Γιάννης Μαλτέζος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γιάννης Μαλτέζος
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Γιάννης Μαλτέζος (Ελληνικά)[1]
Γέννηση1915[2]
Σμύρνη[2]
Θάνατος1987[1]
Παρίσι[1]
ΚατοικίαΠαρίσι (1959–1987)[1]
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα[1]
ΣπουδέςΑνωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών[1]
Ιδιότηταζωγράφος[1] και γλύπτης
Είδος τέχνηςΑφηρημένη τέχνη[1] και εξπρεσιονισμός[1]
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Γιάννης Μαλτέζος (Σμύρνη, 1913 - Παρίσι, 1987) ήταν Έλληνας ζωγράφος και γλύπτης, πρωτοπόρος του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού στην Ελλάδα και της γραφικής χάραξης στιγμιαίων δονήσεων γνωστής ως drip painting η εναλλακτικά action painting.

Βιογραφία - Πρώιμα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιάννης Μαλτέζος γεννήθηκε το 1915 στη Σμύρνη[3] στο προάστιο Βουτζάς ή Μπουτζάς[4] της Μικράς Ασίας ο πατέρας του ήταν ο Διαμαντής Μαλτέζος, με καταγωγή από Τήνο. Tο αρχικό επίθετο της οικογένειας ήταν Ρήγας, όταν ένας προπαππούς του μετά από ναυάγιο σώθηκε στη Μάλτα, επικράτησε το επίθετο Μαλτέζος καθώς τον είχαν για αγνοούμενο ενώ η μητέρα του η Μαζαράκη Ελένη, είχε καταγωγή από τα Κύθηρα. Είχε άλλα τρία αδέρφια τον Αντρέα, τον Γιώργο και τον Βύρωνα, εκ των οποίων ήταν ο μεγαλύτερος. Την περίοδο της Μικρασιατικής καταστροφής, όταν ο ίδιος ήταν σε ηλικία επτά χρονών, η οικογένεια του πήγε αρχικά στο Ηράκλειο Κρήτης όπου διέμειναν για έξι συνεχόμενα χρόνια και αργότερα μετακόμισε στην Αθήνα στην περιοχή της Κυψέλης που πρόσφερε περισσότερες ευκαιρίες για επαγγελματική αποκατάσταση και καλλίτερη μόρφωση των παιδιών. Τα δύο μεγαλύτερα αγόρια της οικογένειας, γράφτηκαν στο ιδιωτικό εκπαιδευτήριο Πασχάλη[5], (είχε και άλλους δύο μικρότερους αδερφούς) και έλαβαν πολύ καλή μόρφωση. Ο Γιάννης Μαλτέζος, γεννήθηκε με διάτρητο τύμπανο, απέφευγε την αυτοπροβολή και είχε μια δημιουργική εσωστρέφεια που εξέφραζε στα έργα του και παρά την πίστη στη δουλειά του ήταν πραγματιστής και διόλου θεωρητικός. Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής εξαιτίας της ιδιαιτερότητάς του, υπηρέτησε ως διερμηνέας σε Γερμανό αξιωματικό. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας δίπλα σε μεγάλους δασκάλους από τη Γενιά τού ´30, όπως ο Φώτης Κόντογλου με τον οποίο διακόσμησε σαν μαθητής την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στην Κυψέλη και επηρεάστηκε από τη βυζαντινή χρωματολογία και τεχνική όπως διαφαίνεται στα έργα του[6]. Παράλληλα σπούδασε στο ιδιωτικό εργαστήρι (καλλιτεχνική λέσχη - Ατελιέ) που διατηρούσε ο διακεκριμένος μεταϊμπρεσιονιστής ζωγράφος Περικλής Βυζάντιος, ο οποίος υπήρξε επίσημος σκιτσογράφος της Δίκης των έξι. Συνεργάστηκε επίσης, με το Εθνικό Θέατρο ως σκηνογράφος. Το Μάρτη του 1959 παντρεύεται με την Helen Kosmas Maltezos[7] (1924-2016), η οποία επιμελήθηκε τη βιογραφία και την αρχειοθέτηση των έργων και των εκθέσεων του και εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Παρίσι, όπου έζησαν 28 χρόνια κοινού βίου με τη σύζυγο του. Παρουσίασε την πρώτη του ατομική έκθεση στην La Galerie Mouffe[8] το 1962[9]. Το 1987 πέθανε σε νοσοκομείο του Παρισιού μετά από εγκεφαλικό. Κάθε καλοκαίρι έκανε διακοπές στην ´Υδρα, τόπο συνάντησης του καλλιτεχνικού κόσμου της εποχής, Ελλήνων καθώς και διεθνούς φήμης προσωπικοτήτων. Τα έργα του διατίθενται μέχρι και σήμερα σε γνωστές αίθουσες τέχνης ανά τον κόσμο.

