Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γάιος Μάριος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γάιος Μάριος
Gaius Marius
Ύπατος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας
107 π.Χ.
104 π.Χ.-100 π.Χ.
1 Ιανουαρίου 86 π.Χ.-13 Ιανουαρίου 86 π.Χ.
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση157 π.Χ., Αρπιανή, Ρωμαϊκή Δημοκρατία
Θάνατος13 Ιανουαρίου 86 π.Χ. (71 ετών)
Ρώμη, Ρωμαϊκή Δημοκρατία
ΣύζυγοςΙουλία
ΠαιδιάΓάιος Μάριος ο Νεότερος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Γάιος Μάριος (περί το 157 π.Χ. - 13 Ιανουαρίου 86 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος στρατηγός και πολιτικός, ως νικητής του Ιουγουρθικού πολέμου διατήρησε επτά φορές το αξίωμα του Υπάτου. Με καταγωγή από μια οικογένεια μικροϊδιοκτητών σε ένα χωριό στην περιοχή του Αρπίνο απέκτησε την πρώτη του στρατιωτική εμπειρία από τον Σκιπίωνα τον Αιμιλιανό στην πολιορκία της Νουμιδίας (134 π.Χ.). Εξελέγη Τριβούνος των πληβείων (119 π.Χ.) και ψήφισε νόμο με τον οποίο περιόριζε την αριστοκρατική παρέμβαση στις εκλογές. Με την εκλογή του ως Πραίτορας (115 π.Χ.) έγινε κυβερνήτης της Εκείθεν Ιβηρίας όπου προχώρησε σε εκστρατεία εναντίον ληστών. Με την επιστροφή του από την Ισπανία παντρεύτηκε την θεία του Ιουλίου Καίσαρα Ιουλία. Ο Γάιος Μάριος ανέλαβε την πρώτη του Υπατεία (107 π.Χ.), έγινε διοικητής των Ρωμαϊκών δυνάμεων στην Νουμιδία με την οποία νίκησε στον Ιουγουρθικό πόλεμο. Την εποχή που οι Κίμβροι και οι Τεύτονες επιτέθηκαν στην Ρώμη (105 π.Χ.) ο Γάιος Μάριος εξελέγη Ύπατος για δεύτερη φορά ώστε να αντιμετωπίσει την απειλή. Ο Γάιος Μάρκος κατόρθωσε να αποκρούσει με επιτυχία τους Τεύτονες στην Αιξ-αν-Προβάνς και τους Κίμβρους στο Βερτσέλλι. Στην έκτη Υπατεία του ωστόσο αντιμετώπισε πολλές αποτυχίες με αποτέλεσμα να αποσυρθεί σε μερικό βαθμό από την δημόσια ζωή (100 π.Χ.).

Η Ρωμαϊκή Δημοκρατία εισήλθε σε κρίση όταν ξέσπασε ο Συμμαχικός Πόλεμος (91-87 π.Χ.), ο Γάιος Μάριος πολέμησε με περιορισμένες επιτυχίες (91 π.Χ.), κατόπιν συγκρούστηκε με τον Σύλλα και εξορίστηκε στην Αφρική. Ο Γάιος Μάριος επέστρεψε στην Ιταλία όταν ξέσπασαν οι "Πόλεμοι του Οκταβίου", κατέλαβε την Ρώμη και ξεκίνησε μια αιματηρή διακυβέρνηση με αποκορύφωμα την έβδομη εκλογή του ως Ύπατος, πέθανε λίγες βδομάδες αργότερα (86 π.Χ.).

Ο Γάιος Μάριος γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό κοντά στην πόλη Άρπινο στο νοτιο-ανατολικό Λάτιο.[1][2] Η πόλη κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., στους κατοίκους δόθηκε η Ρωμαϊκή υπηκοότητα αλλά χωρίς δικαίωμα ψήφου. Η πλήρης Ρωμαϊκή υπηκοότητα μαζί με το δικαίωμα ψήφου δόθηκε στους κατοίκους του Άρπινου 30 χρόνια πριν γεννηθεί ο Γάιος Μάριος (188 π.Χ.).[3] Ο Πλούταρχος ισχυρίζεται ότι ο πατέρας του ήταν εργάτης αλλά αυτό αποδείχτηκε ψευδές, είχε διασυνδέσεις με την ανώτατη αριστοκρατία της Ρώμης, έβαλε υποψηφιότητα για το ανώτατο αξίωμα του Άρπινο. Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν ότι η οικογένεια του ανήκε σε μια τοπικά ισχυρή κοινωνική θέση και ανήκε στην τάξη των Ιππέων.[4] Το πρόβλημα που αντιμετώπισε τα πρώτα χρόνια που έζησε στην Ρώμη ήταν βασικά τα προβλήματα που αντιμετώπιζε κάθε νεο-εισερχόμενος στην Ρώμη, σε καμιά περίπτωση η οικονομική του κατάσταση. Η περιουσία της οικογένειας του ήταν τόσο μεγάλη που κατόρθωσε να στηρίξει όχι μόνο τον ίδιο αλλά και τον μικρότερο αδελφό του Μάρκο Μάριο.[5] Ο Γάιος Μάριος εντάχθηκε στον προσωπικό στρατό του Σκιπίωνα Αιμιλιανού κατά την εκστρατεία του στην Νουμιδία, πιθανότατα να υπηρετούσε τον Ρωμαϊκό στρατό της Νουμιδίας και με τον προηγούμενο διοικητή.[6][7] Η μεγάλη στρατιωτική του ικανότητα τράβηξε την προσοχή του Σκιπίωνα Αιμιλιανού για τον οποίο ήταν άγνωστος, σύμφωνα με τον Πλούταρχο στην διάρκεια ενός δείπνου τον πρότεινε αιφνίδια για διάδοχο του.[8] Σε αυτό το πρόωρο στάδιο της σταδιοδρομίας είχε μεγάλες φιλοδοξίες για την εμπλοκή του στα πολιτικά της Ρώμης, παρά το γεγονός ότι ήταν ακόμα άσημος εξελέγη Τριβούνος των στρατιωτών. Την εποχή που ο Κόιντος Καικίλιος Μέτελλος Βαλεαρικός πολεμούσε στις Βαλεαρίδες ο Γάιος Μάριος τον βοήθησε να κερδίσει έναν Ρωμαϊκό θρίαμβο.[9] Το πιθανότερο είναι ότι συμμετείχε επίσης στην "μάχη του ποταμού Ιζέρ" (121 π.Χ.) η οποία εδραίωσε τον Ρωμαϊκό έλεγχο στην νότια Γαλατία.[10] Την επόμενη χρονιά επέστρεψε με το αξίωμα του Τριβούνου (120 π.Χ.), κέρδισε την στήριξη της Οικογένειας των Μετέλλων.[10] Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι οι Μέτελλοι ήταν οι προστάτες της οικογένειας του αλλά αυτό θεωρείται μεταγενέστερη υπερβολή.[11] Την εποχή εκείνη ήταν συνήθες η αποστολή υποψήφιων συμβούλιων για το αξίωμα σε εκστρατεία ώστε να μην μπορούν να ασκήσουν βέτο οι Τριβούνοι από τις αντίπαλες οικογένειες.[12]

Υποταγή στους Μέτελλους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η νίκη του Γάιου Μάριου επί των Κίμβρων, έργο του Φραντσέσκο Σαβέριο Αλταμούρα (1863)

