Γουλιέλμος Θ΄ της Ακουιτανίας
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Γουλιέλμος Θ΄ | |
|---|---|
.jpg) | |
Δούκας της Ακουιτανίας | |
| Περίοδος | 25 Σεπτεμβρίου 1086 – 11 Φεβρουαρίου 1127 |
| Προκάτοχος | Γουλιέλμος Η΄ της Ακουιτανίας |
| Διάδοχος | Γουλιέλμος Ι΄ της Ακουιτανίας |
| Περίοδος | 25 Σεπτεμβρίου 1086 – 11 Φεβρουαρίου 1127 |
| Προκάτοχος | Γουλιέλμος Η΄ της Ακουιτανίας |
| Διάδοχος | Γουλιέλμος Ι΄ της Ακουιτανίας |
| Γέννηση | 22 Οκτωβρίου 1071 |
| Θάνατος | 11 Φεβρουαρίου 1127 (56 ετών) |
| Σύζυγος | Ερμενγάρδη του Ανζού Φιλίππη της Τουλούζης |
| Επίγονοι | Γουλιέλμος Ι΄ της Ακουιτανίας Αγνή της Ακουιτανίας, βασίλισσα της Αραγωνίας Ερρίκος Ραϋμόνδος της Αντιόχειας |
| Οίκος | Οίκος του Πουατιέ |
| Πατέρας | Γουλιέλμος Η΄ της Ακουιτανίας |
| Μητέρα | Χίλντεγκαρντ της Βουργουνδίας |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Γουλιέλμος Θ΄ της Ακουιτανίας (γαλλικά: Guillaume de Poitiers, 22 Οκτωβρίου 1071 – 11 Φεβρουαρίου 1127), αποκαλούμενος ο Τροβαδούρος, ήταν δούκας της Ακουιτανίας και της Γασκώνης και κόμης του Πουατιέ (ως Γουλιέλμος Ζ΄) από το 1086 μέχρι τον θάνατό του. Ήταν επίσης ένας από τους ηγέτες της Σταυροφορίας του 1101. Αν και τα πολιτικά και στρατιωτικά του επιτεύγματα έχουν κάποια ιστορική σημασία, είναι πιο γνωστός ως ο πρώτος τροβαδούρος -λυρικός ποιητής στην οξιτανική γλώσσα- του οποίου το έργο σώζεται[1].
Γέννηση και γάμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γουλιέλμος Θ΄ ήταν ο μεγαλύτερος γιος και διάδοχος του Γουλιέλμου Η΄ της Ακουιτανίας και της τρίτης συζύγου του Χίλντεγκαρντ της Βουργουνδίας. Η γέννησή του εορτάστηκε σε λαμπρή τελετή αλλά η Εκκλησία τον θεώρησε αρχικά νόθο λόγω των προηγούμενων διαζυγίων του πατέρα του και την εξ αίματος συγγένειας των γονέων του. Ο Γουλιέλμος Η΄ αναγκάστηκε να κάνει προσκύνημα στην Ρώμη για να επικυρωθεί ο τρίτος του γάμος και να νομιμοποιηθεί ο γιος του.
Ο Γουλιέλμος Θ΄ διαδέχθηκε τον πατέρα του σε ηλικία 15 ετών (1086). Το 1088 παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο την Ερμενγάρδη του Ανζού μεγαλύτερη κόρη του κόμητος Φούλκωνος Δ΄ του Ανζού (1089). Η Ερμενγάρδη ήταν όμορφη και μορφωμένη, αλλά υπέφερε από έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις. Εικάζεται πάντως ότι δεν υπήρξε γάμος μεταξύ Γουλιέλμου και Ερμενγάρδης,[2] της οποίας μάλιστα αμφισβητείται και η ύπαρξη.[3]
Το 1094 ο Γουλιέλμος παντρεύτηκε την Φιλίππη της Τουλούζης κόρη και κληρονόμο του κόμητος Γουλιέλμου Δ΄ της Τουλούζης (1094). [4] Με την Φιλίππη απέκτησε τον Γουλιέλμος Ι΄ που τον διαδέχθηκε, τον Ραϋμόνδο, που έγινε πρίγκιπας της Αντιοχείας [5], την Αγνή, που παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο τον Αιμερί Ε΄ του Τουάρ και σε δεύτερο τον βασιλιά Ραμίρο Β΄ της Αραγωνίας. [6]
Αποτυχημένη συμμετοχή του σε Σταυροφορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Χριστούγεννα του 1095 ο Γουλιέλμος προσκάλεσε στην αυλή του τον πάπα Ουρβανό Β΄, ο οποίος τον πίεσε να συμμετάσχει στην Πρώτη Σταυροφορία. Ο Γουλιέλμος όμως ενδιαφερόταν περισσότερο να εκμεταλλευτεί την απουσία στην Σταυροφορία του θείου της Φιλίππης Ραϊμόνδου Δ΄ της Τουλούζης για να προβάλει τις διεκδικήσεις της συζύγου του στην Τουλούζη, την οποία κατέλαβε 1098, ενέργεια για την οποία απειλήθηκε με αφορισμό.
