Γουδέας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γουδέας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση22ος αιώνας π.Χ.
Θάνατος22ος αιώνας π.Χ.
Χώρα πολιτογράφησηςΛαγκάς
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαensí
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γουδέας ήταν ο κορυφαίος βασιλιάς της Σουμεριακής πόλης-κράτους της Λαγκάς στην νότια Μεσοποταμία, κυβέρνησε 20 χρόνια, σύμφωνα με την Μέση Χρονολόγηση κυβέρνησε την περίοδο (2144 π.Χ.-2144 π.Χ.) και σύμφωνα με την Νέα Χρονολόγηση την περίοδο (2080 π.Χ. - 2060 π.Χ.). Δεν καταγόταν από την πόλη αλλά εισήλθε στον βασιλικό οίκο αφού παντρεύτηκε την Νινάλα, κόρη του βασιλιά της Λαγκάς Ουρ-Μπάμπα (2164 π.Χ. - 2144 π.Χ.), διαδέχθηκε τον πεθερό του, τον ίδιο διαδέχθηκε ο γιος του Ουρ-Νινγκιρσού. Ο Γουδέας κυβέρνησε σε μια εποχή που το κέντρο της Σουμερίας είχαν καταλάβει οι Γκουτί, την ίδια εποχή ο Ιστούπ-Ιλούμ κυβερνούσε την Μαρί στα βόρεια.[1] Με τον Γουδέα η Μαρί γνώρισε την χρυσή εποχή της ιστορίας της, κυβέρνησε ανεξάρτητα από τους Γκουτί.[2]

Επιγραφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γουδέας πήρε τον τίτλο "βασιλεύς του Λαγκάς" αλλά δεν διεκδίκησε όσο ζούσε τον τίτλο της "θεότητας του Λαγκάς". Τον τίτλο αυτό δεν απέκτησε στην διάρκεια της ζωής του κανένας βασιλιάς της Μεσοποταμίας εκτός από τον Ναράμ-Σιν και η Τρίτη Δυναστεία της Ουρ.[3] Τα 20 χρόνια της βασιλείας του είναι όλα καταγεγραμμένα, η σημαντικότερη στρατιωτική εκστρατεία πραγματοποιήθηκε το Έτος 6 της βασιλείας του, "την χρονιά που υπέταξε το Ανσάν με τα όπλα".[4] Άν και ο Γουδέας ισχυρίστηκε ότι κατάκτησε το Ανσάν και το Ελάμ οι περισσότερες αναφορές στην βασιλεία του καταγράφουν ότι κατασκεύασε ναούς, γέφυρες, κανάλια, τεχνητά έργα και έκανε αμέτρητες προσφοράς στους θεούς.[5] Οι επιγραφές αναφέρουν ότι ανήγειρε μια μεγάλη σειρά από ναούς στην Ουρ, την Νιππούρ, την Αντάμπ και την Ουρούκ, αυτό δείχνει μεγάλη εξουσία του Γουδέα τα 20 χρόνια της εξουσίας του σε ολόκληρη την Σουμερία. Ο πεθερός του Ουρ-Μπάμπα είχε τοποθετήσει την κόρη του ιέρεια του θεού Νάννα στην Ουρ, αυτό δείχνει ότι η Λαγκάς είχε από τότε μεγάλη πολιτική δύναμη. Τα υλικά για την κατασκευή των μεγάλων έργων μεταφέρθηκαν από την δυτική Ασία, κέδρος από τον Λίβανο, χαλκός από την βόρεια Αραβία, χρυσός από την Χαναάν και την Αίγυπτο, διορίτης από το Ομάν και ξυλεία από το Μπαχρέιν.[6][7][8]

Θρησκεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κυλινδρική σφραγίδα του Γουδέα