Ο Πλούταρος αναφέρει ότι ο Γάιος Μάριος ψήφισε έναν νόμο που περιόρισε την παρέμβαση των πλουσίων στις εκλογές κάτι που τον έφερε σε σύγκρουση με τους προστάτες του.[10] Την δεκαετία του 130 π.Χ. η εκλογή των δικαστών δια βοής αντικαταστάθηκε με τις εκλογές μέσω του ψηφοδελτίου. Οι πλούσιοι εξακολουθούσαν ωστόσο να ελέγχουν τα ψηφοδέλτια, για αυτό ο Γάιος Μάριος ψήφισε νόμο που περιόριζε τους περαστικούς μπροστά από την κάλπη ώστε να μην μπορούν να ελέγξουν ή να επηρεάσουν τους ψηφοφόρους.[13][14] Τα επόμενα χρόνια ο Γάιος Μάριος έθεσε υποψηφιότητα ως Αιδίλης και έχασε (117 π.Χ.), η υποψηφιότητα χρειαζόταν πολλά χρήματα και προφανώς είχε συγκεντρώσει αρκετό πλούτο.[15][16] Η απώλεια του αξιώματος οφειλόταν στο γεγονός ότι οι Μέτελλοι στράφηκαν εναντίον του.[17] Την επόμενη χρονιά (116 π.Χ.) εξελέγη Πραίτορας τελευταίος στην λίστα αλλά κατηγορήθηκε ταυτόχρονα για "εκλογική διαφθορά".[18][19] Η κατηγορία ήταν συνηθισμένη εκείνη την εποχή από τους αντιπάλους, οι λεπτομέρειες της δίκης ήταν άγνωστες αλλά ο Γάιος Μάριος αθωώθηκε.[20] Μετά την θητεία του ενός έτους ως Πραίτορας στην Ρώμη διορίστηκε Αντιστράτηγος με αποστολή να διοικήσει την Εκείθεν Ιβηρία.[21] Μετά την λήξη της θητείας του σε δύο έτη (113 π.Χ.) ο Γάιος Μάριος επέστρεψε στην Ρώμη με σημαντικά αυξημένες πληροφορίες.[22] Με την επιστροφή του στην Ρώμη δεν έλαβε κανένα επιπλέον αξίωμα αλλά παντρεύτηκε την Ιουλία, θεία του Ιουλίου Καίσαρα.[19] Η Οικογένεια των Ιουλίων ήταν Πατρίκιοι αλλά εκείνη την εποχή δεν μπορούσαν να ανέβουν από την Πραιτορία στην Υπατεία, το πέτυχε μια φορά τον 2ο αιώνα π.Χ. (157 π.Χ.). Ο Γάιος Μάριος πέτυχε μια επιπλέον άνοδο χάρη στον γάμο του με επιφανή οικογένεια και η Οικογένεια των Ιουλίων απέκτησε περισσότερα χρήματα.[23] Οι πηγές που ακολουθούν είναι ασαφείς για εκείνη την περίοδο αλλά το πιο πιθανό είναι να μην εξελέγη καμιά φορά στο αξίωμα του Υπάτου.[24]

Ο Ιουγουρθικός Πόλεμος ξεκίνησε (112 π.Χ.) όταν ο προκλητικός βασιλιάς της Νουμιδίας Ιουγούρθας έσφαξε τους ετεροθαλείς αδελφούς του και πολλούς Ρωμαίους πολίτες, είχε δωροδοκήσει επίσης πολλούς επιφανείς Ρωμαίους από την Σύγκλητο.[25][26] Με την έκρηξη του πολέμου ο πρώτος Ρωμαϊκός στρατός που απεστάλη στην Νουμιδία δωροδοκήθηκε και ο δεύτερος ηττήθηκε.[27] Οι αποτυχίες αυτές δημιούργησαν μεγάλη καχυποψία στην ικανότητα της αριστοκρατίας να διαχειριστεί επαρκώς τις εξωτερικές υποθέσεις.[28] Ο Γάιος Μάριος μπορεί να είχε διακόψει τις σχέσεις του με τους Μέτελλους αλλά οι ίδιοι δεν είχαν σταματήσει να αμφισβητούν τις στρατιωτικές του ικανότητες, με την έκρηξη του Ιουγουρθικού πολέμου απεστάλη στην Νουμιδία.[29] Με στόχο την εκλογή του ως Ύπατος συμμετείχε στην εκστρατεία του τότε Υπάτου Κοντου Καικίλιου Μέτελλου Νουμιδικού εναντίον του Ιουγούρθα, πιθανότατα ήταν ο μοναδικός του υφιστάμενος και το δεξί του χέρι.[28][29][30] Ο Μέτελλος ωφελήθηκε από τις στρατιωτικές ικανότητες του Γάιου Μάριου και ο ίδιος με την σειρά του ενίσχυσε τις πιθανότητες να εκλεγεί Ύπατος.[30] Την εποχή που ξέσπασε η "μάχη του ποταμού Μουθούλ" οι ενέργειες του Μάριου έσωσαν τον στρατό του Μέτελλου από την εξόντωση. Ο Ιουγούρθας έκοψε την επικοινωνία με τον ποταμό Μουθούλ, οι Ρωμαίοι δεν είχαν προμήθειες και αναγκάστηκαν να πολεμήσουν στην έρημο όπου οι Νουμιδοί με το ελαφρύ ιππικό είχαν πλεονέκτημα. Το ιππικό των Νουμιδών διασκόρπισε τους Ρωμαίους και απέκτησε σύντομα τον έλεγχο στο πεδίο της μάχης, οι στρατιώτες τους αγωνίστηκαν για την επιβίωση τους. Ο Μάριος αναδιοργάνωσε μερικά στρατεύματα και οδήγησε μια φάλαγγα με 2.000 άνδρες με στόχο να ενωθεί με τον στρατό του Μέτελλου. Οι άνδρες επιτέθηκαν σε έναν λόφο που τον κατείχαν οι Νουμίδιοι, απέκτησαν τον έλεγχο του λόφου και στην συνέχεια οδήγησαν τον στρατό τους στα νότα του ιππικού των Νουμιδίων. Οι Ρωμαίοι απέκτησαν την πρωτοβουλία στην μάχη και οι Νουμιδοί δεν είχαν άλλη επιλογή από την υποχώρηση.[31]

Εκλογή στην Υπατεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Προτομή του Γάιου Μάριου (1ος αιώνας π.Χ.)

Ο Γάιος Μάριος εκδήλωσε για άλλη μια φορά την επιθυμία του να εκλεγεί Ύπατος.[32] Ο Μέτελλος προσπάθησε να εμποδίσει την επιστροφή του, του σύστησε να περιμένει μέχρι να εκλεγεί ο γιος του Κόιντος Καικίλιος Μέτελλος Πίος ο οποίος τότε ήταν μόλις 20 ετών. Ο Γάιος Μάριος συνέχισε απτόητος τον αγώνα να συγκεντρώσει όσο το δυνατό περισσότερους εκλέκτορες.[33] Ο Σαλλούστιος αναφέρει ότι ένας μάγος από την Ιτύκη είχε προβλέψει το λαμπρό του μέλλον, τον συμβούλεψε να εκτελεί αμέσως ότι σκέφτεται, ότι έχει την εμπιστοσύνη των θεών και ότι κάθε προσπάθεια του θα έχει θετικό αποτέλεσμα.[34][35] Ο Μάριος κέρδισε σύντομα τον σεβασμό των στρατιωτών αφού έτρωγε μαζί τους και τους δήλωσε ότι θα συμμερίζεται και ο ίδιος εξίσου τις προσπάθειες τους.[36] Οι έμποροι τον εμπιστεύτηκαν εξίσου αφού τους δήλωσε ότι θα κατακτήσει την Νουμιδία με τον μισό από τον στρατό του Μέτελλου.[37] Οι δύο ομάδες επαίνεσαν τον Μάριο δηλώνοντας ότι μόνο αυτός μπορούσε να κερδίσει τον πόλεμο, αντίθετα μισούσαν τον Μέτελλο ο οποίος ακολουθούσε πολιτική με στόχο την καταπίεση τους.[37] Τον χειμώνα του 109-108 π.Χ. ένα απόσπασμα Ρωμαίων στρατιωτών που υπηρετούσε στην φρουρά της Βάγκας έπεσε σε ενέδρα από έναν άνδρα. Ο διοικητής της φρουράς Τίτος Τουρπίλιος Σιλανός οπαδός του Μέτελλου κατόρθωσε να δραπετεύσει σώος. Ο Μάριος έστειλε επιστολή στον Μέτελλο και του ζήτησε να εκτελέσει τον Σιλανό με την κατηγορία της αποστασίας, ο ίδιος αργότερα έστειλε νέα επιστολή στον Μέτελλο με την οποία του διαμαρτυρήθηκε για την βαριά ποινή που του επέβαλε.[37] Ο Μέτελλος επιφυλακτικός και αγανακτισμένος από την θρασύτητα του υφισταμένου του τον κάλεσε να επιστρέψει στην Ρώμη, σύμφωνα με τον Πλούταρχο επέστρεψε για να προλάβει τις νέες Υπατικές εκλογές.[38][39] Με την πίεση για μια γρήγορη νίκη επί του Ιουγούρθα και με τις κατηγορίες στον Μέτελλο για ανικανότητα ο Γάιος Μάριος εξελέγη Ύπατος με συνεργάτη τον Λεύκιο Κάσσιο Λογγίνο (107 π.Χ.).[40] Η Γερουσία ανανέωσε την διοίκηση του Μέτελλου στην Νουμιδία, με τον τρόπο αυτό εμπόδισε τον Γάιο Μάριο να αναλάβει την διοίκηση. Ο Γάιος Μάριος έπεισε ωστόσο κάποιον Τριβούνο να ζητήσει από το δημοψήφισμα να παρακάμψει την απόφαση της Γερουσίας και να του δώσει την διοίκηση.[41] Ο Μέτελλος αρνήθηκε να παραδώσει την διοίκηση του στρατού στον Γάιο Μάριο και επέστρεψε στην Ρώμη, η Γερουσία του επέτρεψε να τελέσει θρίαμβο.[42]

