Γάιος Λαίλιος Σάπιενς
| Γάιος Λαίλιος Σάπιενς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | C. Laelius C.f.C.n. Men. Sapiens (Λατινικά) |
| Γέννηση | 190 π.Χ. (περίπου και πιθανώς)[1] Αρχαία Ρώμη |
| Θάνατος | 1ος αιώνας π.Χ.[2] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αρχαία Ρώμη |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Λατινικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Ρωμαίος πολιτικός Ρωμαίος στρατιωτικός |
| Οικογένεια | |
| Τέκνα | Laelia maior[3][4] Laelia minor |
| Γονείς | Γάιος Λαίλιος[3][5] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | τριβούνος των πληβείων Ρωμαίος συγκλητικός (άγνωστη τιμή)[6] Ύπατος στην αρχαία Ρώμη (140 π.Χ.)[6] |
Ο Γάιος Λαίλιος Σάπιενς, λατιν.: Gaius Laelius Sapiens (γενν. π. το 188 π.Χ.), ήταν Ρωμαίος πολιτικός, περισσότερο γνωστός για τη φιλία του με τον Ρωμαίο στρατηγό και πολιτικό Σκιπίωνα Αιμιλιανό (τον Νεότερο) (π. 129 π.Χ.). Ήταν ύπατος το 140 π.Χ., και εκλέχθηκε με τη βοήθεια τού φίλου του, που ήταν τιμητής τότε, αφού απέτυχε να εκλεγεί το 141 π.Χ. Ο Γάιος Λαίλιος Σάπιενς ήταν γιος και κληρονόμος του στρατηγού του Καρχηδονιακού Πολέμου Γάιου Λαίλιου, ο ίδιος ύπατος το 190 π.Χ. Αυτός ο Λαίλιος ήταν πρώην υποδιοικητής, και μακροχρόνιος φίλος από την παιδική του ηλικία, του Ρωμαίου στρατηγού και πολιτικού Σκιπίωνα Αφρικανού. Ο νεότερος Λαίλιος γεννήθηκε προφανώς γύρω στο 188 π.Χ., αφού ο πατέρας του είχε γίνει ύπατος, αλλά δεν είχε καταφέρει να κερδίσει την εκστρατεία κατά του Αντίοχου Γ' του Μεγάλου της Συρίας, κάτι που θα τον έκανε πλούσιο. Το όνομα της μητέρας του είναι άγνωστο.
Στρατιωτική σταδιοδρομία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη διάρκεια του Γ΄ Καρχηδονιακού Πολέμου, το 147 π.Χ., ο Λαίλιος συνόδευσε τον Σκιπίωνα στην Αφρική, και διακρίθηκε στην κατάληψη του Κόθωνα, του στρατιωτικού λιμανιού της Καρχηδόνας. Το 145 διεξήγαγε επιχειρήσεις με μέτρια επιτυχία εναντίον του Βιρίαθου στην Ισπανία. [7]
Πολιτική σημασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λαίλιος ήταν υποψήφιος για την υπατεία το 141 π.Χ., αλλά απέσυρε την υποψηφιότητά του χάρη στις ψεύτικες υποσχέσεις ενός νέου ανθρώπου (novus homo), του Κόιντου Πομπήιου (μακρινού συγγενή του μελλοντικού Πομπήιου Μάγνου), ο οποίος υποσχέθηκε επίσης να παραιτηθεί, αλλά στη συνέχεια επέστρεψε στην υποψηφιότητα μετά την επίσημη αποχώρηση του Λαίλιου. Έτσι, ο Πομπηίας έγινε ύπατος μαζί με τον Γναίο Σερβίλιο Καιπίωνα (μίας οικογένειας που παραδοσιακά συμμαχούσε με τους Κορνήλιους Σκιπίωνες), και ο Σκιπίων Αιμιλιανός υπέστη μία ταπεινωτική πολιτική ανατροπή. Ο Αιμιλιανός εξέλεξε τον φίλο του ύπατο το επόμενο έτος (140 π.Χ.) μαζί με τον Κόιντο Σερβίλιο Καιπίωνα, ο οποίος ήταν ο τρίτος διαδοχικά αδελφός των Σερβιλίων Καιπιόνων, που έγινε ύπατος μέσα σε πολλά χρόνια.
