Γιαν Μπωντουέν ντε Κουρτεναί
Ο Γιαν Ιγκνάσυ Μπωντουέν ντε Κουρτεναί, γνωστός στη Ρωσία ως Ιβάν Αλεξάντροβιτς Μπωντουέν ντε Κουρτεναί (πολ. Jan Niecisław Ignacy Baudouin de Courtenay, ρωσ. Иван Александрович Бодуэн де Куртенэ , 13 Μαρτίου 1845 – 3 Νοεμβρίου 1929), ήταν Πολωνός[16] γλωσσολόγος και σλαβολόγος, γνωστότερος για τη θεωρία του φωνήματος και των αλλοφώνων. Το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του το πέρασε διδάσκοντας σε πανεπιστήμια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και μόνο από το 1919 έως τον θάνατό του ήταν καθηγητής στο επανιδρυθέν Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, στην ανεξάρτητη πλέον Πολωνία.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ντε Κουρτεναί γεννήθηκε στο Radzymin του τότε Κυβερνείου Βαρσοβίας, ενώ είχε απώτερη γαλλική καταγωγή[17]:70: ένας από τους προγόνους του ήταν Γάλλος αριστοκράτης που είχε μεταναστεύσει στην Πολωνία επί βασιλείας Αυγούστου του Δυνατού.
Το 1862 εισάχθηκε στην «Κύρια Σχολή», ένα πρόδρομο ίδρυμα του Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας. Το 1866 απεφοίτησε από το Τμήμα ιστορίας και φιλολογίας, και κέρδισε μια υποτροφία του ρωσικού Υπουργείου Παιδείας. Αφήνοντας την Πολωνία, μελέτησε τότε σε διάφορα ξένα πανεπιστήμια, όπως εκείνα της Πράγας, της Ιένας και του Βερολίνου. Το 1870 πήρε διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας, καθώς και μεταπτυχιακό δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρουπόλεως για μια διατριβή γραμμένη στην πολωνική γλώσσα και σχετικό θέμα (Επί της παλαιάς πολωνικής γλώσσης προ του 14ου αιώνος).[17]:71
Ο Μπωντουέν ντε Κουρτεναί δημιούργησε τη λεγόμενη «σχολή του Καζάν» στη γλωσσολογία στα μέσα της δεκαετίας του 1870, όταν ήταν καθηγητής στο εκεί πανεπιστήμιο. Αργότερα επιλέχθηκε ως επικεφαλής του Τμήματος Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ντόρπατ (σημ. Τάρτου) (1883-1893). Το 1882 νυμφεύθηκε την ιστορικό και δημοσιογράφο Ρομουάλντα Μπαγκνίκα. Από το 1894 έως το 1898 κατείχε την ίδια θέση στο Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας και μετά διορίσθηκε στην Αγία Πετρούπολη, όπου συνέχισε να επεξεργάζεται τη θεωρία του για τις φωνητικές εναλλαγές. Μετά την ανεξαρτητοποίηση της Πολωνίας το 1918 επέστρεψε στη Βαρσοβία, όπου δημιούργησε τον πυρήνα του Τμήματος Γλωσσολογίας του εκεί Πανεπιστημίου. Επίσης από το 1897 ήταν μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Αγίας Πετρουπόλεως.
Επιμελήθηκε την 3η (1903-1909) και την 4η (1912-1914) έκδοση του Ερμηνευτικό Λεξικό της ζώσας μεγάλης ρωσικής γλώσσας που είχε συντάξει ο μεγάλος Ρώσος λεξικογράφος Βλαντίμιρ Νταλ (1801-1872).
Πέρα από το επιστημονικό έργο του, ο Μπωντουέν ντε Κουρτεναί υπήρξε ισχυρός υποστηρικτής της αναζωογονήσεως διάφορων μειονοτικών εθνικών και εθνοτικών ομάδων. Το 1915 σημειώθηκε σύλληψή του από την Οχράνα, τη ρωσική μυστική αστυνομία, για τη δημοσίευση μπροσούρας με θέμα την αυτονομία των λαών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Τότε πέρασε τρεις μήνες στη φυλακή. Από την άλλη, το 1922, χωρίς να ενημερωθεί σχετικώς, προτάθηκε από τις εθνικές μειονότητες της Πολωνίας ως προεδρικός υποψήφιος, αλλά ηττήθηκε στον τρίτο γύρο της ψηφοφορίας των βουλευτών από τον Γκάμπριελ Ναρουτόβιτς. Εξάλλου ήταν ενεργός εσπεραντιστής και πρόεδρος της Πολωνικής Ομοσπονδίας Εσπεράντο. Το 1925 υπήρξε ένας από τους ιδρυτές της Πολωνικής Γλωσσολογικής Εταιρείας.
Ο Μπωντουέν ντε Κουρτεναί πέθανε στη Βαρσοβία σε ηλικία 84 ετών, αφήνοντας πίσω του τη σύζυγό του και 5 παιδιά. Είναι θαμμένος στο Προτεσταντικό Κοιμητήριο της Βαρσοβίας, με το μνήμα του να φέρει την επιγραφή: «Επεδίωξε την αλήθεια και τη δικαιοσύνη.»
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1 2 3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 119883755. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Jan-Niecislaw-Baudouin-de-Courtenay. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. baudouin-de-courtenay-jan.
- 1 2 3 4 abART. 125830. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2014.
- 1 2 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2014.
- ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ psb.892.1.
- ↑ (Πολωνικά) www
.polskipetersburg .pl /hasla /baudouin-de-courtenay-jan-niecislaw. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2022. - 1 2 3 4 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn19990000506. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- 1 2 CONOR.SI. 11581795.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2019.
- ↑ Iłowiecki, Maciej (1981). Dzieje nauki polskiej. Βαρσοβία: Wydawnictwo Interpress. σελίδες 219–220. ISBN 978-83-223-1876-8.
- 1 2 Anderson, Stephen R. (2021). Phonology in the twentieth century (Second, revised and expanded έκδοση). Βερολίνο: Language Science Press. doi:10.5281/zenodo.5509618. ISBN 978-3-96110-327-0. ISSN 2629-172X. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2021.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το λήμμα «Βαλδουΐνος ντε Κουρτεναί Ιωάννης» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμ. 7, σελ. 671
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Jan Niecisław Ignacy Baudouin de Courtenay στο Wikimedia Commons