Διοικητής της Νουμιδίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης της Νουμιδίας την εποχή του Ιουγούρθα

Ο στόχος του ήταν να ενισχύσει όσο το δυνατό περισσότερο τις στρατιωτικές του δυνάμεις για την εκστρατεία του στην Νουμιδία, δεν μπορούσε να το κάνει μόνο με τον παραδοσιακό τρόπο δηλαδή τους άνδρες που είχαν περιουσία.[43][44] Οι μεταρρυθμίσεις που έκανε ο Τιβέριος Σεμπρόνιος Γράκχος επέτρεπαν την κατάταξη στον στρατό των ανδρών που κατείχαν γη εκτός από περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, για αυτό μοίρασε γη σε πολίτες ικανούς να πολεμήσουν.[44] Η Γερουσία του επέτρεψε να στρατολογήσει άνδρες αλλά ο ίδιος προτίμησε τους βετεράνους ικανούς για νίκες και λεηλασίες ακόμα και αν δεν είχαν περιουσία.[45] Ο Γάιος Μάριος συγκέντρωσε τον στρατό του στην νότια Ιταλία και από εκεί απέπλευσε για την Αφρική, το ιππικό του ανέλαβε ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας.[46] Ο Γάιος Μάριος διαπίστωσε σύντομα ότι ο τερματισμός του πολέμου ήταν πολύ πιο δύσκολος από ότι πίστευε αρχικά.[42] Ο Ιουγούρθας διεξήγαγε ανταρτοπόλεμο, συνεπώς η στρατηγική του Μέτελλου να του εμποδίσει την τοπική ενίσχυση ήταν περισσότερο αποτελεσματική.[47] Ο Γάιος Μάριος έφτασε σχετικά αργά (107 π.Χ.) αλλά πολέμησε και κέρδισε την πρώτη μάχη στην Αλγερία κοντά στην Κωνσταντίνη.[48] Στα τέλη της ίδιας χρονιάς ξεκίνησε μια επικίνδυνη πορεία στην έρημο προς την Κάφκα, μετά την παράδοση της πόλης εκτέλεσε όλους τους ενήλικους άνδρες, υποδούλωσε τους υπόλοιπους, την ισοπέδωσε και μοίρασε τα λάφυρα στους στρατιώτες.[49] Ο Γάιος Μάριος δυσαρεστήθηκε έντονα με τον συνεργάτη του Σύλλα αλλά είχε αποδειχτεί ικανός αξιωματικός και συμπαθής στον στρατό του.[47]

Ο Ιουγούρθας κατέφυγε στον πεθερό του βασιλιά της Μαυριτανίας Βόκχο και τον παρακίνησε σε πόλεμο εναντίον των Ρωμαίων. Ο Γάιος Μάριος βάδισε προς τα δυτικά προκαλώντας τους Μαυριτανούς σε πόλεμο, οι δύο εχθρικοί βασιλείς του επιτέθηκαν και τον έπιασαν απροετοίμαστο σε μάχη σώμα με σώμα.[50] Ο Γάιος Μάριος μαζί με τον στρατό του βρέθηκε πολιορκημένος σε έναν λόφο και ο Σύλλας με τους δικούς του άνδρες σε έναν άλλον.[50] Οι Ρωμαίοι κατόρθωσαν να κρατήσουν τους Αφρικανούς μακριά μέχρι το βράδυ που αποσύρθηκαν, το επόμενο πρωί οι Ρωμαίοι αιφνιδίασαν τους Αφρικανούς και τους συνέτριψαν.[50] Με την επιστροφή τους ανατολικά προς την Κωνσταντίνη δέχτηκαν επίθεση από τους Αφρικανούς αλλά ηττήθηκαν ξανά από το ιππικό του Σύλλα.[51][52] Ο Γάιος Μάριος ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις με τον Βόκχο ο οποίος αν και συμμετείχε στις μάχες δεν είχε ξεκινήσει επίσημα τον πόλεμο.[53] Ο Σύλλας σαν πιο ήπιος ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Βόκχο, συμφώνησαν να εισέλθει στο στρατόπεδο των Μαυριτανών και να παραλάβει τον Ιουγούρθα ως όμηρο. Οι οπαδοί του Ιουγούρθα σφαγιάστηκαν και ο ίδιος παραδόθηκε αλυσοδεμένος στον Σύλλα.[54] Ο Βόκχος προσάρτησε στην Μαυριτανία το δυτικό βασίλειο του Ιουγούρθα και ορκίστηκε σύμμαχος της Ρώμης.[55] Ο Ιουγούρθας φυλακίστηκε στην Ρώμη όπου και πέθανε αφού ευχαρίστησε τον Γάιο Μάριο για τον θρίαμβο του (104 π.Χ.).[56] Ο Γάιος Μάριος και ο Σύλλας συγκρούστηκαν αμέσως μετά σχετικά με την πίστωση της νίκης, ο Μάριος απαιτούσε την πίστωση επειδή ο Σύλλας ήταν υφιστάμενος του.[57] Ο Πλούταρχος έγραψε ότι η σύγκρουση αυτή ήταν η αρχή για το μεταξύ τους αβυσσαλέο μίσος στο μέλλον.[58]

Η Ακαδημαϊκή μελέτη που ξεκίνησε τις εργασίες της την δεκαετία του 1840 στην Γερμανία ασχολήθηκε με τις στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις του Γάιου Μάριου την περίοδο 107 π.Χ.-100 π.Χ. Οι μεταρρυθμίσεις αφορούσαν το γεγονός της μεγάλης έλλειψης του ανθρώπινου δυναμικού στον στρατό κάτι που ανάγκασε τον Μάριο να στρατολογήσει για τον πόλεμο με τον Ιουγούρθα τους προλετάριους (107 π.Χ.).[59][60][61] Τα αρχαιολογικά στοιχεία που δείχνουν ωστόσο ότι ο πληθυσμός της Ιταλίας ελαττώθηκε τον 2ο αιώνα π.Χ. και αναγκάστηκε ο Μάριος να προχωρήσει σε αλλαγές είναι ελάχιστα, οι σύγχρονοι ιστορικοί σταδιακά τα απορρίπτουν.[62][63][64] Η στρατολόγηση προλετάριων για τις οποίες αναφέρεται ο Σαλλούστιος (107 π.Χ.) αφορούσε την απόλυση των εθελοντών μετά την επιστροφή τους από τον πόλεμο.[65] Ο Γάιος Μάριος ανέλαβε την διοίκηση του πολέμου εναντίον των Κίμβρων και στρατολόγησε άνδρες στην βόρεια Ιταλία με τον παραδοσιακό τρόπο.[66] Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι με την ανοικτή στρατολόγηση άλλαξε η κοινωνική σύνθεση του στρατού, οι άνδρες προέρχονταν συνήθως από αγροτικούς πληθυσμούς.[45][67] Οι πληροφορίες ότι οι άνδρες προέρχονταν από τα φτωχά κοινωνικά στρώματα με στόχο να αναζητήσουν πλούτο και επιδόματα από στρατηγούς και στην συνέχεια οι ίδιοι ανέτρεψαν την Δημοκρατία απορρίπτονται σήμερα.[68] Άλλες μεταρρυθμίσεις που αποδίδονται στον Γάιο Μάριο ήταν η κατάργηση του ιππικού και του ελαφρού πεζικού των πολιτών, δεν υπάρχουν επίσης στοιχεία για αυτό μέχρι τον 1ο αιώνα π.Χ.[69] Ο αετός που αποτελούσε το σύμβολο του στρατού συνυπήρχε τον 1ο αιώνα π.Χ. όπως το βόδι και ο λύκος.[64]

