Γιόζεφ Ράινμπέργκερ
Ο Γιόζεφ Γκάμπριελ Ράινμπέργκερ (Josef Gabriel Rheinberger, 17 Μαρτίου 1839 – 25 Νοεμβρίου 1901) ήταν συνθέτης και παίκτης του εκκλησιαστικού οργάνου από το Λίχτενσταϊν, που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Γερμανία.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γ. Ράινμπέργκερ, που γεννήθηκε στη Βαντούζ, ήταν γιος του θησαυροφύλακα του Άλοϋς Β΄ του Λίχτενσταϊν και έδειξε εξαιρετικό ταλέντο στη μουσική από πολύ μικρός: Σε ηλικία μόλις επτά ετών, είχε αναλάβει οργανίστας στον ενοριακό ναό της Βαντούζ και το επόμενο έτος εκτελέστηκε η πρώτη του μουσική σύνθεση. Το 1849 μαθήτευσε στον συνθέτη Φίλιπ Μ. Σμούτσερ (Philipp M. Schmutzer, 1821-1898) στο Φέλντκιρχ της Αυστρίας.[14]
Το 1851 ο πατέρας του, που είχε αρχικώς αντιτεθεί στην επιθυμία του γιου του να σταδιοδρομήσει ως μουσικός, του επέτρεψε να εισαχθεί στο παλαιό Ωδείο του Μονάχου. Λίγο μετά την αποφοίτησή του έγινε καθηγητής του πιάνου και της μουσικής συνθέσεως στο ίδιο ωδείο. Στη συνέχεια διορίσθηκε répétiteur στο Θέατρο της Αυλής, από το οποίο παραιτήθηκε[15] το 1867, όταν νυμφεύθηκε την πρώην μαθήτριά του και ποιήτρια Φραντσίσκα («Φάνυ») φον Χόφναας (Franziska von Hoffnaass, οκτώ χρόνια μεγαλύτερή του). Το ζεύγος δεν απέκτησε παιδιά, αλλά ο γάμος ήταν ευτυχισμένος. Η Φραντσίσκα έγραψε τους στίχους για μεγάλο μέρος του φωνητικού έργου του συζύγου της.
Οι στιλιστικές επιδράσεις πάνω στον Ράινμπέργκερ διακρίνονται σε επιδράσεις από σύγχρονούς του συνθέτες όπως ο Μπραμς και σε επιδράσεις από προγενέστερους συνθέτες, όπως οι Μέντελσον, Σούμαν, Σούμπερτ και πάνω από όλους ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ.
Το 1877 ο Ράινμπέργκερ διορίσθηκε διευθυντής ορχήστρας της Αυλής, υπεύθυνος για τη μουσική στο βασιλικό παρεκκλήσιο. Αργότερα ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Υπήρξε ούτως ή άλλως και προικισμένος δάσκαλος, έχοντας μαθητές που διακρίθηκαν αργότερα, όπως τους: Στέβαν Μοκράνιατς, Τζωρτζ Χουάτφηλντ Τσάντγουικ, Ερμάνο Βολφ-Φεράρι, Ένγκελμπερτ Χούμπερντινκ, Ρίχαρντ Στράους και τον διευθυντή ορχήστρας (και συνθέτη) Βίλχελμ Φούρτβενγκλερ. Με την ίδρυση του δεύτερου Ωδείου του Μονάχου, του σημερινού Πανεπιστημίου Μουσικής και Ερμηνευτικών Τεχνών του Μονάχου, ο Ράινμπέργκερ διορίσθηκε εκεί «Βασιλικός Καθηγητής» του εκκλησιαστικού οργάνου και της συνθέσεως, μία θέση που κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Στις 31 Δεκεμβρίου 1892, μετά από 25 χρόνια γάμου, η σύζυγός του πέθανε μετά από μακρά ασθένεια. Δύο έτη αργότερα λόγοι υγείας οδήγησαν τον συνθέτη να παραιτηθεί από τη θέση του μουσικού διευθυντή της αυλής.[16]
Ο Ράινμπέργκερ υπήρξε αρκετά παραγωγικός ως συνθέτης. Τα θρησκευτικά έργα του περιλαμβάνουν 12 Θείες Λειτουργίες (από τις οποίες μία για διπλή χορωδία, τρεις για 4 φωνές a cappella, τρεις για γυναικείες φωνές και εκκλησιαστικό όργανο, δύο για ανδρικές φωνές και μία με ορχήστρα), ένα ρέκβιεμ και ένα Stabat Mater. Τα υπόλοιπα έργα περιλαμβάνουν όπερες, συμφωνίες[17], μουσική δωματίου και χορωδιακά έργα.