Καλλιτεχνική δημιουργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τεχνοτροπία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γιάννης Μαλτέζος, ανήκε στους Νέους Πρωτοπόρους της εποχής του. Αντίθετα από ότι συμβαίνει σε πολλούς συναδέλφους του στα ίδια χρόνια, νιώθοντας την ανάγκη να εκφράσει ένα προσωπικό του κόσμο, προχωρεί στην απλουστευμένη εικονιστική διαδικασία των προσώπων, των τοπίων και νεκρών φύσεων. Υπήρξε από τους πρώτους που εισήχθησαν ερευνητικά στην αφαίρεση την εποχή εκείνη και ασχολήθηκε συστηματικά με την υλικότητα και το χτίσιμο του πίνακα βάσει αυτής, χρησιμοποιώντας τη γραφική χάραξη στιγμιαίων δονήσεων (βλ. Drip painting στην αγγλική Βικιπαίδεια). Στην Πανελλήνια του 1939 (Ζάππειο - Aθήνα) η εργασία του ξεχωρίζει για την αφαιρετική της τάση τόσο στην πλαστική της (χρώμα,σχέδιο) όσο και στην συνθετική της οργάνωση[10]. Για έξι ολόκληρα χρόνια (1939 - 1945) πειραματίζεται με παλινδρομήσεις και μικροαλλαγές αποφεύγοντας τις επαναλήψεις που οδηγούν αναπόφευκτα σε ένα ασυνείδητο, ακαδημαϊσμό[10]. Σε μια από αυτές τις Πανελλήνιες εκθέσεις γνωρίστηκε και συνδέθηκε με στενή φιλία με τον Γιάννη Γαίτη ο οποίος εκτίμησε και ξεχώρισε τη δουλειά και το ταλέντο του. Μέσα από τη συναναστροφή και τον καλλιτεχνικό τους διάλογο, ο καθένας με το δικό του ξεχωριστό στυλ και μαζί με άλλους πρωτοποριακούς καλλιτέχνες της εποχής, δώδεκα στο σύνολο, ίδρυσαν την ομάδα "οι Ακραίοι" και συνέταξαν μανιφέστο με επικεφαλής τον Αλέκο Κοντόπουλο. Στην τότε τεχνική του βρίσκουμε τον απόηχο μιας εξπρεσιονιστικής διάθεσης που δίνεται με ζωντανές και παράξενες χρωματικές αντιφάσεις που εκφράζουν κάπως την ιστορική βιαιότητα των καιρών. Καταλήγει έτσι σε σχεδόν άμορφες συνθέσεις που εκθέτει για πρώτη φορά στην Πανελλήνια Έκθεση (biannual Panhellenic Exhibition) του 1957 που ξεχωρίζουν και προκαλούν εντύπωση, έκπληξη και ανησυχία στους καλλιτεχνικούς κύκλους και στο ακατατόπιστο κοινό.