Κίμβροι και Τεύτονες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μετανάστευση των Κίμβρων και των Τευτόνων

Η Γερμανική φυλή των Κίμβρων εμφανίστηκε στην Γαλατία και συνέτριψε τον Ρωμαϊκό στρατό υπό τον Μάρκο Ιούνιο Σιλανό.[70] Η ήττα αυτή οδήγησε σε νέα αναταραχή ανάμεσα στις Κελτικές φυλές που είχαν κατακτηθεί από τους Ρωμαϊκές φυλές στην νότια Γαλατία.[52] Ο Λεύκιος Κάσσιος Λογγίνος ηττήθηκε από τους Τιγκουρίνι, ο αξιωματικός του Γάιος Ποπίλιος αναγκάστηκε να ταπεινωθεί και να παραδώσει τις μισές αποσκευές για να γλυτώσει ο στρατός του τον ζυγό.[71] Ο Κόιντος Σερβίλιος Καιπίων βάδισε στην Γαλατία για να σώσει τους Ρωμαίους (106 π.Χ.).[72] Η εκστρατεία αναβλήθηκε για την επόμενη χρονιά (105 π.Χ.) αφού διορίστηκε Ύπατος στην Γαλατία με κάποιον άλλον στρατό ο Γναίος Μάλλιος Μάξιμος.[73] Η περιφρόνηση του Καιπίων προς τον Μάλλιο έναν άλλον νέο φιλόδοξο άνθρωπο όπως ο Γάιος Μάριο έκανε την συνεργασία τους αδύνατη.[73] Οι Κίμβροι και μια άλλη Κελτική φυλή οι Τεύτονες εμφανίστηκαν στον Ροδανό, ο Καιπίων που βρισκόταν στην δυτική όχθη του Ροδανού αρνήθηκε να βοηθήσει τον Μάλλιο που βρισκόταν στην ανατολική.[73] Η Γερουσία απέτυχε να συμφιλιώσει τους δύο στρατηγούς με αποτέλεσμα την ήττα των Λεγεώνων του Καιπίων από τους Κίμβρους στην Οράνζ. Οι διασωθέντες άντρες του Καιπίων συγκρούστηκαν με τον στρατό του Μάλλιου με αποτέλεσμα την καθαίρεση των δύο στρατηγών και την ολοκληρωτική τους εξόντωσης από τους Κίμβρους.[73] Τα νέα για την ήττα έφτασαν στην Ρώμη λίγο μετά την ολοκλήρωση της επιτυχημένης αποστολής του Γάιου Μάριου εναντίον του Ιουγούρθα.[74] Η Δημοκρατία η οποία έπασχε από έλλειψη στρατηγών έκανε το νομικό λάθος να εκλέξει τον Γάιο Μάρκο ερήμην Ύπατο για τρία χρόνια.[75] Η εκλογή δεν ήταν πρωτοφανής αφού στο παρελθόν ο Κόιντος Φάβιος Μάξιμος ο Μελλητής είχε εκλεγεί πολλές φορές Ύπατος ερήμην.[76][77] Η Γερουσία σε κατάσταση ανάγκης να παρακάμψει τους υπάρχοντες νόμους για αυτό ο Γάιος Μάριος εξελέγη Ύπατος.[76]

Ο Γάιος Μάριος βρισκόταν στην Αφρική όταν εξελέγη Ύπατος (104 π.Χ.), επέστρεψε αμέσως μαζί με τον Ιουγούρθα και όλα τα πλούτη της λεηλασίας για να εντυπωσιάσει τους πολίτες.[75] Ο Ιουγούρθας ο οποίος είχε προβλέψει την καταστροφή της Ρώμης οδηγήθηκε αλυσοδεμένος στους δρόμους της Ρώμης στον θρίαμβο του Μάριου, στην συνέχεια ρίχτηκε στην φυλακή όπου και πέθανε.[78] Ο Γάιος Μάριος εξελέγη κατόπιν διοικητής της Γαλατίας για να αντιμετωπίσει τους Κίμβρους, δεν είναι γνωστό αν η εκλογή του έγινε από την Γερουσία ή με Εκλογή με κλήρωση.[79] Οι Κίμβροι μετά την νίκη τους στο Αραούσιο βάδισαν δυτικά στην Ισπανία.[80] Ο Γάιος Μάριος ανέλαβε την ανασύσταση των Λεγεώνων της Γαλατίας με εκπαιδευμένους και έμπειρους Λεγεωνάριους συγκέντρωσε 30.000 Ρωμαίους και άλλους 40.000 Ιταλούς συμμάχους με έδρα το Αιξ-αν-Προβάνς.[81][82] Ο παλιός του ταμίας Σύλλας εξελέγη επίσης Λεγάτος κάτι που δείχνει ότι δεν είχε ξεκινήσει ακόμα η μεταξύ τους σύγκρουση. Ο Συνύπατος του Γάιου Μάριου πέθανε (103 π.Χ.) και ο ίδιος αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ρώμη επειδή προκηρύχτηκαν νέες εκλογές.[83] Η επανεκλογή του Γάιου Μάριου ήταν δεδομένη επειδή δεν υπήρχαν στρατηγοί για να αντιμετωπίσουν τους Κίμβρους, Συνύπατος του εξελέγη ο Κόιντος Λουτάτιος Κάτουλος.[84] Στην συνέχεια ο Γάιος Μάριος εκπαίδευσε τον στρατό του, δημιούργησε ένα δίκτυο πληροφοριών και ξεκίνησε την διπλωματία με τις Γαλατικές φυλές στα επαρχιακά σύνορα.[85]

Μάχες με τις Γερμανικές φυλές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Δηνάριο που παρουσιάζει τον Γάιο Μάριο πάνω σε ένα άρμα ως θριαμβευτή με τον γιο του από πίσω

Η απόφαση για την επανεκλογή του Γάιου Μάριου στην θέση του Υπάτου δικαιώθηκε όταν οι Κίμβροι μετακινήθηκαν ανατολικά και επιτέθηκαν στην Ιταλία, οι Τεύτονες και οι σύμμαχοι τους βάδισαν προς τα νότια.[84][86] Οι Κίμβροι με την σειρά τους αποφάσισαν να επιτεθούν στην Ιταλία από τα βόρεια αφού διέσχισαν τις Άλπεις από το Πέρασμα Μπρέννερ.[86] Οι δύο Ρωμαίοι Ύπατοι μοίρασαν τις δυνάμεις τους, ο Μάριος πήγε δυτικά προς την Γαλατία και ο Κάτουλος παρέμεινε στις Ιταλικές Άλπεις.[86] Οι Τεύτονες και οι σύμμαχοι τους Άμβρωνες επιτέθηκαν από τα δυτικά αλλά απέτυχαν να καταλάβουν το στρατόπεδο του Γάιου Μάριου, οι Ρωμαίοι περίμεναν την κατάλληλη στιγμή για να επιτεθούν.[87] Ακολούθησε μια τυχαία αψιμαχία ανάμεσα σε Ρωμαίους υπηρέτες που αναζητούσαν νερό και σε Άμβρωνες, ακολούθησε μια σκληρή μάχη στην οποία οι Ρωμαίοι νίκησαν 30.000 Άμβρωνες.[88][89] Την επόμενη μέρα οι Τεύτονες και οι Άμβρονες επιτέθηκαν σε έναν Ρωμαϊκό λόφο, ο Μάρκος Κλαύδιος Μάρκελλος οδήγησε μια φάλαγγα 3.000 ανδρών με την οποία τους συνέτριψε, ακολούθησε μεγάλη σφαγή με την οποία 100.000-200.000 σκοτώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν.[89] Ο Γάιος Μάριος έστειλε τον Μάνιο Ακουίλιο με μια επιστολή στην Ρώμη στην οποία έγραφε ότι 37.000 εκπαιδευμένοι Ρωμαίοι συνέτριψαν 100.000 Γερμανούς.[90]