Σήμερα ο Ράινμπέργκερ είναι γνωστός πάνω από όλα για τις περίτεχνες και απαιτητικές συνθέσεις του για το εκκλησιαστικό όργανο: δύο κοντσέρτα, 20 σονάτες σε 20 διαφορετικά κλειδιά του οργάνου[18], 22 για τρίο και 36 κομμάτια σόλο. Οι σονάτες του αυτές περιγράφηκαν κάποτε ως:
«αναμφίβολα η πολυτιμότερη προσθήκη στη μουσική για εκκλησιαστικό όργανο από την εποχή του Μέντελσον. Χαρακτηρίζονται από μια ευτυχή ένωση του σύγχρονου ρομαντικού πνεύματος με μια θαυμάσια αντίστιξη και αξιοσέβαστο στιλ του οργάνου.»
— J. Weston Nicholl, Grove Dictionary of Music and Musicians (έκδοση του 1908), τόμ. 4, σελ. 85
Ο Ράινμπέργκερ είχε ενδιαφέροντα στη ζωγραφική και τη λογοτεχνία (ιδίως την αγγλική και τη γερμανική).
Ο συνθέτης απεβίωσε στο Μόναχο σε ηλικία 62 ετών και τάφηκε στο Παλαιό Νότιο Κοιμητήριο της πόλεως. Αλλά ο τάφος του καταστράφηκε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα οστά του μεταφέρθηκαν στη γενέτειρά του Βαντούζ[15] το 1950.
Συνθέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι παρακάτω είναι οι συνθέσεις στις οποίες εκχωρήθηκε αριθμός έργου (opus) από τον ίδιο τον Ράινμπέργκερ.
- Θρησκευτικά φωνητικά έργα
- Καντάτες, μεταξύ των οποίων η Καντάτα των Χριστουγέννων Der Stern von Bethlehem (= «Το άστρο της Βηθλεέμ»), Op. 164
- 14 Λειτουργίες, 3 ρέκβιεμ και δύο μελοποιήσεις του Stabat mater
- μοτέτα, ύμνοι, ληντερ (το γνωστότερο ίσως έργο του είναι το ληντ Abendlied, Op. 69, νο. 3)
- Δραματικά έργα
- 2 όπερες (Die sieben Raben, Op. 20, από το ομώνυμο παραμύθι των Αδελφών Γκριμ, και Türmers Töchterlein, Op. 70)
- 3 Singspiel
- 2 κομμάτια μουσικής για θεατρικά έργα
- Κοσμική χορωδιακή μουσική
- Χορωδιακές μπαλάντες
- Χορωδιακά τραγούδια με ή χωρίς συνοδεία οργάνων
- Έργα για μεικτή χορωδία, όπως το Waldblumen (Op. 124) – 8 τραγούδια σε στίχους του Φραντς Άλφρεντ Μουτ (Franz Alfred Muth, 1839-1890)
- Έργα για γυναικείες και για ανδρικές χορωδίες
- 12 λήντερ για φωνή και πιάνο
- Ορχηστρική μουσική
- 2 συμφωνίες
- 3 ουβερτούρες
- Κοντσέρτο για πιάνο σε Λα ύφεση, Op. 94 (1877)
- 3 άλλα κοντσέρτα για όργανα με ορχήστρα (τα δύο για εκκλησιαστικό όργανο και ορχήστρα)
- Μουσική δωματίου
- Κουαρτέτα και κουιντέτα εγχόρδων, τρίο για πιάνο, σονάτες για σόλο όργανα και πιάνο (π.χ. η Σονάτα για κλαρίνο, Op. 105, σε Λα μείζονα)
- 4 σονάτες για πιάνο
- Έργα για εκκλησιαστικό όργανο
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13898959w. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Joseph-Rheinberger. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά) SNAC. w6kh17xn. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 28 Απριλίου 2014.
- ↑ SIKART. 11485034. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 8,0 8,1 historisches-lexikon
.li /Rheinberger, _Josef _Gabriel. Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2024. - ↑ CONOR.SI. 63601763.
- ↑ «Рейнбергер» (Ρωσικά)
- ↑ «Рейнбергер, Иосиф» (Ρωσικά)
- ↑ historisches-lexikon
.li /Rheinberger, _David. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2024. - ↑ historisches-lexikon
.li /Rheinberger, _Egon. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2023. - ↑ «International Rheinberger Society». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2020.
- ↑ 15,0 15,1 Jameson, Michael. «Joseph Rheinberger». Allmusic. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2012.
- ↑ Guy Wagner: «A Master from Liechtenstein» Αρχειοθετήθηκε 3 January 2014[Date mismatch] στο Wayback Machine.
- ↑ Percy Goetschius: Masters of the Symphony, εκδ. Ditson, Βοστώνη 1929, σελ. 331)
- ↑ «Dr Ken Wolf – in memoriam». Worcester Chapter of the American Guild of Organists. 21 Οκτωβρίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2012.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Rheinberger, Josef Gabriel, 1839-1901» στο περιοδικό The Etude, Theodore Presser Company