστια δύναμη. Δεν είμαι εντελώς βέβαιος πως κατορθώνει πάντοτε να χρησιμοποιεί τη δύναμη αυτή με αρκετή σύνεση. Από το άλλο μέρος ο Τρότσκι, όπως το απόδειξε στον αγώνα του ενάντια στην Κεντρική Επιτροπή απ' αφορμή του ζητήματος του Επιτροπάτου της Συγκοινωνίας, διακρίνεται όχι μόνο για τις εξαιρετικές ικανότητές του - ως πρόσωπο είναι το δίχως άλλο ο πιο ικανός σύντροφος μέσα στη σημερινή Κεντρική Επιτροπή - αλλά διακρίνεται επίσης και για την πάρα πολύ μεγάλη αυτοπεποίθησή του καθώς και για τη
ν τάση του να τραβιέται πολύ από τη διοικητική όψη των ζητημάτων....
...Ο Στάλιν είναι πολύ απότομος και το ελάττωμα αυτό, που είναι εντελώς ανεκτό στις προσωπικές σχέσεις κομμουνιστών αναμεταξύ τους, δεν είναι ανεκτό για κείνον που κατέχει τη θέση του Γενικού Γραμματέα. Γι' αυτό, προτείνω στους συντρόφους να βρουν ένα μέσο να βάλουν στη θέση του κάποιον άλλο, ο οποίος σχετικά με τον Στάλιν να έχει τούτο το χαρακτηριστικό, να είναι πιό υπομονετικός, πιο ανοιχτόκαρδος, και πιο ευγενικός απέναντι στους συντρόφους και να είναι λιγότερο δύστροπος....
Η ένταξη πολλών εργατών στην Κ.Ε. θα βοηθήσει τους εργάτες να βελτιώσουν τον διοικητικό μας μηχανισμό, που είναι πολύ κακός. Στην ουσία τον κληρονομήσαμε από το παλιό καθεστώς, γιατί ήταν απολύτως αδύνατον να τον αναδιοργανώσουμε σε τόσο μικρό διάστημα, ειδικά σε συνθήκες πολέμου, λιμού κλπ.
Πιστεύω ότι μερικές δωδεκάδες εργατών, όντας μέλη της Κεντρικής Επιτροπής μας, μπορούν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο να αναλάβουν το έργο του ελέγχου, της βελτίωσης και της αναδιοργάνωσης του κρατικού μας μηχανισμού.
| « (...) Ο Βλαντίμιρ Ιλίτς δεν άφησε καμία Διαθήκη, πολύ περισσότερο που η στάση του απέναντι στο Κόμμα αλλά και ο ίδιος ο χαρακτήρας του Κόμματος αποκλείει κάθε δυνατότητα διαθήκης. Αυτό που οι Ρώσοι εμιγκρέδες, οι ξένοι αστοί και ο Τύπος των Μενσεβίκων, αποκαλούν Διαθήκη δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα γράμμα του Λένιν με συμβουλές πάνω σε οργανωτικά θέματα. (...)» Λέων Τρότσκι |
Η ιστορία της επιστολής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 18 Μαΐου του 1924 η Κρούπσκαγια παρέδωσε τους κλειστούς φακέλους στην «Επιτροπή παραλαβής των ντοκουμέντων», που κατατέθηκαν αμέσως στην Κεντρική Επιτροπή προκειμένου να αποφασιστεί η χρήση τους. Η ολομέλεια της Κ.Ε. ενόψει του 13ου συνεδρίου αποφάσισε με ψήφους 30 υπέρ - 10 κατά, και αφού το γράμμα δεν επρόκειτο να δημοσιευτεί - ο Λένιν δεν είχε υποδείξει κάτι τέτοιο - να διαβαστεί ανά ομάδες αντιπροσώπων. [7] Πράγματι, με την επιστασία του Λεβ Κάμενεφ το κείμενο διαβάστηκε αλλά οι αντιπρόσωποι αποθαρρύνθηκαν από το κάνουν σχόλια, κριτική και να εκφράσουν απόψεις για τα ζητήματα που έθετε ο Λένιν, όπως ήταν πάγια συνήθεια της κομματικής διαδικασίας. Σύμφωνα με τον βιογράφο του Στάλιν, Ντμίτρι Βολκογκόνοφ, η επιρροή των Κάμενεφ και Ζηνόβιεφ που εκείνη την περίοδο είχαν συμμαχήσει με τον Στάλιν για το φλέγον ζήτημα της διαδοχής, εναντίον του Τρότσκι, υπήρξε καθοριστικής σημασίας για το θάψιμο του γράμματος στο συνέδριο. [8]
Στην πρώτη ολομέλεια της νεοεκλεγείσας Κεντρικής Επιτροπής που προέκυψε από το 13ο συνέδριο, ο Στάλιν κατέθεσε την παραίτησή του, αλλά δεν έγινε αποδεκτή.