Ο Συνύπατος του Γάιου Μάριου Κόιντος Λουτάτιος Κάτουλος δεν τα πήγε ωστόσο και τόσο καλά, είχε κάποιες απώλειες σε μια μάχη στις κοιλάδες κοντά στο Τρέντο.[91] Ο Κόιντος Λουτάτιος Κάτουλος στην συνέχεια δραπέτευσε και οι Κίμβροι εισήλθαν στην βόρεια Ιταλία με στόχο να ανασυνταχθούν και να περιμένουν τις νέες τους δυνάμεις από τα περάσματα των Άλπεων.[92] Μετά την νίκη του απέναντι στους δυτικούς εισβολείς ο Μάριος έμαθε ότι εξελέγη για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά Ύπατος με Συνύπατο τον Μάνιο Ακουίλιο (101 π.Χ.).[93] Ο Γάιος Μάριος επέστρεψε στην Ρώμη για να ανακοινώσει την νίκη του, και τέλεσε μεγάλο θρίαμβο, κατόπιν επέστρεψε στην μάχη για να ενωθεί με τον Κάτουλο που παρέμεινε στην θέση του αφού ο Μάνιος Ακουίλιος απεστάλη για να καταπνίξει μια εξέγερση δούλων στην Σικελία.[94] Στα τέλη Ιουλίου του 101 π.Χ. οι Κίμβροι απείλησαν τους Ρωμαίους ότι θα ενισχυθούν με τους Τεύτονες και τους Άμβρωνες, οι δύο πλευρές ετοιμάστηκαν για μάχη.[95] Οι Κίμβροι ηττήθηκαν οριστικά αφού αιφνιδιάστηκαν από το ιππικό του Σύλλα, οι περισσότεροι σφαγιάστηκαν και οι υπόλοιποι αιχμαλωτίστηκαν, χάθηκαν πάνω από 120.000.[96] Σε 15 μέρες ο Κάτουλος και ο Μάριος γιόρτασαν έναν κοινό θρίαμβο, σύμφωνα με τον Πλούταρχο χαιρετίστηκε ως "ο τρίτος ιδρυτής της Ρώμης" αλλά αυτό θεωρείται ανακριβές και υπερβολή.[97][98][99] Ο Συνύπατος του Μάνιος Ακουίλιος υπέταξε ταυτόχρονα τους σκλάβους της Σικελίας στον "Δεύτερο πόλεμο των δούλων".[100] Με την σωτηρία της δημοκρατίας ο Γάιος Μάριος αναζήτησε μια έκτη θητεία η οποία θα είχε στόχο να ανταμείψει και να αποκαταστήσει τους βετεράνους στρατιώτες, ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Λεύκιο Βαλέριο Φλάκκο.[101][102]

Το έτος της έκτης Υπατείας του Γάιου Μάριου (100 π.Χ.) ο Λεύκιος Απουλήιος Σατουρνίνος ήταν για δεύτερη φορά Τριβούνος των πληβείων και ξεκίνησε τις μεταρρυθμίσεις που είχαν προτείνει οι Γράκχοι. Ο Σατουρνίνος αφού δολοφόνησε έναν από τους αντιπάλους του στο Τριβουνάτο έστειλε τον Μέτελλο Νουμιδικό εξορία, μείωσε την τιμή του κρατικού σίτου και έδωσε γαίες στους βετεράνους του πολέμου.[102][103][104] Το νομοσχέδιο του Σατουρνίνου έδωσε γαίες όχι μόνο στους Ρωμαίους βετεράνους του πολέμου με τους Κίμβρους αλλά και στους Ιταλούς συμμάχους τους, αυτό δυσαρέστησε έντονα τους αστούς πληβείους.[105] Ο Σατουρνίνος και ο συνεργάτης του Γάιος Σερβίλιος Γλαυκίας εξόρισαν τον Μέτελλο Νουμιδικό και πέρασαν το νομοσχέδιο για την διανομή της γης, ο Μάριος αρχικά συνεργάστηκε μαζί τους αλλά κατόπιν στράφηκε εναντίον τους.[106] Μόλις ξεκίνησε η προεκλογική περίοδος για την εκλογή συμβούλων ο Γάιος Μάριος προσπάθησε να αποκλείσει τον Γλαυκία προωθώντας τον μοναδικό ικανό αντίπαλο και διοικητή της Μακεδονίας Γάιο Μέμμο που σκοτώθηκε στις Υπατικές εκλογές (99 π.Χ.).[107][108] Η δολοφονία είχε ως αποτέλεσμα να αναβληθούν οι εκλογές.[109] Ο Σατουρνίνος εξακολουθούσε να απαιτεί την υποψηφιότητα του Γλαυκία, η Γερουσία διέταξε για τους Μαγίστρους να λάβουν οποιοδήποτε μέτρο ώστε να τερματίσουν τις ταραχές που προκαλούσαν οι συνάδελφοι τους.[110] O Γάιος Μάριος αφού απέρριψε ένα σχέδιο που είχε προτείνει ο Μάρκος Αντώνιος ο ρήτορας για την ανάπτυξη του στρατού συγκέντρωσε μια ομάδα από αστούς εθελοντές και βετεράνους.[111] Ο Σατουρνίνος και οι οπαδοί του δραπέτευσαν στον Καπιτωλίνο Λόφο, ο Γάιος Μάριος διέκοψε την παροχή νερού και ξεκίνησε την πολιορκία.[112] Με την παράδοση του Σατουρνίνου ο Μάριος αρνήθηκε την θανάτωση τους, τους έκλεισε με ασφάλεια στην Κούρια Οστίλια μέχρι την δίκη τους.[113] Το εξαγριωμένο πλήθος ωστόσο με την ανοχή του Γάιου Μάιου εισέβαλε στο κτίριο αφού έσπασε τα κεραμίδια της στέγης και τους λιντσάριζε μέχρι θανάτου, ο Γλαυκίας σύρθηκε έξω και εκτελέστηκε.[114][115][116] Ο Γάιος Μάριος προσπάθησε να δείξει στην Γερουσία με κάθε μέσο ότι δεν ήταν κανένας ξένος απέναντι σε αυτή, η ανησυχία του μήπως χάσει την στήριξη της ήταν έντονη. Το επεισόδιο με τον Σατουρνίνο δεν είχε κανένα όφελος για τον Μάριο, με την λήξη του αξιώματος του καταδιώχθηκε από τους οπαδούς του Μέτελλου Νουμιδικού που τον κατηγόρησαν για την κακομεταχείριση του.[108] Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ο Γάιος Μάριος αποξενώθηκε τελείως από την Γερουσία και τον λαό αλλά από τους σύγχρονους ιστορικούς η άποψη του Πλούταρχου θεωρείται απίθανη.[117][118] Ο Έβανς αναφέρει ότι ο Γάιος Μάριος εισήλθε κατόπιν σε μια κατάσταση συνταξιοδότησης αφού ήταν ήδη ηλικιωμένος και αποκλείστηκε από τα δημόσια αξιώματα.[119]

Μετά τα γεγονότα του 100 π.Χ. ο Γάιος Μάριος προσπάθησε να αντιταχθεί στην επιστροφή του Μέτελλου Νουμιδικού που είχε εξοριστεί από τον Σατουρνίνο (103 π.Χ.). Οι προσπάθειες του δεν απέδωσαν και αποφάσισε ο ίδιος να ταξιδέψει στην Γαλατία ώστε να εκπληρώσει έναν όρκο που είχε δώσει στην Μεγάλη Μητέρα.[120][121] Ο Πλούταρχος θεωρεί το ταξίδι αυτό ως αναγνώριση για την αποτυχία της Υπατείας του αφού "αποξενώθηκε από την Σύγκλητο και τον λαό", δεν έθεσε υποψηφιότητα ούτε στις επόμενες εκλογές (97 π.Χ.).[122] Την εποχή που βρισκόταν στην ανατολή σύμφωνα με τον Πλούταρχο επίσης προσπάθησε να παρακινήσει τον βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ΄ σε πόλεμο εναντίον της Ρώμης.[121] Ο Έβανς απορρίπτει κάθετα και αυτή την άποψη του Πλουτάρχου θεωρώντας ότι ήταν κακόφημες φήμες, δημιουργήματα των μεγάλων του αντιπάλων όπως ο Σύλλας.[120] Άλλοι ιστορικοί θεωρούν ότι η αποστολή του στον Μιθριδάτη ΣΤ΄ υποστηρίχτηκε από Μάρκο Αιμίλιο Σκάυρο με στόχο να προχωρήσει σε εκστρατεία στην Καππαδοκία.[123] Οι μελετητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ταπείνωση του Γάιου Μάριου δεν διατηρήθηκε πολύ. Την περίοδο 98-97 π.Χ. εξελέγη ερήμην Ιερατικός Αυγούρας ενώ βρισκόταν στην Μικρά Ασία.[124] Η παρουσία του επίσης στην δίκη του παλιού φίλου του και Συνύπατου (101 π.Χ.) Μάνιου Ακυλλίου (98 π.Χ.) στάθηκε ικανή για να εξασφαλίσει την αθώωση του παρά το γεγονός ότι ήταν ένοχος.[125][126] Ο Γάιος Μάριος ήταν επίσης δικηγόρος ενός Ιταλού από το Σπολέτο και πέτυχε την αθώωση του (95 π.Χ.), του είχε δώσει ο ίδιος ο Μάριος την Ρωμαϊκή υπηκοότητα και βρισκόταν υπό δίωξη για ψευδή υπηκοότητα.[127]