Ο Λαίλιος ονομάστηκε Sapiens ("σοφός") λόγω της απόφασής του να μην αναλάβει προσπάθειες για πολιτική μεταρρύθμιση, που άρχισαν να δημιουργούν σοβαρές διχόνοιες στη Ρωμαϊκή Σύγκλητο. Αυτές οι προσπάθειες μεταρρύθμισης είχαν αρχικά προταθεί από τον Σκιπίωνα Αιμιλιανό, αλλά εγκαταλείφθηκαν από αυτόν, όταν η Σύγκλητος απέτυχε να συμφωνήσει ομόφωνα, όπως είχε ζητήσει. Ο Λαίλιος θεωρήθηκε σοφός, επειδή απέφυγε να δημιουργήσει περαιτέρω διχόνοια εκείνη την εποχή. Ωστόσο, η απροθυμία του να ριψοκινδυνεύσει, οδήγησε σε πολιτικό σχίσμα εντός του Σκιπιωνικού Κύκλου. Το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, που εγκαταλείφθηκε από τον Σκιπίωνα και τον κύκλο των οικείων του, συμπεριλαμβανομένου του Λαίλιου, υιοθετήθηκε αργότερα από τους αδελφούς Πόπλιο Μούκιο Σκαιβόλα και Πόπλιο Λικίνιο Κράσσο Δίβη Μουκιανό, και εν μέρει εφαρμόστηκε από τους εξ αγχιστείας συγγενείς τους, τους αδελφούς Γράκχους. Παρά τη σύνδεση αυτή με ριζοσπάστες μεταρρυθμιστές που σκοτώθηκαν για τις προσπάθειές τους, η πολιτική σημασία του ίδιου του Λαίλιου είναι μικρή. Επιπλέον, ο Λαίλιος άσκησε δίωξη στους υποστηρικτές του Tιβέριου Γράκχου, και αντιτάχθηκε στο σχέδιο του Γάιου Παπίριου Κάρβωνα να επιτρέψει την επανεκλογή των τριβούνων.
Ο Λαίλιος εκφώνησε άλλους σημαντικούς λόγους: De Collegiis (145) κατά της πρότασης του τριβούνου Γάιου Λικίνιου Κράσσου να στερήσει από τους ιερατικούς συλλόγους το δικαίωμα της συμμετοχικότητας, και να μεταβιβάσει την εξουσία της εκλογής στον λαό, Pro Publicanis (139) για λογαριασμό των εισπρακτών φόρων, και Pro Se, μία ομιλία για δική του υπεράσπιση, που δόθηκε ως απάντηση στον Κάρβωνα και τον Γράκχο. Έκανε επίσης επικήδειους λόγους, μεταξύ των οποίων δύο για τον φίλο του Σκιπίωνα.
Πολιτιστική σημασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Λαίλιος ήταν μέλος του Σκιπιωνικού Κύκλου, μιας φιλελληνικής ομάδας φίλων και πολιτικών συμμάχων, που συγκεντρώθηκαν γύρω από τον πλούσιο και καλά συνδεδεμένο Σκιπίωνα Αιμιλιανό, θετό εγγονό του Σκιπίωνα Αφρικανού. Σπούδασε φιλοσοφία κοντά στους Στωικούς Διογένη τον Βαβυλώνιο και Παναίτιο τον Ρόδιο και ήταν επίσης ποιητής. Ως κληρονόμος του πιο εξέχοντος κλάδου του πλούσιου γένους των Κορνηλίων Σκιπιώνων, ο Σκιπίων Αιμιλιανός μπόρεσε να ενεργήσει ως προστάτης πολλών Ελλήνων μελετητών, φιλοσόφων και ιστορικών, συμπεριλαμβανομένου του Έλληνα ιστορικού Πολύβιου και του καρχηδονιακής καταγωγής θεατρικού συγγραφέα Tερέντιου.
