Γκασπάρ ντε Πορτολά

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γκασπάρ ντε Πορτολά
Gaspar de Portolá
Πορτρέτο από την Οικία Πορτολά στην Καταλονία.
Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας
Περίοδος
30 Νοεμβρίου 1767 – 9 Ιουλίου 1770
Προκάτοχος(κανένας)
ΔιάδοχοςΠέδρο Φάχες
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση1 Ιανουαρίου 1716, Ος ντε Μπαλαγουέρ, Ισπανία
ΘάνατοςΟκτώβριος 1786 (70 ετών)
Λιέιδα, Ισπανία
Υπογραφή
Στρατιωτική υπηρεσία
ΠίστηΙσπανική Αυτοκρατορία
Υπηρεσία/κλάδοςΣτρατός Ξηράς της Ισπανίας
ΒαθμόςΛοχαγός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γκασπάρ ντε Πορτολά (Gaspar de Portolá, 1716–1786) ήταν ένας Ισπανός αξιωματικός του Στρατού Ξηράς, ο οποίος ηγήθηκε της Αποστολής του Πόρτολα στην Καλιφόρνια και διετέλεσε πρώτος Κυβερνήτης αυτής. Η αποστολή του ήταν υπεύθυνη για την ίδρυση σημαντικών πόλεων της Καλιφόρνιας, όπως του Σαν Ντιέγκο και του Μοντερέι, καθώς και για την καθιέρωση ονομάτων σε γεωγραφικές τοποθεσίες όλης της Καλιφόρνιας, πολλά από τα οποία εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται.[1][2][3][4]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 1716 στο χωριό Ος ντε Μπαλαγουέρ της Καταλονίας και ήταν γιος μιας ελάσσονος αριστοκρατικής οικογένειας. Υπηρέτησε στον Ισπανικό Στρατό Ξηράς ως στρατιώτης στην Ιταλία και την Πορτογαλία. Το 1734 έλαβε το βαθμό του ανθυπολοχαγού και το 1743 του υπολοχαγού.[5][6][7]

Μετά την εκδίωξη των Ιησουιτών από την Ισπανική Αυτοκρατορία, ο Πορτολά ανέλαβε να απομακρύνει τους Ιησουίτες από τις ιερααποστολές της Κάτω Καλιφόρνιας. Στη συνέχεια, μερίμνησε ώστε οι ιεραποστολές να δοθούν στους Φραγκισκανούς και αργότερα στους Δομινικανούς.

Πρώτη αποστολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ισπανία καθιέρωσε ιεραποστολές και άλλες προφυλακές στην ακτή του Ειρηνικού, βόρεια της Χερσονήσου της Κάτω Καλιφόρνιας, υπό το φόβο ότι το έδαφος των περιοχών θα περάσει σε ξένες δυνάμεις. Οι Άγγλοι, που είχαν ιδρύσει αποικίες στην ανατολική ακτή της ηπείρου και βόρεια στο έδαφος του σημερινού Καναδά, είχαν στείλει εξερευνητές στον Ειρηνικό. Από την άλλη, Ρώσοι κυνηγοί γούνας προωθούνταν από τη Σιβηρία μέσω του Βερίγγειου Πορθμού στις Αλεούτιες νήσοι και ανατολικότερα.[8]

Τον Μάιο του 1768, ο Ισπανός Γενικός Επιθεωρητής, Χοσέ ντε Γκάλβεθ, ξεκίνησε να οργανώνει μια αποστολή, διά θαλάσσης και διά ξηράς. Ο Πορτολά ονομάστηκε «Κυβερνήτης των Καλιφορνιών» και έλαβε τη γενική διοίκηση της αποστολής. Ο Χουνίπερο Σέρα, επικεφαλής των Φραγκισκανών ιεραποστόλων της ομάδας, ανέλαβε την ηγεσία των εκκλησιαστικών θεμάτων. Τα αποσπάσματα του ναυτικού και του πεζικού ορίστηκε να συναντηθούν στον Κόλπο του Σαν Ντιέγκο.