Συμμαχικός πόλεμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο εξόριστος Γάιος Μάριος στα ερείπια της Καρχηδόνας, έργο του Ζόζεφ Κρέμερ

Την εποχή που βρισκόταν ο Γάιος Μάριος στην ανατολή αλλά και μετά την επιστροφή του η Ρώμη έζησε πολλά χρόνια ειρήνης, ένα διάταγμα κατόπιν που ζητούσε την απέλαση από την Ρώμη όσων δεν ήταν Ρωμαίοι πολίτες ξεκίνησε ταραχές (95 π.Χ.). Ο νέος Τριβούνος Μάρκος Λίβιος Δρούσος (91 π.Χ.) πρότεινε μια σειρά γενναίων μεταρρυθμίσεων με στόχο την απόδοση του Ρωμαίου πολίτη σε σύμμαχους λαούς, την υποστήριξη των πληβείων με κατανομή σιτηρών και την ενίσχυση της Γερουσίας με 300 Ιππείς.[128] Ο Γάιος Μάριος φαίνεται ότι διαφωνούσε με τις μεταρρυθμίσεις του Δρούσου του οποίου η δολοφονία είχε σαν αποτέλεσμα να εξεγερθούν τα Ιταλικά κράτη και να ξεσπάσει ο Συμμαχικός Πόλεμος (91-87 π.Χ.).[129][130] Στην επόμενη εκστρατεία ο Γάιος Μάριος καταγράφεται ως ένας από τους Λεγάτους του Ύπατου Πόπλιου Ρουτίλιου Λούπου, πιθανότερα ήταν συγγενής του.[131][132] Ο Λούπος έπεσε σε παγίδα από τους Μαρσί (11 Ιουνίου 90 π.Χ.), ο ίδιος ο Μάριος που διοικούσε μια ανεξάρτητη πτέρυγα του στρατού κατόρθωσε να τους αποκρούσει με μεγάλες απώλειες.[133] Η Σύγκλητος διόρισε με τον θάνατο του Λούπου ως διοικητές τον Μάριο με τον Πραίτορα Κόιντο Σερβίλιο Καιπίων ο οποίος έπεσε επίσης σε Πολεμική υπουλία αφήνοντας τον Μάριο μόνο διοικητή του στρατού.[134] Ο Γάιος Μάριος προχώρησε δυναμικά και με την βοήθεια του Σύλλα νίκησε τους Μαρσί.[135] Σύμφωνα με τον Πλούταρχο ο Γάιος Μάριος περιήλθε κατόπιν σε κατάσταση αδράνειας και αρνήθηκε να τους καταδιώξει περισσότερο, αυτό έδωσε την ευκαιρία στους εχθρούς του να τον επικρίνουν. Την επόμενη χρονιά ο Λεύκιος Πόρκιος Κάτων αντικατέστησε τον Μάριο ο οποίος αποκλείστηκε από την διοίκηση, ο λόγος πιθανότατα να ήταν και η μεγάλη του ηλικία, ίσως να παραιτήθηκε και από μόνος του λόγω ασθένειας ή ανικανότητας.[136][137] Ο πόλεμος ήταν σκληρός αλλά έληξε τα επόμενα χρόνια καθώς οι Ρωμαίοι ψήφισαν νόμο με τον οποίο χορήγησαν υπηκοότητα σε όλους τους συμμάχους τους (90 π.Χ.).[138] Οι προσπάθειες του Μάριου του έφεραν ελάχιστα κέρδη παρά το γεγονός ότι πολέμησε σε ηγετικό επίπεδο και είχε μερικές νίκες. Οι εμπειρίες αυτές αναζωπύρωσαν το ενδιαφέρον του για περισσότερες διακρίσεις και δόξα παρά την ηλικία του, αναζήτησε αρχικά την στρατιωτική διοίκηση στην ανατολή.[139]

Ο πρώτος εμφύλιος του Σύλλα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την περίοδο του Κοινωνικού πολέμου ο Μάνιος Ακυλίος ένας από τους οπαδούς του Μάριου παρότρυνε την Αρχαία Νικομήδεια και την Βιθυνία να εισβάλουν στο Βασίλειο του Πόντου.[140] Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ απαντώντας εισέβαλε στην Νικομήδεια, την Βιθυνία και σε όλες τις Ρωμαϊκές κτήσεις στην Μικρά Ασία.[141] Μετά την νίκη του απέναντι στις ελάχιστες δυνάμεις του Ακυλίου ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ προέλασε στον Βόσπορο ενώ ο ίδιος ο Ακυλίος δραπέτευσε στην Λέσβο.[141] Με την λήξη του Κοινωνικού Πολέμου υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός για την εκλογή νέου Υπάτου (88 π.Χ.), εξελέγη τελικά ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας και απεστάλη ως διοικητής στον στρατό του Πόντου.[142] Με την άφιξη των νέων στην Ρώμη για τις ενέργειες του Μιθριδάτη ο Γάιος Μάριος αναζήτησε μια έβδομη Υπατεία.[141] Ο Τριβούνος Πόπλιος Σουλπίκιος Ρούφος υπό την πίεση πιθανότατα του Μάριου προσπάθησε να κάνει κατανομή των νέων Ιταλών πολιτών στις 35 φυλές με δικαίωμα ψήφου.[142][143] Οι προτάσεις του Σουλπίκιου προκάλεσαν ταραχές στην Σύγκλητο και ο Σύλλας κατέφυγε στο σπίτι του Μάριου, αφού συμβιβάστηκε μαζί του στο θέμα της ψήφου των συμμάχων ο Σύλλας ετοιμάστηκε για εκστρατεία στην Ανατολή.[144]

Ο Σύλλας έφυγε για την Νώλα με στόχο να οργανώσει την εκστρατεία του στην Ανατολή, ο Σουλπίκιος ψήφισε τα μέτρα και διόρισε έναν επιπλέον ιππέα για την διοίκηση του Πόντου.[145] Ο Γάιος Μάριος έστειλε κατόπιν δύο απεσταλμένους του για να αφαιρέσουν την διοίκηση από τον Σύλλα.[146] Οι ενέργειες του Μάριου ήταν κατά γενική ομολογία ανόητες, ακόμα και ο Έβανς τις θεωρεί απερίσκεπτες.[144] Ο Σύλλας αρνήθηκε να παραιτηθεί από την ηγεσία παρά το γεγονός ότι όλοι οι υφιστάμενοι του τον κάλεσαν να το κάνει.[147] Αφού εκτέλεσε τους απεσταλμένους του Μάριου ο Σύλλας συγκέντρωσε τον στρατό του γύρω από το προσωπικό του λάβαρο και κάλεσε τους άντρες να ορκιστούν πίστη στις μεταρρυθμίσεις.[148] Οι αρχαίες πηγές αναφέρουν ότι οι στρατιώτες το έκαναν επειδή φοβήθηκαν ότι θα παραμείνουν στην Ιταλία, ο Μάριος συγκέντρωσε τους δικούς του βετεράνους για να προχωρήσουν σε λεηλασίες.[148][149] Οι οπαδοί του Μάριου είχαν δύο χιλίαρχους στα στρατεύματα του Σύλλα αλλά όταν αποκαλύφτηκαν δολοφονήθηκαν αμέσως.[148] Ο Σύλλας διέταξε τον στρατό του να ξεκινήσει πορεία προς την Ρώμη.[146] Το γεγονός αυτό ήταν απρόβλεπτο για τον Μάριο επειδή απαγορευόταν από τον νόμο και την αρχαία παράδοση. Ο Μάριος προσπάθησε να οργανώσει την άμυνα του με μονομάχους αλλά οι δυνάμεις του ήταν ανίκανες να αντιμετωπίσουν τον ισχυρό στρατό του Σύλλα που κατέλαβε την πόλη εύκολα. Ο Μάριος γλύτωσε την σύλληψη την τελευταία στιγμή, αρκετές φορές επίσης γλύτωσε τον θάνατο, τελικά δραπέτευσε στην Αφρική.[150] Ο Σύλλας απαγόρευσε την είσοδο στην πόλη 10 ανδρών, καταδίκασε σε θάνατο τον Μάριο, τον γιο του, τον Σουλπίκιο και μερικούς συμμάχους του.[151][152] Ο Σουλπίκιος εκτελέστηκε αλλά σύμφωνα με τον Πλούταρχο πολλοί Ρωμαίοι αποδοκίμασαν τις ενέργειες του.[153] Ο Σύλλας επιβεβαιώθηκε πάλι ως αρχηγός της εκστρατείας του Α΄ Μιθριδατικού Πολέμου, συγκέντρωσε τις Λεγεώνες του και ξεκίνησε την εκστρατεία του προς την Ανατολή.[154]