Ο Γιάννης Μαλτέζος το 1959 πηγαίνει στο Παρίσι. Μετά από επισκέψεις σε εκθέσεις, πρώτες επαφές και κατατοπιστικές συζητήσεις με συναδέλφους, αντικαθιστά το λάδι με πλαστικές ύλες που επιτρέπουν την αναγλυφικότητα στη σύνθεση και τη δημιουργία νέων μορφών. Την εποχή εκείνη μεταχειρίζεται το μαύρο και το άσπρο, βασικές χρωματικές αντιθέσεις που εκφράζουν και ένα ολόκληρο ψυχικό κόσμο, που κινείται ένα ανώνυμο πλήθος από ομοιόμορφα πρόσωπα. Ταυτόχρονα το πρόβλημα του διαστήματος τον απασχολεί και το αποδίδει με περίεργα πλανητικά ιδεογράμματα που εκφράζουν τις σύγχρονες κατακτήσεις του ανθρώπου και την έκπληξη του μπροστά στις καινούριες του γνώσεις. Είναι μια εξερεύνηση για να βρει τη σχέση ανάμεσα στο είναι του και τη συνείδηση του. Η ανήσυχη και ερευνητική φύση του τον οδηγεί όλο και πιο πολύ σε μια πιο διανοητική αφαίρεση και στην εφαρμογή μιας δικής του τεχνικής όπου ένα απλό στοιχείο, η κουκίδα[11] γίνεται ο πυρήνας για μια πολύμορφη και πολύχρωμη σύνθεση του πίνακα. H τελευταία αυτή δουλειά του διακρίνεται για την ευαισθησία της στα ανεπαίσθητα σοφά χρωματικά περάσματα και τις λεπτές διαβαθμίσεις στο χρώμα. Από τα απλά αυτά στοιχεία πηγάζουν άπειρες συνθέσεις που γειτονεύουν με τις αναζητήσεις της οπτικής τέχνης χωρίς να φτάνουν σε μια επιστημονική ψυχρότητα. Αντίθετα καταφέρνουν να κρατούν ένα ανθρώπινο παλμό που συνδυάζει την τεχνική, το ανθρώπινο συναίσθημα και μια λεπτή ζωγραφική. Έργο μιας ολόκληρης ζωής που διακρίνεται για το σοβαρό της ήθος και τη συνέπεια της καλλιτεχνικής της αναζήτησης.[10] Η πρώτη του ατομική έκθεση έγινε το 1962 στο Παρίσι στη Gallerie Mouffe. Ανήκε από πολύ νωρίς στους πρωτοπόρους δημιουργούς που συνδιαλέχτηκαν και πειραματίστηκαν πάνω στις νέες μορφές τέχνης[12].

Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Αθήνα, Παρίσι, Ρότερνταμ, Νέα Υόρκη, Hartford, Πίτσμπεργκ, Κάιρο, Μόντρεαλ, Σαν Φρανσίσκο (Καλιφόρνια), Καστελλαράς (Κυανή Ακτή - Γαλλία).[13]

  • Συναφείς όροι :

Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός, gestural abstraction στο Wikidata, Drip painting[11]/Action painting στην Αγγλική Wikipedia. Ντανταισμός[14] Όπ Άρτ[15], μεταπολεμική περίοδος, Γενιά του ´30.

Εκθέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ατομικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 2004 Hygienic Gallery, New London, CT
  • 1994 Pearl Street Gallery, Hartford, CT
  • 1992 Metropolis Gallery, New York City
  • 1990 Connecticut Gallery, Marlborough, CT
  • 1981 Gallery Dada, Athens
  • 1972 Prut' homme-Bene Gallery, Paris
  • 1966 Gallery A, Paris
  • 1962 Gallerie Mouffe ,Paris
  • 1962 ''Νέες Μορφές᾽᾽, Αθήνα

Ομαδικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1987 Panhellenic, Athens
  • 1987 Greek Artists From Paris, Crete
  • 1981 Institute Goethe, Athens
  • 1981 Berthe Gallery, Paris, ομαδική
  • 1979 Goethe Institute, Συμμετοχή
  • 1978 Ward Nass Gallery, New York, συμμετοχή
  • 1977 Ward Nass Gallery, New York, συμμετοχή
  • 1976 Ward Nass Gallery, New York
  • 1975 Ward Nass Gallery, New York
  • 1970 New Forms Gallery, Athens
  • 1969 New Forms Gallery, Athens
  • 1968 New Forms Gallery, Athens
  • 1967 Νέες Μορφές, Αθήνα
  • 1965 Διακόσμηση βίλας στο Καστελλαράς, Κυανή, Κυανή Ακτή, Γαλλία
  • 1965 Black and White (Noir at Blank), Merlin Gallery, Athens
  • 1965 French Artists, Gallery Ariel, Paris
  • 1965 Le visage: Galerie A. Paris
  • 1965 Miniatures: Galerie A.Paris
  • 1965 Academic Shonen Kunsten, Antwerpen, Belgium
  • 1964 ''Kένδρα᾽᾽ Galerie A.Paris
  • 1963 ''L'oeil de Boeuf'',Paris
  • 1963 ᾽᾽Κένδρα᾽᾽, Αθήνα
  • 1963 ᾽᾽Νέες Μορφές᾽᾽, Αθήνα
  • 1962 Peintres at Sculpteurs Grecs de Paris. Musee d'Art Moderne, Paris
  • 1962, Θεσσαλονίκη
  • 1962 ''Oeil de Boeuf'', Paris
  • 1962 Le Visage Gallery A, Paris
  • 1962 Gallery Schnidler, Bern, Switzerland
  • 1962 Group exhibition, Israel
  • 1962 Θεσσαλονίκη
  • 1961 Ann Ross Gallery, White Plains, New York, U.S.A
  • 1960 Smithsonian Institute Washington, D.C, U.S.A.
  • 1959 Biennale de Sao Paolo, Brazil
  • 1959 Art grec Contemporain Gallery, Paris
  • 1958 Gallery Kouros, Athens
  • 1958 Art Institute, Stockholm, Sweden
  • 1939, 1948, 1952, 1957, 1960 Πανελλήνιες εκθέσεις, Ζάππειο, Αθήνα
  • 1945 Στοκχόλμη, Σουηδία
  • 1945 Παρνασσός, Αθήνα