Το πρώτο πλοίο, το «Σαν Κάρλος», απέπλευσε από τη Λα Παζ στις 10 Ιανουαρίου 1769 και ένα δεύτερο, το «Σαν Αντόνιο», απέπλευσε από το Κάβο Σαν Λούκας στις 15 Φεβρουαρίου. Ταυτόχρονα, οι διάφορες ομάδες των χερσαίων τμημάτων άρχισαν να κινούνται βόρεια από το Λορέτο. Η χερσαία αποστολή συγκεντρώθηκε στη Βελικατά, όπου ο Σέρα ίδρυσε μια ιεραποστολή. Από εκεί, ο Πορτολά χώρισε τη χερσαία δύναμη σε δύο μέρη. Η ηγετική ομάδα, υπό τον Φερνάντο Ριβέρα ι Μονκάδα, αναχώρησε από τη Βελικατά στις 24 Μαρτίου και ανέλαβε τον κατευνασμό των ιθαγενών. Η ομάδα υπό τον Γκασπάρ ντε Πορτολά, που περιλάμβανε τον Χουνίπερο Σέρα, μαζί με μια σειρά από ιεραποστόλους, αποίκους και στρατιώτες, αναχώρησε από τη Βελικατά στις 15 Μαΐου.

Ο Ριβέρα έφθασε στην περιοχή του σημερινού Σαν Ντιέγκο τον Μάιο και περίμενε την άφιξη της δεύτερης ομάδας και τα πλοία της αποστολής. Η ομάδα του Πορτολά έφθασε στο Σαν Ντιέγκο στις 29 Ιουνίου. Πολλά μέλη της ναυτικής αποστολής αρρώστησαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και πέθαναν από σκορβούτο.

Στις 14 Ιουλίου 1769, ο Πορτολά ξεκίνησε με την αποστολή του με βόρεια κατεύθυνση προκειμένου να φθάσει στον Κόλπο του Μοντερέι. Κάνοντας περίπου 2,6 μίλια την ημέρα, έφθασαν στην περιοχή του σημερινού Φούλερτον στις 30 Ιουλίου και την επόμενη ημέρα διέσχισαν το Φαράγγι Μπρέα, φθάνοντας στο σημερινό Λος Άντζελες στις 2 Αυγούστου. Την επόμενη μέρα, περπάτησαν έξω από το ινδικό μονοπάτι που μια μέρα θα γινόταν η λεωφόρος Wilshire στη σημερινή τοποθεσία της Σάντα Μόνικα. Στις 19 Αυγούστου έφθασαν στην περιοχή της σημερινής Σάντα Μπάρμπαρα και στις 13 Σεπτεμβρίου στο Σαν Σιμεόν. Ανίκανη να διασχίσει τις παράκτιες περιοχές, λόγω του απόκρημνου και άγριου εδάφους, η ομάδα στράφηκε προς την εσωτερική ενδοχώρα. Κινήθηκε μέσα από την Κοιλάδα του Σαν Αντόνιο και την 1η Οκτωβρίου έφτασε στις εκβολές του ποταμού Σαλίνας.

Μετά από μια πορεία περίπου 400 μιλίων (640 χιλιομέτρων) από το Σαν Ντιέγκο και περίπου 1.000 μιλίων (1.600 χιλιομέτρων) από τη Βελικατά, είχαν φτάσει στον κόλπο που αναζητούσαν. Ωστόσο δεν κατάφεραν να διακρίνουν το ημικυκλικό σχήμα της ακτογραμμής και συνέχισαν προς τα βόρεια, φθάνοντας στο βόρειο άκρο του Κόλπου του Μοντερέι, όπου ο Χουάν Κρέσπι ονόμασε Σάντα Κρουζ έναν ορμίσκο (18 Οκτωβρίου). Συνεχίζοντας έφθασαν σε έναν άλλον ορμίσκο, στη σημερινή πόλη Πασίφικα (31 Οκτωβρίου).

Στις 4 Νοεμβρίου, η αποστολή αντίκρυσε τον Κόλπο του Σαν Φρανσίσκο, που ήταν προηγουμένως άγνωστος στους Ισπανούς. Αυτή η θέαση ήταν ζωτικής σημασίας για τον μεταγενέστερο αποικισμό της Καλιφόρνιας. Η ομάδα του Πορτολά στη συνέχεια επέστρεψε στο Σαν Ντιέγκο (24 Ιανουαρίου 1770), εξερευνώντας και ονοματίζοντας πολλές τοποθεσίες στην περιοχή νότια της Χρυσής Πύλης. Στο δρόμο της επιστροφής, απέτυχαν εκ νέου να αναγνωρίσουν τον Κόλπο του Μοντερέι.