Το 1925 από την Κρούπσκαγια που είχε περάσει πλέον στην αντιπολίτευση του Στάλιν, το γράμμα έφτασε στα χέρια του τροτσκιστή δημοσιογράφου και συγγραφέα Μαξ Ίστμαν που στο βιβλίο του, "Since Lenin Died" (1925) παραθέτει κάποια κομμάτια του γράμματος. Η πρώτη αναφορά - στην επονομαζόμενη από τον Τρότσκι Διαθήκη, - γίνεται στο φύλλο της Κυριακής 12 Ιουλίου1925, των The New York Times σε άρθρο του Donald J. Adams. Το άρθρο με τίτλο LENIN BETRAYED BY HIS PARTY; His "Testament," Praising Trotsky and Attacking Stalin-Zinovieff Group, Was Suppressed [9] απηχεί σαφώς τις θέσεις του Τρότσκι.
Το πλήρες κείμενο της γράμματος, δημοσιεύτηκε πρώτη φορά ολόκληρο και πάλι στην εφημερίδα The New York Times στις 18 Οκτωβρίου 1926.[10]
Το Γράμμα έρχεται στην επιφάνεια το 1927 και πάλι - αφού χρησιμοποιήθηκε σαν όπλο στην εσωκομματική πάλη διαδοχής - στη συνεδρίαση της Ολομέλειας της Κ.Ε., της 13ης Οκτωβρίου 1927, ο Στάλιν κατηγορεί τον Ίστμαν ότι υποδαυλίζεται από τον Τρότσκι και για αυτό αναπαράγει ότι συμφέρει τον Τρότσκι. [11] Όπως υποδεικνύει στο λόγο του ο Στάλιν, ο Τρότσκι, έκανε μια δήλωση για το βιβλίο του Ίστμαν, στο περιοδικό "Bolshevik", τον Σεπτέμβριο του 1925, στην οποία αποδοκίμαζε το βιβλίο του Ίστμαν ως δυσφημιστικό για το κόμμα, και ανακριβές.
Δημοσιεύσεις της επιστολής στα αγγλικά έγιναν το 1928, το 1935, το 1946 πάντα σαν συμπλήρωμα σε βιβλία του Τρότσκι.[12]
Στα ρωσικά, το Γράμμα δημοσιεύτηκε ολόκληρο ύστερα από απόφαση του 15ου Συνεδρίου του Κ.Κ.Σ.Ε το 1927, στο «Δελτίο του Συνεδρίου», αρ. 30, τυπώθηκε σε περίπου 10.000 αντίτυπα και μοιράστηκε μόνο στα μέλη του Κόμματος, σε κομματικές νεολαίες, συνδικάτα, κ.α. ενώ ταυτόχρονα αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν και στην εφημερίδα Πράβντα. [13]
Το Γράμμα με την ονομασία Διαθήκη πλέον, ήρθε στο φως κατά την διάρκεια του περίφημου 20ου συνεδρίου του Κόμματος, όπου ο Νικίτα Χρουστσόφ το διαβάζει στην κλειστή συνεδρίαση των μελών του Κόμματος, στα πλαίσια της επερχόμενης εποχής, της αποσταλινοποίησης. [14]
Στα ελληνικά δημοσιεύτηκε αρχικά μέρος του Γράμματος, το κείμενο της 24ης Δεκεμβρίου και το υστερόγραφο της 4ης Ιανουαρίου, στο περιοδικό "Σπάρτακος" [15] του Πουλιόπουλου, στο τεύχος Μαρτίου - Απριλίου 1928. Ολόκληρο το κείμενο με την ονομασία Διαθήκη, δημοσιεύτηκε από τον Βαγγέλη Σακάτο, το 1956. [16]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ντμίτρι Βολκογκόνοφ : «Θρίαμβος και Τραγωδία. Ιωσήφ Στάλιν, πολιτικό πορτρέτο», εκδ. "Σύγχρονη Εποχή", 1989
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Στο θέμα της λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού θα επανέρθει με το τελευταίο κείμενό του, «Καλύτερα λιγότερα αλλά καλύτερα» που γράφτηκε στις 2 Μαρτίου του 1923.
