Γιοχάνες Μπομπρόφσκι
Ο Γιοχάνες Κόνραντ Μπέρνχαρντ Μπομπρόφσκι (γερμανικά: Johannes Konrad Bernhard Bobrowski) (9 Απριλίου 1917 - 2 Σεπτεμβρίου 1965) ήταν Γερμανός ποιητής, μυθιστοριογράφος και δοκιμιογράφος [11]
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γιοχάνες Μπομπρόφσκι γεννήθηκε το 1917 στο Τίλσιτ της Ανατολικής Πρωσίας και καταγόταν από μια βαπτιστική, εθνικά συντηρητική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν σιδηροδρομικός υπάλληλος. Το 1925, η οικογένεια μετακόμισε πρώτα στο Ράστενμπουργκ και στη συνέχεια το 1928 στο Κένιγκσμπεργκ, όπου φοίτησε στο γυμνάσιο. Οι ετήσιες καλοκαιρινές διακοπές με συγγενείς στα χωριά του Μέμελ, τα οποία χαρακτηρίζονταν από τον παλιό πολιτισμό της Πρωσικής Λιθουανίας, επηρέασαν το μετέπειτα έργο του. Ως μέλος της Ομολογητικής Εκκλησίας στην οποία είχε ενταχθεί από το 1935, ο Μπομπρόφσκι είχε επαφές με τη γερμανική αντίσταση κατά του Εθνικοσοσιαλισμού. Σε όλη τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ήταν στρατιώτης και συμμετείχε στη γερμανική εισβολή στην Πολωνία, στη μάχη της Γαλλίας και στην εισβολή στη Σοβιετική Ένωση. Τον χειμώνα του 1942-43, σε άδεια από το μέτωπο, άρχισε να σπουδάζει ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Χούμπολτ στο Βερολίνο μόνο για ένα εξάμηνο. Προϋπόθεση για μεγαλύτερη διάρκεια σπουδών ήταν η ένταξή του στο Ναζιστικό Κόμμα, την οποία αρνήθηκε Το 1943 παντρεύτηκε τη Γιοχάνα Μπούντρους, με την οποία απέκτησαν τέσσερα παιδιά, δύο γιους και δύο κόρες.[12]
Από το 1945 έως το 1949, ήταν αιχμάλωτος πολέμου στη Σοβιετική Ένωση, όπου τον έστειλαν σε καταναγκαστική εργασία σε ανθρακωρυχείο. Μετά την απελευθέρωσή του, επέστρεψε στην οικογένειά του στην προαστιακή περιοχή Φριντρισχάγκεν του Βερολίνου, στη Σοβιετική ζώνη κατοχής (Ανατολικό Βερολίνο) και εργάστηκε σε εκδοτικούς οίκους. Τα πρώτα του ποιήματα δημοσιεύθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου, το 1944, σε περιοδικό στο Μόναχο. [13]
Από το 1960 και μετά, ο Μπομπρόφσκι συμμετείχε στις συναντήσεις της επιδραστικής δυτικογερμανικής λογοτεχνικής ένωσης Ομάδα 47. Το 1960 διάβασε ποιήματά του σε μια συνάντηση της ομάδας στο Ασάφενμπουργκ της Βαυαρίας, όπου γνώρισε και διατήρησε φιλικές σχέσεις με πολλούς λογοτέχνες, μεταξύ άλλων την Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν, τον Γκύντερ Γκρας κ.ά. Την επόμενη χρονιά, η πρώτη ποιητική του συλλογή, Η εποχή της Σαρματίας, εκδόθηκε τόσο στη Δυτική όσο και στην Ανατολική Γερμανία. Το φθινόπωρο του 1961, δεν μπόρεσε να παραστεί στη συνάντηση της ομάδας καθώς έλαβε χώρα αμέσως μετά την ανέγερση του Τείχους του Βερολίνου, συμμετείχε όμως στην επόμενη συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 1962 στο Δυτικό Βερολίνο. Με την ευκαιρία αυτή, διάβασε επτά ποιήματα από αυτά που αργότερα περιλαμβάνονταν στη συλλογή του Καιρού σημάδια και τιμήθηκε με το έγκριτο λογοτεχνικό βραβείο της Ομάδας το οποίο τον έκανε γνωστό σε όλη τη Γερμανία και διεθνώς. Ως αποτέλεσμα της αυξανόμενης φήμης του και της ελευθερίας κυκλοφορίας που του παραχωρήθηκε, ο Μπομπρόφσκι τέθηκε υπό παρακολούθηση από την Υπηρεσία Κρατικής Ασφάλειας στα τελευταία του χρόνια.[14]
Ο Μπομπρόφσκι πάντα θεωρούσε τον εαυτό του Γερμανό ποιητή και απέρριπτε τη διαίρεση σε ανατολικογερμανική και δυτικογερμανική λογοτεχνία. Το 1964, έγινε μέλος του PEN Club.