Οι δύο γαμπροί του Λαίλιου ήταν και οι δύο ύπατοι: ο Γάιος Φάννιος που ήταν ύπατος το 122 π.Χ. μαζί με τον Γναίο Δομίτιο Αηνόβαρβο (στη δεύτερη τριβουνία του Γάιου Σεμπρώνιου Γράκχου) και τον Κόιντο Μούκιο Σκαιβόλα Οιωνοσκόπο, ο οποίος ήταν ύπατος το 117 π.Χ. Ο νεότερος γαμπρός, ο οποίος συνδέθηκε με γάμο με τους αδελφούς Γράκχους, ήταν εξέχων ρήτορας και νομικός, και διδάσκαλος και μέντορας του νεαρού Κικέρωνα. Έτσι, ο Κικέρων έμαθε πολλά για τον Λαίλιο και τις σχέσεις του με σπουδαίους άνδρες από τον μέντορά του Σκαιβόλα Οιωνοσκόπο. Μερικές από αυτές τις σχέσεις ήταν έμπνευση και υλικό πηγής, για τις πραγματείες του Κικέρωνα για τη φιλία.
Στο μεταγενέστερο δοκίμιο του Κικέρωνα De Senectute (Σχετικά με το Γήρας), ο Λαίλιος απεικονίζεται, μαζί με τον φίλο του Σκιπίωνα, να θαυμάζει τον Κάτωνα τον Πρεσβύτερο για το πόσο καλά αντέχει τα γηρατειά του.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τον Κικέρωνα, βασιζόμενος στον Mούκιο Σκαιβόλα για πληροφορίες από πρώτο χέρι, ο νεότερος Γάιος Λαίλιος νυμφεύτηκε όλη του τη ζωή με μία γυναίκα, το όνομα της οποίας δεν αναφέρεται. Μαζί της, απέκτησε δύο κόρες που και οι δύο παντρεύτηκαν υπάτους. Ο Κικέρων δηλώνει ότι η Λαίλια η Νεότερη, η σύζυγος του Κόιντου Μούκιου Σκαιβόλα Οιωνοσκόπου, και οι δύο κόρες της (καθώς και οι κόρες τους) ήταν γνωστές για την ποιότητα και την καθαρότητα των Λατινικών τους. Η μικρότερη κόρη του Σκαιβόλα Οιωνοσκόπου και της συζύγου του Λαιλίας ήταν η Mουκία Σεκούνδα, η οποία ήταν σύζυγος του Λεύκιου Λικίνιου Κράσσου, υπάτου το 91 π.Χ., ο οποίος ήταν προστάτης του νεαρού Κικέρωνα. Ο Κράσσος και η σύζυγός του Mουκία είχαν δύο κόρες, η μεγαλύτερη από τις οποίες παντρεύτηκε έναν πραίτορα Πόπλιο Κορνήλιο Σκιπίωνα Νασίκα, καταγόμενο από πολλούς υπάτους και τιμητές, και είχε πολλά παιδιά, συμπεριλαμβανομένου του Κ. Καικίλιου Μέτελλου Σκιπίωνα.
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1524. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2021.
- ↑ 3557.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1524. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 3969. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 5,0 5,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 992. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021.
- ↑ 6,0 6,1 Thomas Robert Shannon Broughton: «The Magistrates of the Roman Republic» (Αγγλικά) Αμερικανική Φιλολογική Εταιρεία. 1951. ISBN-10 0-89130-812-1.
- ↑ Μία ή περισσότερες προτάσεις από το προηγούμενο κείμενο ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Laelius» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 16 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 63
