Γεώργιος Χοιροβοσκός
| Γεώργιος Χοιροβοσκός | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Γεώργιος Χοιροβοσκός (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 8ος αιώνας |
| Θάνατος | 9ος αιώνας |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | μεσαιωνική ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | γλωσσολόγος ιερέας γραμματικός[1] γραμματικός |
| Περίοδος ακμής | 9ος αιώνας |
Ο Γεώργιος Χοιροβοσκός ήταν Βυζαντινός φιλόλογος που έζησε τον 6ο αιώνα μ.Χ.
Βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πότε έζησε[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ακριβής χρονική τοποθέτηση της εποχής οπότε έζησε ο Γεώργιος Χοιροβοσκός για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα κυμαινόταν από τον 6ο μέχρι τον 10ο αιώνα. Παλαιότεροι ερευνητές, λ.χ. ο Πωλ Λεμέρλ,[2] τον τοποθετούσαν τον 6ο αιώνα με βάση τους συγγραφείς που είχε χρησιμοποιήσει, αλλά πιο σύγχρονοι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι έζησε τον 9ο αιώνα, κατά πάσα πιθανότητα κατά τη διάρκεια ή λίγο μετά την δεύτερη περίοδο της Εικονομαχίας (περ. 815-843).[3][4]
Το επώνυμό του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το επώνυμό του ‘’Χοιροβοσκός’’ ίσως έχει σχέση ή με το επάγγελμα που ασκούσε σε νεαρή ηλικία, είτε ονομάζονταν έτσι οι πρόγονοί του.[5] Σύμφωνα όμως με τη μαρτυρία του λογίου αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Ευσταθίου, πρόκειται για περιπαικτικό και μειωτικό παρωνύμιο που του έδωσαν οι αντίπαλοί του, ίσως (με δεδομένη την αναχρονολόγηση της ζωής του στο α' ήμισυ του 9ου αιώνα) λόγω εικονομαχικών πεποιθήσεων του Γεωργίου. Ο Ευστάθιος, που θεωρεί τον Γεώργιο "μέγα διδάσκαλο" και τον χρησιμοποιεί συχνά στα έργα του, εξανίσταται εναντίον του προσωνυμίου αυτού, που είχε ως αποτέλεσμα ήδη στην εποχή του (12ος αιώνας) ο Γεώργιος και το έργο του να είναι σχεδόν άγνωστα, ή να αποδίδονται σε άλλους συγγραφείς.[3]
Η ταυτότητά του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήταν διάκονος και χαρτοφύλαξ της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως.[6] Στα χειρόγραφα αναφέρεται και «γραμματικός και οικουμενικός διδάσκαλος ». Ο τελευταίος τίτλος, δηλαδή του Οικουμενικού διδάσκαλου , τον συνδέει με καθηγητική θέση στη Σχολή του Πατριαρχείου της Βυζαντινής πρωτεύουσας.[5] Πάντως ο Paul Lemerle υποστηρίζει πως την εποχή εκείνη δεν υφίστατο τέτοιο ίδρυμα σχετικό με το Πατριαρχείο αλλά με το αυτοκρατορικό πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης. Ο τίτλος ‘’ οικουμενικός’’ είναι κάτι σαν ‘’ανώτερος πανεπιστημιακός’’. Έτσι ο Χοιροβοσκός ήταν καθηγητής του αυτοκρατορικού πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης [7]
Συγγραφικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μας έχει σωθεί ‘’Υπόμνημα εις τους Ψαλμούς’’. Δεν πρόκειται για μια εις βάθος ερμηνεία των Ψαλμών, αλλά για γλωσσική επεξεργασία του κειμένου τους. Επρόκειτο για ‘’επιμερισμό ‘’ της γλώσσας των Ψαλμών ,δηλαδή ένταξη της κάθε λέξης στο μέρος του λόγου όπου ανήκε, αναζήτηση της σημασίας της, της ετυμολογίας της, της ορθογραφίας της και τέλος της προσωδίας της.[8] Πρόκειται για καταγραφή των σχετικών παραδόσεών του από μαθητή ή μαθητές του. Επίσης μας μαρτυρούνται και σε κάποιο ποσοστό τους μας σώζονται μαθήματά του με τη μορφή ‘’σχολιών από φωνής’’ δηλαδή από την προφορική διδασκαλία.[9] Πρόκειται για τα: ‘’Περί προσωδίας’’, ’’Περί τέχνης Διονυσίου του Θρακός’’, ’’Περί ονοματικών και ρηματικών κανόνων Θεοδοσίου του Αλεξανδρέους’’, ‘’Περί ορθογραφίας’’, ‘’Περί μετρικής Ηφαιστίωνος’’, ‘’Περί τρόπων ποιητικών’’, ‘’Περί ονοματικού του Ηρωδιανού’’, ‘’Περί ρηματικού του Απολλωνίου’’.[10]
Απήχηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα εγχειρίδιά της γραμματικής του είναι τα πιο διαδεδομένα στο βυζαντινό σχολείο [11]. Η γλωσσική διασάφηση που επιχειρεί στους Ψαλμούς χρησιμοποιείται κατά τον 10ο αιώνα από το Φλωρεντινό Ετυμολογικό[5]. Ελληνολατινικό Λεξικό του 13ου αιώνα –έργο ανώνυμου- αλλά και η Γραμματική του Θεόδωρου Γαζή, λογίου του 15ου αιώνα , στηρίζεται στο έργο του Χοιροβοσκού.[12]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Perseus Project. catalog
.perseus .org /catalog /urn:cite:perseus:author .361. Ανακτήθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου 2019. - ↑ Paul Lemerle, Ο πρώτος Βυζαντινός ουμανισμός, μτφρ. Μαρία Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ.,Αθήνα, 1981, σελ.334, υποσ.25
- ↑ 3,0 3,1 Winkelmann, Friedhelm· Lilie, Ralph-Johannes· Ludwig, Claudia· Pratsch, Thomas· Rochow, Ilse (2000). «Georgios Choiroboskos (#2200)». Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit: I. Abteilung (641–867), 2. Band: Georgios (#2183) – Leon (#4270) (στα Γερμανικά). Βερολίνο και Νέα Υόρκη: Walter de Gruyter. σελίδες 7–8.
- ↑ Browning, Robert (1991). «Choiroboskos, George». Στο: Kazhdan, Alexander P., επιμ (στα αγγλικά). Oxford Dictionary of Byzantium. Οξφόρδη και Νέα Υόρκη: Oxford University Press, σελ. 425. ISBN 978-0-19-504652-6.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. Ε, εκδ.Κυρομάνος, Θεσς/ίκη 2006, σελ.521
- ↑ Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. Ε, εκδ.Κυρομάνος, Θεσσ/ίκη 2006, σελ.521
- ↑ Paul Lemerle, Ο πρώτος Βυζαντινός Ουμανισμός,μτφρ. Μαρία Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1981, σελ.81-83
- ↑ Herbert Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η λόγια κοσμική γραμματεία των Βυζαντινών, τομ.Β, μτφρ. Γεώργιος Μακρής, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1992,σελ.393
- ↑ Paul Lemerle, Ο πρώτος Βυζαντινός ουμανισμός, μτφρ. Μαρία Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ.,Αθήνα, 1981, σελ.77
- ↑ Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. Ε, εκδ.Κυρομάνος, Θεσς/ίκη 2006, σελ.522
- ↑ Herbert Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η λόγια κοσμική γραμματεία των Βυζαντινών, τομ.Β, μτφρ. Γεώργιος Μακρής, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1992, σελ.377
- ↑ Herbert Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η λόγια κοσμική γραμματεία των Βυζαντινών, τομ.Β, μτφρ. Γεώργιος Μακρής, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1992,σελ.386, 409
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Paul Lemerle, Ο πρώτος Βυζαντινός ουμανισμός, μτφρ. Μαρία Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, εκδ. Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1981
- Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, τομ. Ε, εκδ.Κυρομάνος, Θεσς/ίκη 2006, σελ.521-522
- Herbert Hunger, Βυζαντινή Λογοτεχνία. Η λόγια κοσμική γραμματεία των Βυζαντινών, τομ.Β, μτφρ. Γεώργιος Μακρής, εκδ.Μ.Ι.Ε.Τ., Αθήνα, 1992,σελ.377-381, 386, 393, 409,
|