Για διαφόρους λόγους, ένας από τους οποίους ήταν ο κατευνασμός του πάπα, ο Γουλιέλμος πήρε μέρος στην Σταυροφορία του 1101. Έμεινε λίγο παραπάνω από ένα χρόνο στους Αγίους Τόπους και πολέμησε μάλλον αδιάφορα. Η επιπολαιότητά του οδήγησε σε συντριβή από τους Σελτζούκους Τούρκους στην Ηράκλεια Κύβιστρα (κοντά στο Ικόνιο) τον Σεπτέμβριο του 1101. Ο Γουλιέλμος κατόρθωσε να φτάσει στην Αντιόχεια με έξι μόνο συντρόφους του.
Προβλήματα με την εκκλησία και τους γάμους του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Όπως ο πατέρας του και πολλοί άρχοντες της εποχής, ο Γουλιέλμος είχε ακανθώδεις σχέσεις με την Εκκλησία. Αφορίστηκε για πρώτη φορά το 1114 για καταπάτηση των φορολογικών προνομίων του κλήρου. Όταν ο επίσκοπος του Πουατιέ Πέτρος διάβαζε το ανάθεμα, ο Γουλιέλμος έβγαλε το σπαθί του και απείλησε να τον σκοτώσει αν δεν ανακαλούσε τον αφορισμό. Ο επίσκοπος τελείωσε την ανάγνωση και δήλωσε ότι ήταν στην διάθεση του δούκα. Αυτός δίστασε προς στιγμήν και ύστερα έβαλε το σπαθί στην θήκη λέγοντας : "Δεν σας αγαπώ τόσο πολύ ώστε να σας στείλω στον Παράδεισο".
Αφορίστηκε για δεύτερη φορά μετά την απαγωγή της συζύγου του υποτελούς του Αιμερύ Α΄ ντε Ροσφουκώ, υποκόμη του Σατελλερώ, της επονομαζομένης Ντανζερόζα (Επικίνδυνη). Μάλλον όμως επρόκειτο περί εκουσίας απαγωγής. Την εγκατέστησε σ' έναν πύργο του κάστρου του Πουατιέ και κατά τους χρονικογράφους της εποχής, είχε ζωγραφίσει την εικόνα της στην ασπίδα του.
Όταν η Φιλίππη επέστρεψε από την Τουλούζη στο Πουατιέ, εξοργίστηκε με την αντίζηλο που είχε μέσα στο παλάτι. Διαμαρτυρήθηκε έντονα στους ευγενείς και την εκκλησία αλλά οι μεν δεν τολμούσαν να δυσαρεστήσουν τον επικυρίαρχό τους, ο δε παπικός απεσταλμένος Ζιρώ που προσπάθησε να συνετίσει τον Γουλιέλμο, πήρε την εξής απάντηση : "Πρώτα θα βγάλεις μπούκλες στην κεφάλα σου (ο Ζιρώ ήταν τελείως φαλακρός) και μετά θα αποχωριστώ την υποκόμισσα". Η Φιλίππη αποσύρθηκε ταπεινωμένη στο αββαείο του Φοντεβρώ, που στην ίδρυσή του είχε πρωτοστατήσει, και πέθανε εκεί το 1118.
