Γεωγραφία της Τυνησίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χάρτης της Τυνησίας

Η Τυνησία είναι χώρα στη Βόρεια Αφρική, με ακτές στη Μεσόγειο Θάλασσα, ανάμεσα στην Αλγερία και στη Λιβύη. Η χώρα έχει βόρειες και κυρίως ανατολικές ακτές, καθώς περιλαμβάνουν τον Κόλπο Γκαμπές ή Μικρά Σύρτι, που αποτελεί το δυτικό μέρος της Μεγάλης Σύρτυος. Το μεγαλύτερο τμήμα των ακτών αυτού του μεγαλύτερου κόλπου ανήκει στη Λιβύη, όπως και η ομώνυμη πόλη. Οι μέσες γεωγραφικές συντεταγμένες της Τυνησίας είναι περίπου 34° Β πλάτος και 9° Α μήκος. Η χώρα έχει έκταση 163.610 τετρ. χιλιόμετρα και είναι η μικρότερη χώρα της Βόρειας Αφρικής. Οι κυριότεροι ποταμοί της Τυνησίας πηγάζουν στα βόρεια της χώρας, με λιγοστές αξιοσημείωτες εξαιρέσεις από τη βορειοανατολική Αλγερία, και ρέουν στο βόρειο πεδινό τμήμα της, όπου οι επαρκείς βροχοπτώσεις υποστηρίζουν ποικίλη βλάστηση και αρδευόμενη γεωργική γη.

Φυσική γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τοπογραφικός χάρτης της χώρας

Οι ακτές της Τυνησίας βρίσκονται στο μέσο του μήκους της Μεσογείου, της αποστάσεως ανάμεσα στον Ατλαντικό Ωκεανό και το Δέλτα του Νείλου.

Παρά το σχετικώς μικρό της μέγεθος, η Τυνησία εμφανίζει μεγάλη περιβαλλοντική ποικιλομορφία, ιδίως κατά τη διεύθυνση βορράς-νότος όπως και στις άλλες χώρες του Μαγκρέμπ.

Η ανατολική προέκταση της οροσειράς του Άτλαντα, τα όρη Ντορσάλ, φθάνει ως την Τυνησία και τη διασχίζει προς τα βορειοανατολικά, από τα σύνορα με την Αλγερία μέχρι τη χερσόνησο του Ακρωτηρίου Μπον. Βόρεια των Ντορσάλ απλώνεται το Τελ, μια περιοχή χαμηλών λοφοσειρών και πεδιάδων, που εκτείνεται και ψηλώνει σε οροσειρά στα δυτικά και μέσα στην Αλγερία. Στο Χρουμερί, το βορειοδυτικό άκρο του τυνησιακού Τελ, οι κορυφές φθάνουν τα 1.050 μέτρα σε υψόμετρο και έτσι δέχονται χιόνι τους χειμώνες. Το Σαχέλ της Τυνησίας, μια ευρύτερη παραλιακή πεδιάδα κατά μήκος της ανατολικής ακτής, είναι μία από τις καλύτερες περιοχές ελαιοκαλλιέργειας στον κόσμο. Στο εσωτερικό του Σαχέλ, ανάμεσα στα Ντορσάλ και τη λοφοσειρά νοτίως της Γκάφσα, απλώνονται οι στέπες. Μεγάλο μέρος της νότιας Τυνησίας είναι έρημος. Το μεγαλύτερο νησί της χώρας είναι η Τζέρμπα, στα νότια του Κόλπου Γκαμπές.

Ποταμοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Φράγμα Σίντι Σάλεμ στον ποταμό Μετζέρντα, τον μεγαλύτερο της Τυνησίας

Ο ποταμός Μετζέρντα πηγάζει στην Αλγερία και ρέει προς τα ανατολικά, στο βόρειο τρίτο της χώρας, το μόνο όπου υπάρχουν αξιοσημείωτοι ποταμοί. Είναι ο μακρύτερος ποταμός της χώρας (μήκος 450 km) και είναι γνωστός και ως Ουάντι (ουέντ) Μαζαρντά ή Μεζέρα.[1] Ο Ουέντ Ζουάρα πηγάζει στο τυνησιακό Τελ. Σε αμφότερους τους ποταμούς έχουν ανεγερθεί φράγματα (τα Σίντι Σάλεμ και Σίντι ελ Μπαράκ), με τη μεγάλη τεχνητή λίμνη του δεύτερου να χρησιμοποιείται στα πλαίσια ενός προηγμένου σχεδίου διαχειρίσεως υδατικών αποθεμάτων στο βόρειο μισό της χώρας.