Έβδομη Υπατεία και θάνατος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την εποχή που βρισκόταν ο Σύλλας σε εκστρατεία στην Ελλάδα ξέσπασαν συγκρούσεις ανάμεσα στους συντηρητικούς οπαδούς του Σύλλα υπό την διοίκηση του Οκτάβιου και τους λαϊκούς οπαδούς του Κίννα σχετικά με το δικαίωμα ψήφου των Ιταλών.[155] Ο Κίννας αναγκάστηκε από τις συμμορίες του Οκτάβιου να εγκαταλείψει την πόλη, συγκέντρωσε μεγάλη Ιταλική υποστήριξη με 10 πόλεις, ανάμεσα τους και Σαμνίτες.[156] Ο Γάιος Μάριος επέστρεψε από την εξορία στην Αφρική με τον γιο του, πήγαν στην Ετρουρία και τέθηκαν υπό την διοίκηση του Κίννα για να εκδιώξουν τον Οκτάβιο.[157] Ο εξαιρετικά ανώτερος στρατός του Κίννα ανάγκασε τη Γερουσία να ανοίξει τις πύλες της πόλης.[158] Οι στασιαστές εισήλθαν στην πόλη και ξεκίνησαν σκληρές πολιτικές εκκαθαρίσεις των αντιπάλων τους, ανάμεσα τους και ο ίδιος ο Οκτάβιος, τα κεφάλια τους εκτέθηκαν στην Αγορά.[158] Τα 14 από τα θύματα ήταν αξιοσημείωτα άτομα όπως ο Λεύκιος Λικίνιος Κράσσος (μεγαλύτερος αδελφός του Μάρκου Λικίνιου Κράσσου, ο Γάιος Ατίλιος Σεράνος, ο Μάρκος Αντώνιος ο ρήτορας και ο Λεύκιος Ιούλιος Καίσαρ.[159] Σε ορισμένους οργανώθηκαν θεατρικές δίκες και τα υποψήφια θύματα αναγκάστηκαν να αυτοκτονήσουν.[160] Ο Γάιος Μάριος και ο Κίννας κήρυξαν τον Σύλλα εχθρό της Ρώμης και του αφαίρεσαν την ιδιότητα του Ανθύπατου στην ανατολή.[160] Οι υπεύθυνοι για τις εκτελέσεις ήταν ο Γάιος Μάριος και ο Κίννας, ο Δίων Κάσσιος και ο Πλούταρχος έγραψαν ωστόσο υπερβολές.[161] Ο στόχος ήταν να τρομοκρατήσουν την αντιπολίτευση για τις επερχόμενες Υπατικές εκλογές στις οποίες εξελέγη ο Γάιος Μάρκος για έβδομη φορά και ο Κίννας (86 π.Χ.).[162] Ο Γάιος Μάριος σε δύο μόλις βδομάδες μετά την εκλογή του ήταν ήδη νεκρός.[163][164] Μετά τον θάνατο του τον αντικατέστησε στην θέση του Υπάτου ο Λεύκιος Βαλέριος Φλάκκος ο οποίος απεστάλη για να πολεμήσει τον Μιθριδάτη αλλά όχι με τον Σύλλα.[165] Ο Κίννας και οι μεταγενέστεροι αντικαταστάτες του ως Ύπατοι όπως ο Γναίος Παπίριος Κάρβων θα ξεκινήσουν τον εμφύλιο που έμεινε γνωστός ως Εμφύλιος Πόλεμος του Σύλλα.[166]