- ↑ https://www.britannica.com/topic/Lenins-Testament
- ↑ https://kar.kent.ac.uk/47659/1/Socialism%20in%20One%20Country%20Redacted.pdf σελ. 35
- ↑ https://www.jstor.org/stable/2500200?seq=4#metadata_info_tab_contents
- ↑ https://www.marxists.org/ellinika/archive/lenin/works/1922/testamen/last/index.htm
- ↑ «» Vladimir Ilyich did not leave any 'will,' and the very character of his attitude towards the Party, as well as the character of the Party itself, precluded the possibility of such a 'will.' What is usually referred to as a 'will' in the émigré and foreign bourgeois and Menshevik press (in a manner garbled beyond recognition) is one of Vladimir Ilyich's letters containing advice on organisational matters. The Thirteenth Congress of the Party paid the closest attention to that letter, as to all of the others, and drew from it conclusions appropriate to the conditions and circumstances of the time. All talk about concealing or violating a 'will' is a malicious invention and is entirely directed against Vladimir llyich's real will,[*] and against the interests of the Party he created" (see Trotsky's article "Concerning Eastman's Book After Lenin's Death," Bolshevik, No. 16, September 1, 1925, p. 68) όπου παραπάνω
- ↑ https://www.revolutionarydemocracy.org/rdv7n2/blandlt.htm
- ↑ Βολκογκόνοφ, σελ. 245
- ↑ https://timesmachine.nytimes.com/timesmachine/1925/07/12/104178783.html?pageNumber=27
- ↑ https://www.nytimes.com/1926/10/18/archives/lenin-testament-at-last-revealed-letter-hidden-after-leaders-death.html
- ↑ «(...)There is a certain Eastman, a former American Communist who was later expelled from the Party. This gentleman, who mixed with the Trotskyists in Moscow, picked up some rumours and gossip about Lenin's "will," went abroad and published a book entitled After Lenin's Death, in which he did his best to blacken the Party, the Central Committee and the Soviet regime, and the gist of which was that the Central Committee of our Party was "concealing" Lenin's "will." In view of the fact that this Eastman had at one time been connected with Trotsky, we, the members of the Political Bureau, called upon Trotsky to dissociate himself from Eastman who, clutching at Trotsky and referring to the opposition, had made Trotsky responsible for the slanderous statements against our Party about the "will." (...)» https://web.archive.org/web/20030429235029/http://www.lueneburg.net/privatseiten/Eggers_Wolfgang/eng/est1927.html
- ↑ https://www.alfavita.gr/koinonia/243259_i-diathiki-toy-lenin
- ↑ Βολκογκόνοφ, σελ. 253
- ↑ https://barikat.gr/content/gramma-pros-synedrio-i-diathiki
- ↑ https://www.academia.edu/39113826/Αριστερή_Αντιπολίτευση_1928201
- ↑ https://www.efsyn.gr/nisides/143990_i-diathiki-toy-lenin-kai-ta-episima-eggrafa