Δεύτερη αποστολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένας από τους αξιωματικούς του Πορτόλα, ο Λοχαγός Βιθέντε Βίλα, τον έπεισε ότι ήταν στον Κόλπο του Μοντερέι όταν τοποθέτησε έναν δεύτερο σταυρό στο μέρος που αργότερα έγινε γνωστό ως Πασίφικ Γκρόουβ. Μετά την αναπλήρωση των προμηθειών στο Σαν Ντιέγκο, ο Πορτολά και ο Σέρα αποφάσισαν μια κοινή αποστολή από ξηρά και θάλασσα για να ψάξουν ξανά για τον κόλπο και να δημιουργήσουν μια αποικία. Το πλοίο Σαν Αντόνιο απέπλευσε στις 16 Απριλίου 1770. Σε αυτό επέβαιναν ο Σέρα, ο μηχανικός και χαρτογράφος Μιγκέλ Κοστανσό και ο γιατρός Πέδρο Πρατ, μαζί με ένα φορτίο προμηθειών για τη νέα αποστολή στο Μοντερέι. Στις 17 Απριλίου, αφού συγκέντρωσε ό,τι δυνάμεις μπορούσε, η χερσαία αποστολή του Πορτολά βάδισε και πάλι προς τα βόρεια.

Η αποστολή ακολούθησε την ίδια διαδρομή με τον προηγούμενο χειμώνα και, μετά από 36 ημέρες πορείας, ο Πορτολά έφτασε στο δεύτερο σταυρό του στις 24 Μαΐου 1770. Στη συνέχεια, αφού μελέτησε τον κόλπο και έλαβε υπόψη τις περιγραφές των άλλων εξερευνητών, αναγνώρισε τον κόλπο και πραγματοποίησε μια επίσημη θεία λειτουργία. Στις 3 Ιουνίου 1770, η ομάδα των εξερευνητών έθεσε τα θεμέλια της Ιεραποστολής Σαν Κάρλος Μπορομέο και ίδρυσε το Πρεσίντιο του Μοντερέι.

Ύστερα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν το έργο του κυβερνήτη Πορτολά ολοκληρώθηκε, εκείνος άφησε τη διαχείριση στο Λοχαγό Πέδρο Φάχες και στις 9 Ιουνίου ξεκίνησε για το Σαν Μπλας. Δεν επρόκειτο να επιστρέψει ποτέ ξανά στην Άνω Καλιφόρνια. Το 1776, ο Πορτόλα διορίστηκε κυβερνήτης της Πουέμπλας, εκτελώντας τα καθήκοντά του μέχρι το 1784, όταν και επέστρεψε στην Ισπανία. Εκεί υπηρέτησε ως διοικητής του συντάγματος ιππικού της Νουμάνθια. Στις 7 Φεβρουαρίου 1786 διορίστηκε Υπολοχαγός του Βασιλιά για τα προπύργια και τα κάστρα της Λιέιδας. Πέθανε τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, σε ηλικία 70 ετών.[9][10]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «California Explorers». factcards.califa.org. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  2. «Gaspar de Portolá | Explorer, California, Mexico | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  3. «YourDictionary: Definitions and Meanings From Over a Dozen Trusted Dictionary Sources». www.yourdictionary.com. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  4. Tucker, Ellen (24 Σεπτεμβρίου 2019). «Junípero Serra, Gaspar de Portolá, and the Spanish Conquest of California». Teaching American History (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  5. «Gaspar de Portolà (Os de Balaguer 26-6-1716 - Lleida 1786)». Ajuntament d'Os de Balaguer (στα Καταλανικά). Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  6. «The Portolà family line». Ara Lleida (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  7. «Gaspar de Portolà Route». Ara Lleida (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  8. «Portolá, Gaspar De (c. 1717–1786) | Encyclopedia.com». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  9. «Gaspar De Portola | Encyclopedia.com». www.encyclopedia.com. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  10. «Today in History - January 12». Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Crespí, Juan· Alan K Brown (2001). A Description of Distant Roads: Original Journals of the First Expedition into California, 1769–1770. San Diego: San Diego State University Press. ISBN 1-879691-64-7. 
  • Nuttall, Donald A. (1971). «Gaspar de Portolá: Disenchanted Conquistador of Spanish Upper California». Southern California Quarterly 53 (3): 185–198. doi:10.2307/41170367. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]