Άλλες περιπέτειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι σχέσεις του δούκα με τον μεγαλύτερο γιο και διάδοχό του Γουλιέλμο ήταν τεταμένες. Ελέχθη ότι ο νεαρός Γουλιέλμος επαναστάτησε επί επτά χρόνια λόγω της κακομεταχείρισης της μητέρας του αλλά οι λόγοι πρέπει να ήταν άλλοι. Εν πάση περιπτώσει η επανάσταση έληξε με την αιχμαλωσία του νεαρού Γουλιέλμου από τον πατέρα του. Πατέρας και γιος συμφιλιώθηκαν μετά τον γάμο του νεαρού Γουλιέλμου με την Άενορ του Σατελλερώ, κόρη της Ντανζερόζας από τον σύζυγό της (1121).
Κατά τον χρονικογράφο Ορδέριχο Βιτάλις (Orderic Vitalis), μετά τον θάνατο της Φιλίππης η πρώτη σύζυγος του Γουλιέλμου Ερμενγάρδη εμφανίστηκε στην Σύνοδο της Ρενς και ζήτησε από τον πάπα Κάλλιστο Β΄ να αφορίσει τον Γουλιέλμο αν δεν διώξει την Ντανζερόζα από τα ανάκτορα και δεν την αποκαταστήσει στην θέση της. Ο πάπας δεν έδωσε συνέχεια και το 1120 ο Γουλιέλμος έγινε και πάλι δεκτός στην Εκκλησία, αφού έδωσε πρώτα μερικές υποσχέσεις, μεταξύ των οποίων και της συμμετοχής του στην Ανακατάκτηση (Reconquista) της Ισπανίας.
Μεταξύ 1120 και 1123 ο Γουλιέλμος συμπολέμησε με τους βασιλείς της Καστίλης και της Λεόν εναντίον των Αράβων και ειδικά στο πλευρό της βασίλισσας Ουρράκα κατά των μουσουλμάνων της Κόρδοβας. Κατά την παραμονή του στην Ισπανία απέκτησε ένα πολύτιμο βάζο από χαλαζία της εποχής των Σασσανιδών, που το παραχώρησε στην εγγονή του Ελεονώρα της Ακουιτανίας (σήμερα στο Λούβρο).
Το 1122 έχασε οριστικά την Τουλούζη, την προίκα της Φιλίππης, και δεν προσπάθησε να την ανακαταλάβει. Πέθανε το 1127, σε ηλικία 56 ετών μετά από σύντομη ασθένεια. Το προσωνύμιο Τροβαδούρος του δόθηκε τον 19ο αιώνα. Σην εποχή του ο Γουλιέλμος Θ΄ της Ακουιτανίας ονομαζόταν Γουλιέλμος ο Νεώτερος για να διακρίνεται από τον πατέρα του. [7]
Ο ποιητής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γουλιέλμος Θ΄ έμεινε στην ιστορία περισσότερο ως μαικήνας και κυρίως ως ποιητής, παρά για τις στρατιωτικές του ικανότητες. Η Αυλή του ήταν από τις πιο εκλεπτυσμένες της Δύσης και ο ίδιος περίφημος τροβαδούρος, ποιητής δηλαδή που συνέθετε στην λατινικής προελεύσεως Προβηγκιανή ή Οξιτανική γλώσσα. Σώθηκαν ένδεκα από τα ποιήματά του, τα πρωιμότερα δείγματα έργου τροβαδούρων, τα οποία έγραφε με τον τίτλο του κόμητος του Πουατού. Τα θέματά του ήταν οι γυναίκες βέβαια, ο αγνός ή βέβηλος έρωτας, λίγο πολιτική και τα προσωπικά του ερωτικά και λογοτεχνικά κατορθώματα. Ένας Προβηγκιανός βιογράφος του τον περιγράφει έτσι:
- Ο κόμης του Πουατιέ ήταν ένας από τους περισσότερο φιλόφρονες ανθρώπους του κόσμου και μέγας γόης. Ήταν ιππότης έξοχος στα όπλα, ακούραστος γυναικοκυνηγός, υπέροχος συνθέτης και τραγουδιστής των έργων του. Ταξίδευε πολύ και αποπλανούσε τις γυναίκες.
