Γιαν Στσεπάνικ
| Γιαν Στσεπάνικ | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Jan Szczepanik (Πολωνικά) |
| Γέννηση | 13 Ιουνίου 1872[1][2] Μοστίσκα |
| Θάνατος | 18 Απριλίου 1926[2] Τάρνουφ[3][4] |
| Αιτία θανάτου | καρκίνος του ήπατος |
| Τόπος ταφής | Old Cemetery |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Πολωνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | εφευρέτης χημικός |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Γιαν Στσεπάνικ (πολωνικά: Jan Szczepanik) (13 Ιουνίου 1872 – 18 Απριλίου 1926) ήταν Πολωνός εφευρέτης, με αρκετές εκατοντάδες διπλώματα ευρεσιτεχνίας και περισσότερες από 50 ανακαλύψεις στο όνομά του, πολλές από τις οποίες εξακολουθούν να εφαρμόζονται σήμερα, ειδικά στη βιομηχανία του κινηματογράφου, καθώς και στη φωτογραφία και την τηλεόραση. Ορισμένες από τις ιδέες του βοήθησαν στη μελλοντική εξέλιξη της τηλεοπτικής μετάδοσης, όπως το τηλεκτροσκόπιο (μια συσκευή για την απομακρυσμένη αναπαραγωγή εικόνων και ήχου με χρήση ηλεκτρικής ενέργειας) ή ο ασύρματος τηλέγραφος, που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών. Πέθανε στο Τάρνουφ της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γιαν Στσεπάνικ γεννήθηκε στον Αυστριακό Διαμελισμό, στο χωριό Ρουντνίκι κοντά στη Μοστσίσκα (τώρα Μοστίσκα,[5] Ουκρανία), αλλά μετακόμισε ως βρέφος με τη μητέρα του στο Ζρέντσιν στη βιομηχανική περιοχή του Κρόσνο, όπου μεγάλωσε. Η γενέτειρά του ελεγχόταν από την Αυστροουγγαρία μεταξύ 1772-1918 μετά τους διαμελισμούς της Πολωνίας. Ο Στσεπάνικ αποφοίτησε από ένα κολέγιο καθηγητών και αφιέρωσε πολύ χρόνο διαβάζοντας επιστημονική βιβλιογραφία και περιοδικά. Μετακόμισε στη Βιέννη αφού η προσπάθειά του να προωθήσει τον αργαλειό Ζακάρ από τη Γαλλία (που εφευρέθηκε το 1801) απορρίφθηκε από ορισμένους ντόπιους υφαντουργούς από φόβο μήπως χάσουν τις επιχειρήσεις τους. Ωστόσο, οι γνώσεις του στο ύφασμα του επέτρεψαν να δημιουργήσει το πρώτο βαλλιστικό γιλέκο χρησιμοποιώντας μετάξι. Ο Ισπανός βασιλιάς Αλφόνσος ΙΓ΄ (ο οποίος το χρησιμοποίησε το 1901) του απένειμε ένα τάγμα για την εφεύρεσή του.[6] Στο Στσεπάνικ απονεμήθηκαν βραβεία από άλλες βασιλικές αυλές. Ο Αυτοκράτορας Φραγκίσκος Ιωσήφ Α΄ της Αυστρίας τον απάλλαξε από την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία γοητευμένος από τη φωτογλυπτική – γνωστή και ως φωτοπλαστική – που του παρουσίασε ο Στσεπάνικ. Βασίστηκε σε μια ιδέα που κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1859 από τον Φρανσουά Βιλέμ (1830–1905) για την παραγωγή γλυπτικής πορτρέτου χρησιμοποιώντας συγχρονισμένες προβολές φωτογραφιών.[7] Ο αυτοκράτορας του έδωσε ένα ζευγάρι πιστόλια για αυτό ως αναμνηστικό.
Πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Στσεπάνικ πραγματοποίησε πειράματα με τη φωτογραφία και την προβολή εικόνας, καθώς και με έγχρωμο φιλμ μικρού μεγέθους. Κατέχει διπλώματα ευρεσιτεχνίας για μια νέα μέθοδο ύφανσης, ένα σύστημα λήψης τρίχρωμων ράστερ φωτογραφίας και εξοπλισμό για ηχογράφηση και αναπαραγωγή ήχου.
Ακολουθώντας την ιδέα του εφευρέτη, η εταιρεία Agfa παρήγαγε το αναστρέψιμο χαρτί Agfacolor. Έγχρωμες ταινίες έγιναν παρήχθησαν για πρώτη φορά, προβάλλοντας 24 καρέ ανά δευτερόλεπτο. Οι πιο σημαντικές ανακαλύψεις του Στσεπάνικ περιλαμβάνουν επίσης το χρωματόμετρο (εργαλείο ελέγχου χρώματος), ένα ηλεκτρικό τουφέκι και μια μέθοδο παραγωγής έγχρωμης εικόνας, μαζί με την αυτοματοποίηση της παραγωγής τους.
Ο Στσεπάνικ εργάστηκε επίσης πάνω σε ένα αεροσκάφος με κινούμενη πτέρυγα, ένα ελικόπτερο διπλού έλικα, ένα αερόπλοιο και ένα υποβρύχιο. Ο Μαρκ Τουαίην συνάντησε τον Στσεπάνικ και τον περιέγραψε σε δύο από τα άρθρα του: «The Austrian Edison keeping school again» (1898) και «From The Times of 1904» (1898).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 119426897. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. jan-szczepanik.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ psb.33308.1.
- ↑ MOwT (2013). «Jan Szczepanik». Wirtualna czytelnia - Varia. Περιφερειακό Μουσείο του Τάρνουφ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2013.
- ↑ Άντζεϊ Πιλίπιουκ, Πάβεου Βιλίνσκι (2005) Zapomniany geniusz Αρχειοθετήθηκε 2011-10-02 στο Wayback Machine. (Forgotten genius). (πολωνικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2012.
- ↑ «Photosculpture». Oxford Companion to the Photograph. Answers.com © Oxford University Press. 2005. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2012.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Είσοδος στο Πολωνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Αρχειοθετήθηκε 2009-04-03 στο Wayback Machine. Ιστότοπος Poland.gov.pl (είτε η κύρια πηγή το 2004, είτε ένα αντίγραφο από το 2008).
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γιαν Στσεπάνικ στο Timeline of Historical Film Colors με πρωτογενείς και δευτερεύουσες πηγές.
|