Κλίμα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κλίμα της Τυνησίας είναι θερμό μεσογειακό στα βόρεια, με ήπιους χειμώνες με μέτριες βροχοπτώσεις και θερμά και ξηρά καλοκαίρια. Οι θερμοκρασίες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο μπορεί να ξεπερνούν τους 40 °C όταν οι ηπειρωτικές αέριες μάζες της ερήμου καλύπτουν ολόκληρη την Τυνησία, ενώ τον χειμώνα δεν υπερβαίνουν τους 20 °C. Αντιθέτως, το νότιο μέρος της χώρας είναι ερημικό και πεδινό, με κλίμα θερμής ερήμου: τα καλοκαίρια είναι εξαιρετικά ζεστά, οι χειμώνες μέτριοι, οι ημερήσιες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας μεγάλες και οι βροχές ελάχιστες. Κάθε καλοκαίρι οι μέγιστες (δηλ. οι μεσημεριανές) θερμοκρασίες κυμαίνονται περί τους 45 °C. Παραδόξως, υπάρχουν μεγάλες αλμυρές λίμνες στο μέσο της χώρας, γνωστές ως «σοτ» ή «σοτ-ζ» (chottzz), οριοθετώντας το όριο της Σαχάρας, από τον Κόλπο Γκαμπές μέχρι την Αλγερία. Εκεί βρίσκεται και το χαμηλότερο σημείο της χώρας, χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας (βύθισμα, βλ. παρακάτω). Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι μικρότερη των 500 mm σχεδόν στο σύνολο της χώρας. Οι περιοχές με «προ-Σαχαρικό» κλίμα δέχονται λιγότερα από 250 mm βροχής, ενώ στον νότο το κλίμα είναι τυπικό της Σαχάρας και μέση ετήσια βροχόπτωση κάτω των 100 mm, έως 50 mm στην περιοχή γύρω από το Ελ Μπορμά, κατά μήκος των συνόρων με την Αλγερία.

Μεγαλύτερες πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρωτεύουσα της χώρας Τύνιδα είναι και η μεγαλύτερη πόλη.

Πόλεις της Τυνησίας
Σειρά Όνομα Πληθυσμός (2014) Κυβερνείο
1. Τύνιδα 1.056.247 Τύνιδας*
2. Σφαξ 330.440 Σφαξ
3. Σούσα 271.428 Σούσα
4. Καϊρουάν 186.653 Καϊρουάν
5. Μπιζέρτα 142.966 Μπιζέρτα
6. Αρυάνα 114.486 Αρυάνα
7. Μοναστίρ 93.306 Μοναστίρ
8. Μπιν Αρούς 88.322 Μπιν Αρούς
8. Ναμπέλ 73.128 Ναμπέλ
10. Μεντενίν 71.695 Μεντενίν
  • Ταυτίζεται με την πόλη.

Αριθμητικά και άλλα δεδομένα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έκταση:
Ολική: 163.610 km² (91η στον κόσμο)
Εσωτερικά ύδατα: 8.250 km² (5%)

Συγκριτική έκταση: Κατά 24% μεγαλύτερη της εκτάσεως της Ελλάδας. Είναι λίγο μεγαλύτερη από του Μπανγκλαντές και σχεδόν ίση (διαφορά μόλις 0,13%) με την έκταση του Σουρινάμ, της μικρότερης χώρας της Νότιας Αμερικής.

