Γκέγκηδες

Γκέγκας ή Γκέγκης ονομάζεται αυτός που ανήκει στην αλβανική φυλή των Γκέγκηδων, που είναι εγκατεστημένοι στα βόρεια της Αλβανίας κοντά στα σύνορα με την άλλοτε Γιουγκοσλαβία.

Γενικότερα οι Γκέγκηδες διακρίνονται από τις άλλες αλβανικές φυλές, όπως είναι οι Τόσκηδες, Λιάπηδες, Τσάμηδες κ.λπ., και ανθρωπολογικά, πολύ δε περισσότερο από τα έθιμά τους και το γλωσσικό ιδίωμά τους. Είναι γενικά μεγαλόσωμοι, ξανθοί, γαλανομάτες.

Ως προς τη θρησκεία τους, επί το πλείστον είναι μουσουλμάνοι και σ' ένα πολύ μεγάλο ποσοστό χριστιανοί καθολικοί, πλην όμως με πολύ χαμηλή θρησκευτική συνείδηση μεταξύ των δογμάτων. Χαρακτηριστική επ΄ αυτού είναι η δημώδης παροιμία που αναφέρεται στην θρησκεία: Εκεί που βρίσκεται το σπαθί βρίσκεται και η πίστη ( Ku është shpata është besa).

Επί τουρκοκρατίας, οι Γκέγκηδες στις περισσότερες περιοχές του βορρά δεν ήταν αναγκασμένοι να πληρώνουν τους φόρους των Οθωμανών και μπορούσαν να χρησιμοποιούν το δικό τους αυτόνομο δικαιϊκό σύστημα. Εν τούτοις ήταν αναγκασμένοι να προσέρχονται σε μάχη όποτε το ζητούσαν οι Οθωμανοί με αντάλλαγμα τη διατήρηση της αυτονομίας και αυτοδιοίκησής τους. Ένα απομεινάρι αυτού του γεγονότος είναι και ο παροιμιώδης τύπος του θεάτρου Σκιών "Βελή Γκέγκας". Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 οι Οθωμανοί στρατηγοί χρησιμοποίησαν τους Γκέγκηδες σε πολλές επιχειρήσεις, κυρίως όμως στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Επίσης οι Σουλτάνοι όρισαν τους Γκέγκηδες ως ακρίτες κατά του Μαυροβουνίου και της Σερβίας. Τέλος, εξ αυτών αποτελείτο και η περιβόητη σουλτανική ανακτορική φρουρά των Αρναούτηδων (η ονομασία των Τούρκων για τους Αλβανούς). όπως και επίσης πάνω από 30 Μεγάλοι Βεζύρηδες, το αντίστοιχο ενός πρωθυπουργού.

Δείτε επίσης

• Γκεγκική διάλεκτος

Πηγές

• Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικό Λεξικόν Ηλίου, τ. 5ος, σ. 469