Πέθανε το 1965, από επιπτώσεις διάτρησης της σκωληκοειδίτιδας, στο Ανατολικό Βερολίνο, σε ηλικία 48 ετών. Εκατοντάδες άνθρωποι από τη Δυτική Γερμανία και τη ΛΔΓ παρευρέθηκαν στην κηδεία του, συμπεριλαμβανομένου του Ούβε Γιόνσον, στον οποίο επετράπη η είσοδος παρά το γεγονός ότι είχε εγκαταλείψει τη ΛΔΓ. Στην τελετή παρευρέθηκε επίσης η Αυστριακή συγγραφέας Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν. Επικήδειους λόγους εκφώνησαν οι Χανς Βέρνερ Ρίχτερ και Στέφαν Χέρμλιν.
Λογοτεχνικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα έργα του Μπομπρόφσκι αντανακλούν την εξοικείωσή του με το ανατολικοευρωπαϊκό τοπίο, με τους γερμανικούς, βαλτικούς και σλαβικούς πολιτισμούς, καθώς και τις γλώσσες και τους μύθους τους. Περιέγραψε την ιστορία των Γερμανών και των λαών της Ανατολικής Ευρώπης ως το «γενικό του θέμα» του επειδή «μεγάλωσα γύρω από τον ποταμό Μέμελ, όπου ζούσαν μαζί Πολωνοί, Λιθουανοί, Ρώσοι και Γερμανοί, και ανάμεσά τους Εβραίοι. Μια μακρά ιστορία ατυχίας και ενοχής που φέρει ο λαός μου από την εποχή του Τευτονικού Τάγματος».
Τα ποιήματά του είναι επηρεασμένα από την ποίηση των Φρίντριχ Χέλντερλιν και Γκέοργκ Τρακλ και από τη ρυθμική και τονική υποβλητικότητα της γλώσσας που προέρχεται από τις ωδές του Φρίντριχ Κλόπστοκ. Είναι ως επί το πλείστον χωρίς ρήματα και χωρίς σταθερό μέτρο. Θεματικά, επικεντρώνεται στη φύση της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης μεταξύ της Βαλτικής Θάλασσας ( Ανατολική Πρωσία ) και της Μαύρης Θάλασσας ( Σαρματία ), και στην επίγνωση των γερμανικών εγκλημάτων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκφράζουν συναισθήματα και εμπειρίες που έζησε, όπως η απώλεια της πατρίδας, η περιπλάνηση, η αποξένωση. Συχνά, η ανάμνηση της γερμανικής ενοχής έρχεται σε αντίθεση με τη θλίψη για τα πατρογονικά εδάφη της Ανατολικής Πρωσίας των παιδικών του χρόνων που χάθηκαν ως αποτέλεσμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. [15]
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 έγραψε διηγήματα και δύο μυθιστορήματα, τα οποία υιοθετούν τα θέματα και το στυλ γραφής των ποιημάτων. Συνδυάζει σκόπιμα την παραδοσιακή αφήγηση με τεχνικές του μοντερνισμού, όπως συχνές αλλαγές στην αφηγηματική προοπτική, αναδρομές στο παρελθόν, τη χρήση εσωτερικού μονολόγου και ροής συνείδησης, καθώς και ειρωνικά σχόλια ή διατάραξη της αφηγηματικής ψευδαίσθησης. Οι αφηγηματικές τεχνικές του είχαν διεγερτική επίδραση στη μεταγενέστερη λογοτεχνία της ΛΔΓ.