Τα έργα του (chansoneta, τραγούδι), γραμμένα με εύθυμη διάθεση και χιούμορ, κυμαίνονται από τον χυδαίο ερωτισμό (Farai un vers, pos mi sonelh... όπου περιγράφει πώς αποπλανά δύο -ενδοτικές πάντως- φίλες προσποιούμενος τον βουβό) μέχρι τον εξιδανικευμένο έρωτα (Farai chansoneta nueva...)
Η ελευθεροστομία, το πνεύμα και η ζωντάνια του προκάλεσαν σκάνδαλο, αλλά και θαυμασμό. Είναι από τους πρώτους ποιητές των Ρωμανικών γλωσσών του Μεσαίωνα, από τους ιδρυτές μιας παράδοσης που θα κορυφωθεί με τους Δάντη, Πετράρχη και Φρανσουά Βιγιόν.
Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Θεωρείται ότι πρώτα νυμφεύτηκε την Ερμενγάρδη, κόρη του Φούλκωνος Δ΄ κόμη του Ανζού. Ωστόσο το 1993 ο Ρουθ Χάρβεϋ έδειξε ότι αυτό είναι λάθος του 19ου αι. .
Το 1094 έκανε δεύτερο γάμο με τη Φιλίππα των Ρουέργκ, κόρη του Γουλιέλμου Δ΄ κόμη της Τουλούζης και είχε τέκνα:
- Γουλιέλμος Ι΄ 1099-1137, δούκας της Ακουιτανίας.
- Ραϋμόνδος π. 1115-1149, νυμφεύτηκε την Κωνσταντία των Ωτβίλ πριγκίπισσα της Αντιόχειας.
- Αγνή π. 1105-π. 1159, παντρεύτηκε πρώτα τον Αιμερύ Ε΄ υποκόμη του Τρουάρ και μετά τον Ραμίρο Β΄ των Χιμένεθ της Αραγωνίας.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Joseph Anglade, Grammaire de l'ancien provençal ou ancienne langue d'oc, 1921, Part I, Chapter 1, σελ. 33: ... les poésies du premier troubadour, Guilhem de Poitiers... ("τα ποιήματα του πρώτου τροβαδούρου, Γουλιέλμου του Πουατιέ").
- ↑ Harvey, Ruth. "The wives of the ‘first troubadour’, Duke William IX of Aquitaine". Journal of Medieval History, Volume 19, Issue 4, 1993,pp. 307-325
- ↑ Wolterbeek, Marc. “Inventing History, Inventing Her Story: The Case of William of Aquitaine’s Marital Affairs.” Medieval Association of the Pacific, University of California, Berkeley, March 1995, and International Medieval Congress, Leeds, England, July 1995.
- ↑ John Gillingham, Richard I, (Yale University Press, 1999), 29.
- ↑ Constance, Princess of Antioch (1130-1164), Alan V. Murray, Ancestry, Marriages and Family |journal=Anglo-Norman Studies XXXVIII: Proceedings of the Battle Conference 2015, ed. Elisabeth Van Houts, (The Boydell Press, 2016), 86.
- ↑ Sara McDougall, Royal Bastards: The Birth of Illegitimacy, 800-1230, (Oxford University Press, 2016), 199.
- ↑ John E. Morby, "The Sobriquets of Medieval European Princes", Canadian Journal of History, 13:1 (1978), p. 12.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Biographies des troubadours ed. J. Boutiere, A.-H. Schutz (Paris: Nizet, 1964) pp. 7–8, 585-587.
- Bond, Gerald A., ed., transl. intro. The Poetry of William VII, Count of Poitier, IX Duke of Aquitaine, (Garland Publishing Co.:New York) 1982
- Duisit, Brice. Las Cansos del Coms de Peitieus (CD), Alpha 505, 2003
- Harvey, Ruth E. The wives of the 'first troubadour', Duke William IX of Aquitaine (Journal of Medieval History), 1993
- Meade, Marion. Eleanor of Aquitaine, 1991
- Merwin, W.S. Sir Gawain and the Green Knight, 2002. pp xv-xvi. New York: Alfred A. Knopf.
- Owen, D.D.R. Eleanor of Aquitaine: Queen and Legend
- Parsons, John Carmi. Eleanor of Aquitaine: Lord and Lady, 2002
- Verdon, J. La chronique de Saint Maixent, 1979.
- Waddell, Helen. The Wandering Scholars: the Life and Art of the Lyric Poets of the Latin Middle Ages, 1955
|