Χερσαία σύνορα:
Ολικό μήκος: 1.424 km
Συνορεύουσες χώρες και μήκος συνόρων: Αλγερία 965 km, Λιβύη 459 km

Μήκος ακτογραμμής: 1.148 km

Χωρικά ύδατα: 12 ναυτικά μίλια (22,2 km)

Ακραία σημεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χαμηλότερο σημείο: Λίμνη Σοτ ελ Τζερίντ, −17 m
Υψηλότερο σημείο: Τζεμπέλ ες Σαμπί, 1.544 m

  • Βορειότερο σημείο: 37°33΄39΄΄ Β, 8°57΄16΄΄Α (βραχονησίδα βόρεια της νήσου Γκάλο, Νήσοι των Σκύλων, Αρχιπέλαγος Γκαλίτ)
    • Ηπειρωτικό βορειότερο σημείο: 37°20΄50΄΄ Β, 9°44΄42΄΄Α (ακρωτήριο Ρας μπεν Σακά). Αυτό είναι και το βορειότερο σημείο ολόκληρης της Αφρικής. Απέχει 15 km από τη Μπιζέρτα, που είναι η βορειότερη πόλη της Αφρικής, ευρισκόμενη βορειότερα της Σπάρτης.
  • Ανατολικότερο σημείο: 32°31΄ Β, 11°35΄57΄΄ Α (Μπελ Αχεμέρ στο σύνορο με τη Λιβύη, Κυβερνείο Μεντενίν)
  • Νοτιότερο σημείο: 30°13΄41΄΄ Β, 9°33΄23΄΄ Α (νότια του Μπορτζ ελ Χαντρά, τριεθνές σημείο με τη Λιβύη και την Αλγερία, Κυβερνείο Ταταουίν)
  • Δυτικότερο σημείο: 33°54΄20΄΄ Β, 7°31΄20΄΄ Α (σύνορο με την Αλγερία δυτικά της Νεφτά, Κυβερνείο Ταουζάρ)

Χρήσεις γης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αρόσιμη γη: 17,35%
Μόνιμες καλλιέργειες: 14,63%
Υπόλοιπο: 68,02%)

Αρδευόμενη έκταση: 3.850 km²

Ορυκτοί φυσικοί πόροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Τυνησία έχει αποθέματα από πετρέλαιο, φωσφορικά, σιδηρομετάλλευμα, μόλυβδο, ψευδάργυρο και αλάτι.

Περιβάλλον[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σημερινά περιβαλλοντικά ζητήματα για την Τυνησία είναι η διαχείριση τοξικών αποβλήτων, η μόλυνση των υδάτων από ανεπεξέργαστα αστικά λύματα, τα περιορισμένα αποθέματα γλυκού νερού, η αποδάσωση, η ερημοποίηση, η υπερβόσκηση και η εδαφική διάβρωση.

Η Τυνησία έχει υπογράψει τις εξής διεθνείς συμφωνίες: Για την ατμοσφαιρική ρύπανση, τη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή-Πρωτόκολλο του Κιότο, την ερημοποίηση, τα κινδυνεύοντα είδη, τα επικίνδυνα απόβλητα, το Δίκαιο της θάλασσας, τους υγροβιότοπους, τη ρύπανση από πλοία (MARPOL 73/78), καθώς και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (προστασία του στρώματος του όζοντος) και τη Σύμβαση περιβαλλοντικής τροποποίησης.

Η Τυνησία, όπως και άλλες βορειοαφρικανικές χώρες, έχει απωλέσει μεγάλο μέρος της προϊστορικής βιοποικιλότητάς της εξαιτίας της συνεχιζόμενης αυξήσεως της ανθρώπινης κατοικήσεως. Για παράδειγμα, μέχρι τους ιστορικούς χρόνους υπήρχε πληθυσμός του κινδυνεύοντος είδους πιθήκου μακάκου της Μπαρμπαριάς (Macaca sylvanus)[2], ενώ και η μεσογειακή φώκια έχει εκλείψει σήμερα από την Τυνησία.[3]


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Azedine Beschaouch: «De l'Africa latino-chrétienne à l'Ifriqiya arabo-musulmane: questions de toponymie», CRAI, τόμ. 130, νο. 3 (1986), σσ. 530-549
  2. C. Michael Hogan: Barbary Macaque: Macaca sylvanus, Globaltwitcher.com, 2008, επιμ. Nicklas Stromberg Αρχειοθετήθηκε 19 April 2012[Date mismatch] στο Wayback Machine.
  3. Anthony Ham & Abigail Hole: Tunisia (3η έκδ.), εκδ. «Lonely Planet», 2004, ISBN 1-74104-189-9

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]