  1. ↑ Evans 1995, σ. 22
  2. ↑ Duncan 2017, σ. 81
  3. ↑ Evans 1995, σ. 28
  4. ↑ Evans 1995, σ. 175; Duncan 2017, σ. 81
  5. ↑ Evans 1995, σ. 179
  6. ↑ Lintott 1994, σ. 62; Duncan 2017, σ. 82
  7. ↑ Evans 1995, σ. 33
  8. ↑ Duncan 2017, σ. 82; Plut. Mar., 3.3
  9. ↑ Duncan 2017, σ. 85
  10. 1 2 3 Duncan 2017, σ. 86
  11. ↑ Evans 1995, σ. 45
  12. ↑ Evans 1995, σ. 176
  13. ↑ Bicknell 1969, σ. 328
  14. ↑ Flower 2010, σ. 74
  15. ↑ Duncan 2017, σ. 87
  16. ↑ Evans 1995, σσ. 53-54, 57
  17. ↑ Hazel 2002, σ. 187
  18. ↑ Duncan 2017, σ. 90
  19. 1 2 Duncan 2017, σ. 91
  20. ↑ Evans 1995, σ. 59
  21. ↑ Evans 1995, σσ. 65-69
  22. ↑ Evans 1995, σ. 69; Duncan 2017, σ. 91
  23. ↑ Duncan 2017, σ. 92
  24. ↑ Evans 1995, σ. 71
  25. ↑ Evans 1995, σ. 74
  26. ↑ Duncan 2017, σσ. 89–90
  27. ↑ Evans 1995, σσ. 74–75
  28. 1 2 Evans 1995, σ. 75
  29. 1 2 Duncan 2017, σ. 104
  30. 1 2 Evans 1995, σ. 76
  31. ↑ Sall. Iug., 48–55
  32. ↑ Duncan 2017, σ. 108
  33. ↑ Duncan 2017, σσ. 108–109
  34. ↑ Sall. Iug., 63
  35. ↑ Duncan 2017, σ. 109
  36. ↑ Plut. Mar., 7
  37. 1 2 3 Duncan 2017, σ. 110
  38. ↑ Duncan 2017, σ. 111
  39. ↑ Evans 1995, σ. 80
  40. ↑ Evans 1995, σ. 85
  41. ↑ Evans 1995, σ. 135; Lintott 1994, σ. 91; Duncan 2017, σ. 113
  42. 1 2 Duncan 2017, σ. 117
  43. ↑ Duncan 2017, σσ. 113-114
  44. 1 2 Beard 2015, σ. 267
  45. 1 2 Lintott 1994, σ. 92
  46. ↑ Duncan 2017, σ. 114
  47. 1 2 Duncan 2017, σ. 118
  48. ↑ Telford 2014, σ. 31
  49. ↑ Baker 2020, σσ. 71, 76
  50. 1 2 3 Telford 2014, σ. 32
  51. ↑ Telford 2014, σ. 33
  52. 1 2 Duncan 2017, σ. 119
  53. ↑ Duncan 2017, σ. 122
  54. ↑ Duncan 2017, σ. 124
  55. ↑ Badian, Ernst; et al. (2017). "Bocchus I". Encyclopaedia Britannica
  56. ↑ Plut. Mar., 12.1–4
  57. ↑ Duncan 2017, σ. 128
  58. ↑ Duncan 2017, σσ. 128, 282
  59. ↑ Chapell Hill, NC: University of North Carolina Press. σσ. 14, 235
  60. ↑ Duncan 2017, σσ. 22, 113–14, 131
  61. ↑ Rich 1983, σ. 324
  62. ↑ Cadiou 2018, σ. 42
  63. ↑ Rosenstein 2020, σ. 301
  64. 1 2 Taylor 2019, σ. 79
  65. ↑ Sall. Iug., 86.2–3
  66. ↑ Taylor 2023, σ. 160; Taylor 2019, σ. 79
  67. ↑ Brunt 1962, σσ. 74–75
  68. ↑ Gruen 1995, σ. 17
  69. ↑ Gauthier 2020, σ. 284
  70. ↑ Duncan 2017, σ. 106
  71. ↑ Duncan 2017, σσ. 119–120
  72. ↑ Duncan 2017, σ. 120
  73. 1 2 3 4 Duncan 2017, σ. 126
  74. ↑ Lintott 1994, σ. 95
  75. 1 2 Duncan 2017, σ. 127
  76. 1 2 Evans 1995, σ. 96
  77. ↑ Duncan 2017, σ. 136
  78. ↑ Duncan 2017, σσ. 127–128
  79. ↑ Evans 1995, σσ. 98–99
  80. ↑ Evans 1995, σ. 100
  81. ↑ Duncan 2017, σ. 130
  82. ↑ Duncan 2017, σ. 131
  83. ↑ Evans 1995, σ. 101
  84. 1 2 Evans 1995, σ. 104
  85. ↑ Duncan 2017, σ. 135
  86. 1 2 3 Duncan 2017, σ. 140
  87. ↑ Evans 2005, σ. 46
  88. ↑ Lintott 1994, σ. 96
  89. 1 2 Evans 2005, σ. 47
  90. ↑ Duncan 2017, σ. 141
  91. ↑ Telford 2014, σσ. 60–61
  92. ↑ Duncan 2017, σ. 144
  93. ↑ Evans 1995, σ. 106
  94. ↑ Evans 1995, σ. 105
  95. ↑ Duncan 2017, σ. 148
  96. ↑ Duncan 2017, σ. 149
  97. ↑ Duncan 2017, σ. 151
  98. ↑ Plut. Mar., 27.5
  99. ↑ Miles, Gary B (1995). Livy: reconstructing early Rome. Cornell University Press. σ. 104
  100. ↑ Duncan 2017, σ. 150
  101. ↑ Evans 1995, σ. 109
  102. 1 2 Duncan 2017, σ. 152
  103. ↑ Duncan 2017, σσ. 152, 155
  104. ↑ Duncan 2017, σσ. 153, 154
  105. ↑ Lintott 1994, σ. 99; Duncan 2017, σ. 154
  106. ↑ Duncan 2017, σ. 155
  107. ↑ Duncan 2017, σ. 156
  108. 1 2 Lintott 1994, σ. 101
  109. ↑ Evans 1995, σ. 154
  110. ↑ Evans 1995, σ. 154; Duncan 2017, σ. 157
  111. ↑ Lintott 1994, σ. 101; Broughton 1951, σ. 576
  112. ↑ Duncan 2017, σ. 157
  113. ↑ Lintott 1994, σ. 101; Duncan 2017, σ. 157
  114. ↑ Evans 1995, σ. 155, citing App. BCiv., 1.32
  115. ↑ Duncan 2017, σσ. 157–158
  116. ↑ Broughton 1951, σσ. 574–575
  117. ↑ Plut. Mar., 30.4
  118. ↑ Evans 1995, σ. 156, citing Plut. Mar., 32.1
  119. ↑ Evans 1995, σ. 157
  120. 1 2 Evans 1995, σ. 156
  121. 1 2 Plut. Mar., 31.1
  122. ↑ Plut. Mar., 30
  123. ↑ Bates 1986, σσ. 270–271
  124. ↑ Luce 1970, σ. 165
  125. ↑ Cicero, De oratore 2.194–96
  126. ↑ Cicero, Pro Flacco 98
  127. ↑ Cicero, Pro Balbo 48, 49, 54
  128. ↑ Duncan 2017, σσ. 161–162
  129. ↑ Evans 1995, σ. 159
  130. ↑ Duncan 2017, σ. 171
  131. ↑ Evans 1995, σ. 160
  132. ↑ Duncan 2017, σ. 176
  133. ↑ Gabba 1994, σ. 121
  134. ↑ Evans 1995, σ. 160; Gabba 1994, σ. 121
  135. ↑ Gabba 1994, σσ. 121–122
  136. ↑ Gabba 1994, σ. 124
  137. ↑ Evans 1995, σσ. 160–61
  138. ↑ Duncan 2017, σ. 179
  139. ↑ Evans 1995, σ. 161
  140. ↑ Duncan 2017, σσ. 187–188
  141. 1 2 3 Duncan 2017, σ. 189
  142. 1 2 Duncan 2017, σ. 191
  143. ↑ Evans 1995, σ. 164
  144. 1 2 Evans 1995, σ. 166
  145. ↑ Duncan 2017, σ. 193
  146. 1 2 Duncan 2017, σ. 195
  147. ↑ Levick 1982, σσ. 503–508
  148. 1 2 3 Duncan 2017, σ. 194
  149. ↑ Flower 2010, σ. 159
  150. ↑ Duncan 2017, σ. 199
  151. ↑ Duncan 2017, σσ. 197–198
  152. ↑ Evans 1995, σ. 167
  153. ↑ Plut. Sull., σ. 357
  154. ↑ Duncan 2017, σ. 208
  155. ↑ Duncan 2017, σ. 206
  156. ↑ Duncan 2017, σσ. 206-207
  157. ↑ Duncan 2017, σ. 210
  158. 1 2 Duncan 2017, σ. 211
  159. ↑ Duncan 2017, σ. 212
  160. 1 2 Smith 2017, σ. 33
  161. ↑ Smith 2017, p. 36
  162. ↑ Smith 2017, p. 37, 49
  163. ↑ Evans 1995, σ. 168
  164. ↑ Plut. Mar., 46.5
  165. ↑ Smith 2017, σσ. 51–54
  166. ↑ Duncan 2017, σσ. 220, 236, 242
  • Armstrong, Jeremy; Fronda, Michael P, eds. (2020). Romans at war: soldiers, citizens, and society in the Roman republic. Routledge. σσ. 283–96.
  • Gauthier, François. "The transformation of the Roman army in the last decades of the Republic". In Armstrong & Fronda (2020), σσ. 283–96.
  • Rosenstein, Nathan. "Epilogue". In Armstrong & Fronda (2020), σσ. 297–307.
  • Baker, Gabriel David (2020). Spare no one: mass violence in Roman warfare. Rowman & Littlefield.
  • Beard, Mary (2015). SPQR: a history of ancient Rome.
  • Broughton, Thomas Robert Shannon (1951). The magistrates of the Roman republic. Τομ. 1. New York: American Philological Association.
  • Broughton, Thomas Robert Shannon (1952). The magistrates of the Roman republic. Τομ. 2. New York: American Philological Association.
  • Cadiou, François (2018). L'armée imaginaire: les soldats prolétaires dans les légions romaines au dernier siècle de la République. Mondes anciens (in French). Paris: Les Belles Lettres.
  • Crook, John; et al., eds. (1994). The last age of the Roman Republic, 146–43 BC. Cambridge Ancient History. Vol. 9 (2nd ed.). Cambridge University Press.
  • Lintott, Andrew. "Political history, 146–95 BC". In CAH2 9 (1994), σσ. 40–103.
  • Gabba, E. "Rome and Italy: the social war". In CAH2 9 (1994), σσ. 104–128.
  • Crawford, Michael Hewson (1974). Roman republican coinage. Cambridge University Press.
  • Duncan, Mike (2017). The storm before the storm. New York: PublicAffairs.
  • Etcheto, Henri (2012). Les Scipions. Famille et pouvoir à Rome à l'époque républicaine [The Scipiones: family and power in Rome during the republican epoch] (in French). Bordeaux: Ausonius Éditions.
  • Hazel, John (2002). Who's who in the Roman world. Routledge.
  • Flower, Harriet I (2010). Roman republics. Princeton: Princeton University Press.
  • Gruen, Erich (1995). The last generation of the Roman republic. Berkeley: University of California Press.
  • Keaveney, Arthur (2007). The army in the Roman revolution. Routledge.
  • Telford, Lynda (2014). Sulla: a dictator reconsidered. Pen and Sword.
  • Weston, W H; Plutarch; Rainey, W (1900). Plutarch's lives for boys and girls: being selected lives free
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γάιος_Μάριος&oldid=11357672"