Σε ανασκαφές στην αρχαία Γίρσεια βρέθηκαν 26 ανδριάντες του Γουδέα, οι περισσότεροι είχαν σχέση με το εμπόριο. Τα πρώτα αγάλματα κατασκευάστηκαν από ασβεστόλιθο, στεαστίτη και αλάβαστρο, αργότερα χρησιμοποιήθηκε ο πολύτιμος διορίτης. Η χρήση του Διορίτη υπήρχε στα αγάλματα των πρώτων Σουμέριων βασιλέων όπως του Εντεμένα, τα αγάλματα είχαν συνήθως πολιτικές, εμπορικές και θρησκευτικές επιγραφές, καθιερώθηκαν στην Νεο-Σουμεριακή τέχνη. Οι μορφές των επιγραφών του Γουδέα και των διαδόχων του στις εκκλήσεις τους απέναντι στους θεούς έχουν μια εκλεπτυσμένη μορφή σε σχέση με την σκληρότητα των Ακκάδιων αυτοκρατόρων που ζητούσαν την ολοκληρωτική καταστροφή των απογόνων, όσων ασελγούν στα ιερά. Οι Ακκάδιοι έχασαν την εξουσία τους στην νότια Μεσοποταμία, ο θεός που αναδείχτηκε από τον Γουδέα ήταν ο Νινουρτά, ένας Σουμέριος θεός της μάχης. Άν και στις επιγραφές υπάρχει μόνο μια στρατιωτική επιτυχία, οι πολλές αφιερώσεις του στον Νινουρτά δείχνουν ότι εκείνη την εποχή επικρατούσε ένα πολεμικό κλίμα σε ολόκληρη την Μεσοποταμία. Οι κατάρες απέναντι στους απογόνους που ήταν το βασικό θρησκευτικό χαρακτηριστικό στην ηγεσία της Ακκαδικής αυτοκρατορίας δείχνει μια μεγάλη στασιμότητα στην θρησκεία, αυτό δεν ταίριαζε στον λαό της Λαγκάς.

Δεν υπάρχουν επιγραφές του Ουρ-Νινγκίρσου Α΄, ιδρυτή της δυναστείας των Γκούτι, ο Γουδέας ξεκίνησε πάλι τις επιγραφές στους θεούς οι οποίες κατέγραφαν και μια μορφή τιμωρίας στα πρότυπα των Ακκάδων αλλά με μιά σημαντική διαφορά.[9] Ο Γουδέας αφιέρωνε μόνο το ένα τέταρτο της επιγραφής για την τιμωρία, η υπόλοιπη επιγραφή είχε τον χαρακτήρα δημιουργίας.[10] Δεν ζητάει από τους θεούς την καταστροφή του οίκου των απογόνων αλλά μόνο ο παραβάτης "να κάτσει στην σκόνη αντί για τον θρόνο που προορίζεται για αυτόν" και "να σκοτωθεί όπως ένας ταύρος που τον αρπάζουν βίαια από τα κέρατα".[11] Η φιλοσοφία των λόγων του Γουδέα επικεντρώνεται περισσότερο στο θρησκευτικό καθεστός παρά στον αφανισμό των εχθρών του. Ο Γουδέας ισχυρίστηκε ότι "από την στιγμή που φύτρωσε ο σπόρος κανείς δεν θα τον αλλοιώσει ποτέ, ο βασιλιάς οικοδόμησε το Ενίννου αφιερωμένο στον αφέντη του Νινουρτά ώστε να αποδίδονται από και πέρα έτσι τα πράγματα".[12] Η μεγάλη αντίθεση με τον Ναράμ-Σιν ο οποίος απαιτούσε να γίνει επειδή ήταν ο ίδιος θεός σαν βασιλιάς, ο Γουδέας ισχυρίζεται το δίκαιο και την θεία τάξη των πραγμάτων.

Μεταρρυθμίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θεότητες του Γουδέα στον ναό του Νινουρτά