Μεταθανάτιες τιμές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έργα του Γιάννη Μαλτέζου έχουν εκτεθεί από την Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου στις περιφερειακές της εκθέσεις[16].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 dp.iset.gr/en/artist/view.html?id=49. Ανακτήθηκε στις 31  Οκτωβρίου 2020.
  2. ↑ 2,0 2,1 www.kemipokessariani.gr/index.php/2012-12-10-09-19-30/17-18.
  3. ↑ «Σμύρνη 17ος-18ος αιώνας». www.kemipokessariani.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2016. 
  4. ↑ «Οι δρόμοι της Καισαριανής και η ιστορία τους». www.kemipokessariani.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2016. 
  5. ↑ «Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια Πασχάλη». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2016. 
  6. ↑ «YIANNIS MALTEZOS» (PDF). [νεκρός σύνδεσμος]
  7. ↑ Scofield, R.J (4 Νοεμβρίου 2016). «Waterford Patch». patch.com. Patch (staff). Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2016. 
  8. ↑ «La Galerie Moufte». 14 Δεκεμβρίου 2016. 
  9. ↑ Γιάννης Μαλτέζος από το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης[νεκρός σύνδεσμος]
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «Αρχείο Τώνη Σπητέρη | Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.». www.teloglion.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2016. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Drip painting» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2016-11-18. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Drip_painting&oldid=750200983. 
  12. ↑ Οι αρχές της Αφαιρετικής τέχνης στην Ελλάδα από το artmag.gr
  13. ↑ ΣΠΗΤΕΡΗΣ, ΤΩΝΗΣ (Ιούνιος 1981). Το έργο του Γιάννη Μαλτέζου. ΠΑΡΙΣΙ: ΤΩΝΗΣ Π. ΣΠΗΤΕΡΗΣ. σελ. 1981-82/1. 
  14. ↑ «Dada | Tate». www.tate.org.uk. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2016. 
  15. ↑ «Op art» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2016-11-07. https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Op_art&oldid=748388355. 
  16. ↑ «Εθνική Πινακοθήκη». Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφικές πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Βουτζά: Βουτζάς ήταν προάστιο της Σμύρνης, όπου παραθέριζαν οι κάτοικοί της τα καλοκαίρια. Ο πληθυσμός του ήταν αποκλειστικά Έλληνες (7000 περίπου πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών), κυρίως Πελοποννήσιοι από το Άργος, που έφτασαν εκεί μετά την επανάσταση του 1770. Ασχολούνταν με την καλλιέργεια αμπελώνων απ’ όπου έβγαζαν την ονομαστή σταφίδα, που ήταν και το κυριότερο εξαγόμενο προϊόν. Υπήρχαν ωραίες τοποθεσίες όπως, ο Τεπές, το Καζαγάτς, το Καγκιόλ, στο υδραγωγείο του οποίου είχε χαράξει το όνομά του ο Λόρδος Βύρωνας. Επίσης ο Παράδεισος, όπου υπήρχε χώρος για ιπποδρομίες. Εδώ περνούσε τις διακοπές του ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε’, όταν ήταν μητροπολίτης Σμύρνης.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γιάννης_Μαλτέζος&oldid=9769234"