Το πρώτο του μυθιστόρημα, Ο μύλος του Λέβιν, διαδραματίζεται σε ένα πρωσικό χωριό το 1874. Ο αφηγητής διηγείται την ιστορία του παππού του, ο οποίος σχεδιάζει να καταστρέψει τον Εβραίο νεοφερμένο που έχει χτίσει έναν μύλο στα χαμηλότερα σημεία του ποταμού. Με λεπτή ειρωνεία, ο Μπομπρόφσκι περιγράφει τους ποικίλους χαρακτήρες των Εβραίων, Πολωνών, Τσιγγάνων και Γερμανών που κατοικούν στο χωριό, των οποίων οι υποθέσεις αντικατοπτρίζουν τη ευρύτερη ιστορία της περιοχής (σημερινή Πολωνία).[16]
Η ενασχόλησή του με τη μουσική παίζει επίσης κεντρικό ρόλο σε πολλά ποιήματα και πεζά του Μπομπρόφσκι. Ήταν φανατικός μουσικόφιλος, έπαιζε κλαβίχορδο και όργανο και τραγουδούσε στην τοπική εκκλησιαστική χορωδία. Στους αγαπημένους του συνθέτες περιλαμβάνονταν ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ και ο Ντίτριχ Μπούξτεχουντε.
Βραβεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Βραβείο Άλμα Γιοχάνα Κένιγκ, 1962
- Βραβείο «Ομάδας 47», 1962
- Βραβείο Χάινριχ Μαν, 1965
- Διεθνές Βραβείο Σαρλ Βεγιόν, 1965
- Βραβείο Φραντς Βάισκοπφ, 1967
Έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Sarmatische Zeit (Η εποχή της Σαρματίας), ποιήματα, 1961
- Schattenland Ströme (Ρεύματα της χώρας των σκιών), ποιήματα, 1962
- Levins Mühle, 34 Sätze über meinen Großvater (Ο μύλος του Λέβιν, 34 Ιστορίες για τον παππού μου), μυθιστόρημα, 1964
- Boehlendorff und Mäusefest, διηγήματα, 1965
- Litauische Claviere (Λιθουανικά πιάνα), μυθιστόρημα, 1966
- Wetterzeichen (Καιρού σημάδια), ποιήματα, 1967
- Der Mahner (Ο Υπενθυμιστής), διηγήματα, 1967,
- Im Windgesträuch (Στην ανεμώδη ερημιά), ποιήματα που εκδόθηκαν μεταθανάτια το 1970
Μεταφράσεις στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ποιήματα Μπομπρόφσκι, επιλογή από τις συλλογές Εποχή της Σαρματίας, Σκιώδης χώρα ποταμοί, Καιρού σημάδια. Μετάφραση: Δημήτρης Θ. Γκότσης, εκδόσεις Αρμός [12]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2014.
- 1 2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 120957682. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6r25795. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb120957682. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ CONOR.SI. 47088483.
- ↑ www
.adk .de /de /akademie /preise-stiftungen /H _Mann _Preis .htm. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2015. - ↑ . «poiein.gr/2018/01/18/Γιοχάνες Μπομπρόφσκι».
- 1 2 . «armosbooks.gr/syggrafeis/Γιοχάννες Μπομπρόφσκι».
- ↑ . «johannesbobrowski.de/biografie/».
- ↑ . «deutsche-biographie.de/johannes bobrowski».
- ↑ . «literariness.org/2025/06/17/analysis-of-johannes-bobrowskis-experience/».
- ↑ . «ndbooks.com/author/johannes-bobrowski/#levins-mill».