Οι μεταρρυθμίσεις που ξεκίνησε ο Γουδέας περιείχαν την απαλλαγή από τα πολλά χρέη και το δικαίωμα στις γυναίκες να κατέχουν δική τους γη, επιστροφή δηλαδή στα πανάρχαια έθιμα. Η εποχή του αναφέρεται σαν εξαιρετικά καλλιτεχνική αλλά ο ίδιος ο βασιλιάς επικεντρώθηκε στην λατρεία του Νινουρτά, τόσο επειδή ήταν ο προσωπικός θεός του όσο και ότι ήταν από την αρχή πολιούχος της Λαγκάς. Το εμπόριο γνώρισε μεγάλη έκρηξη με όλες τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, εισήγαγε Κέδρους από τον Άμανο και τα βουνά του Λιβάνου στην Συρία, χαλκό και διορίτη από την Αραβία, ο στρατό του βρισκόταν σε πολεμικές συγκρούσεις με το Ελάμ στα ανατολικά.[13] Οι κύλινδροι του Γουδέα που περιγράφουν την ζωή την βασιλιά απεικονίζουν πολύ ελκυστικά την ζωή της νότιας Μεσοποταμίας στην εποχή του και την ανωτερότητα της Λαγκάς. "Οι Ελαμίτες ήρθαν φορτωμένοι με ξύλα για να οικοδομήσουν τον ναό του Νινουρτά ή Νινγκιρσού", αυτό δείχνει μια αδελφική αγάπη ανάμεσα στους δύο λαούς παρά τις πολεμικές συγγρούσεις. Με την ανέγερση του ναού του Νινουρτά επανάφερε την αρχαιότερη παράδοση στο Λαγκάς, ο τίτλος "Ενσί" που έδωσε στον εαυτό του επιβεβαίωσε την δικαστική εξουσία που ασκούσε πέρα από την θρησκευτική. Ο πλήρης τίτλος του γιου του Ουρ-Νινγκιρσού ήταν "Ουρ-Νινγκιρσού, κυβερνήτης του Λαγκάς, γιος του Γουδέα, του πρώτου κυβερνήτη της Λαγκάς που ίδρυσε τον Οίκο του Νινγκιρσού". Σε μια επιγραφή αναφέρεται το εμπόριο χρυσόσκονης και Καρνεόλης με μια φυλή στην κοιλάδα του Ινδού, είχε σημαντικές νίκες απέναντι σε Ινδούς, Ελαμίτες και Αμορίτες.[14] Στον κύλινδρο του ο Γουδέας αναφέρει "θα σπείρω τον σεβασμό απέναντι στον ναό μου σε όλον τον κόσμο, στο όνομα μου θα συγκεντρώσω όλο το Σύμπαν και όλους τους λαούς να παραστούν".[15] Οι πρώτες αναφορές για την Γκόα στην Ινδία εμφανίζονται την εποχή του Γουδέα, ξεκίνησε εμπορικές επαφές με τους λαούς της Ινδικής.[16]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Durand, M.L. (2008). Supplément au Dictionnaire de la Bible: TELL HARIRI/MARI: TEXTES (PDF). σ. 227
  2. ↑ Corporation, Marshall Cavendish (2010). Ancient Egypt and the Near East: An Illustrated History. Marshall Cavendish. σσ. 54–56
  3. ↑ Brisch, Nicole (2013). "Of Gods and Kings: Divine Kingship in Ancient Mesopotamia". Religion Compass. 7 (2): 37–46
  4. ↑ https://cdli.ucla.edu/tools/yearnames/HTML/T4K2.htm
  5. ↑ Steinkeller, Piotr. Puzur-Inˇsuˇsinak at Susa: A Pivotal Episode of Early Elamite History Reconsidered. σ. 299
  6. ↑ Thomason, Allison Karmel (2017). Luxury and Legitimation: Royal Collecting in Ancient Mesopotamia. Routledge. σ. 87
  7. ↑ Moorey, Peter Roger Stuart (1999). Ancient Mesopotamian Materials and Industries: The Archaeological Evidence. Eisenbrauns. σ. 245
  8. ↑ Thapar, Romila (1975). "A Possible Identification of Meluḫḫa, Dilmun and Makan". Journal of the Economic and Social History of the Orient. 18 (1): 1–42
  9. ↑ Edzard (1997), σσ. 31–38
  10. ↑ Edzard (1997), σσ. 36–38
  11. ↑ Edzard (1997), σ. 38
  12. ↑ Edzard (1997), σ. 37
  13. ↑ https://www.schoyencollection.com/history-collection-introduction/sumerian-history-collection/cuneiform-indus-valley-ms-2814
  14. ↑ https://www.schoyencollection.com/history-collection-introduction/sumerian-history-collection/cuneiform-indus-valley-ms-2814
  15. ↑ (cylindre A, IX)" in "Louvre Museum"
  16. ↑ Souza, Teotonio R. De (1990). Goa Through the Ages: An economic history. Concept Publishing Company. σ. 2

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Edzard, Dietz-Otto (1997). Gudea and His Dynasty. University of Toronto Press.
  • Black, J.A.; Cunningham, G.; Dahl, Jacob L.; Fluckiger-Hawker, E.; Robson, E.; Zólyomi, G. (1998). "The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature". University of Oxford.
  • Frayne, Douglas R. (1993). Sargonic and Gutian Periods. University of Toronto Press.
  • F. Johansen, "Statues of Gudea, ancient and modern". Mesopotamia 6, 1978.
  • A. Parrot, Tello, vingt campagnes des fouilles (1877-1933). (Paris 1948).
  • N.K. Sandars, "Introduction" page 16, The Epic of Gilgamesh, Penguin, 1972.
  • H. Steible, "Versuch einer Chronologie der Statuen des Gudea von Lagas". Mitteilungen der Deutschen O
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γουδέας&oldid=9897588"