Βοεβοδάτο Σιλεσίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 50°20′N 19°0′E / 50.333°N 19.000°E / 50.333; 19.000

Βοεβοδάτο Σιλεσίας

Σημαία
Έμβλημα
ΧώραΠολωνία
Διοικητική υπαγωγήΠολωνία[1]
Γεωγραφική υπαγωγήΆνω Σιλεσία
ΠρωτεύουσαΚατοβίτσε
Έκταση12.333,09 km²
Πληθυσμός4.617.000
Γεωγραφικές συντεταγμένες50°20′0″N 19°0′0″E
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Βοεβοδάτο Σιλεσίας, ή Επαρχία Σιλεσίας (πολωνικά: województwo śląskie) είναι βοεβοδάτο στη νότια Πολωνία, με κέντρο την ιστορική περιοχή γνωστή ως Άνω Σιλεσία (Górny Śląsk), με πρωτεύουσα το Κατοβίτσε. Είναι ένα από τα 16 βοεβοδάτα της Πολωνίας (επαρχίες) στα οποία διαιρείται η χώρα.

Παρά το όνομα του βοεβοδάτου, το μεγαλύτερο μέρος της ιστορικής περιοχής της Σιλεσίας βρίσκεται έξω από το σημερινό Βοεβοδάτο Σιλεσίας – χωρισμένο μεταξύ των Βοεβοδάτων Λούμπους, Κάτω Σιλεσίας και Οπόλε. Το ανατολικό μισό της Σιλεσίας (και, κυρίως, η Τσενστοχόβα στο βορρά) ήταν ιστορικά μέρος της Ελάσσονος Πολωνίας.

Το βοεβοδάτο δημιουργήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1999 από τα πρώην Βοεβοδάτα Κατοβίτσε, Τσενστοχόβα και Μπιέλσκο-Μπιάουα, σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις της πολωνικής τοπικής αυτοδιοίκησης που εγκρίθηκαν το 1998.

Είναι το πιο πυκνοκατοικημένο βοεβοδάτο στην Πολωνία. Σε μια έκταση 12.300 τετραγωνικών χιλιομέτρων, υπάρχουν σχεδόν 5 εκατομμύρια κάτοικοι.[2] Είναι επίσης η μεγαλύτερη αστικοποιημένη περιοχή στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.[3] Σε σχέση με την οικονομία, πάνω από το 13% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της Πολωνίας παράγεται εδώ, καθιστώντας τη Σιλεσία ένα από τα πλουσιότερα βοεβοδάτα της χώρας.[3][4][5]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρώτο Βοεβοδάτο Σιλεσίας δημιουργήθηκε στη Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία. Είχε πολύ μεγαλύτερο εύρος αυτονομίας από άλλα σύγχρονα πολωνικά βοεβοδάτα, και κάλυπτε όλα τα ιστορικά εδάφη της Άνω Σιλεσίας που κατέληξαν στην Πολωνία της περιόδου του Μεσοπολέμου. Αυτό το βοεβοδάτο δεν περιελάμβανε – σε αντίθεση με το σημερινό – εδάφη και πόλεις της παλιάς προ διαμελισμών Πολωνικής-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας.

Μετά την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας στην Πολωνία στις 8 Οκτωβρίου 1939, ο Χίτλερ δημοσίευσε ένα διάταγμα με τίτλο «Σχετικά με τη διαίρεση και τη διοίκηση των ανατολικών εδαφών». Μια Επαρχία της Σιλεσίας (Gau Schlesien) δημιουργήθηκε, με έδρα το Μπρεσλάου (Βρότσουαφ). Αποτελούνταν από τέσσερις περιφέρειες: Κατόβιτς (Kattowitz), Όπελν (Oppeln), Μπρέσλαου (Breslau) και Λίγκνιτς (Liegnitz).

Μετά τον πόλεμο κατά τη διάρκεια του 1945-1950 υπήρχε ένα Βοεβοδάτο Σιλεσίας, κοινώς γνωστό ως Βοεβοδάτο Σλόνσκο-Ντομπρόφσκιε, το οποίο περιλάμβανε ένα σημαντικό μέρος του σημερινού Βοεβοδάτου Σιλεσίας. Το 1950 το Βοεβοδάτο Σλόνσκο-Ντομπρόφσκιε χωρίστηκε στα Βοεβοδάτα Οπόλε και Κατοβίτσε. Το τελευταίο είχε σύνορα παρόμοια με τα σύνορα του σύγχρονου Βοεβοδάτου Σιλεσίας.

Το σημερινό Βοεβοδάτο Σιλεσίας σχηματίστηκε το 1999 από τα ακόλουθα βοεβοδάτα της προηγούμενης διοικητικής διαίρεσης:

  • Βοεβοδάτο Κατοβίτσε, εξαιρουμένων ορισμένων γκμίνα και πόβιατ
  • Βοεβοδάτο Μπιελσκ, εξαιρουμένων ορισμένων γκμίνα και πόβιατ
  • Βοεβοδάτο Τσενστοχόβα, εξαιρουμένων ορισμένων γκμίνα και πόβιατ

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Βοεβοδάτο Σιλεσίας συνορεύει τόσο με την Περιφέρεια Μοραβίας-Σιλεσίας (Τσεχία), όσο και με την Περιφέρεια Ζιλίνα (Σλοβακία) στα νότια. Συνορεύει επίσης με τέσσερα άλλα πολωνικά βοεβοδάτα: το Βοεβοδάτο Οπόλε στα δυτικά, το Βοεβοδάτο Λοτζ στα βόρεια, το Βοεβοδάτο Τιμίου Σταυρού στα βορειοανατολικά και το Βοεβοδάτο Ελάσσονος Πολωνίας στα ανατολικά.

Η περιοχή περιλαμβάνει το Σιλεσικό Υψίπεδο στα κεντρικά και βορειοδυτικά, και το Υψίπεδο Κρακοβίας-Τσεντσοχόβα στα βορειοανατολικά. Τα νότια σύνορα σχηματίζονται από τα Όρη Μπεσκίντι.

Η τρέχουσα διοικητική μονάδα της Σιλεσίας είναι μόνο ένα μέρος της ιστορικής Σιλεσίας που βρίσκεται εντός των συνόρων της σημερινής Πολωνίας (υπάρχουν επίσης μέρη της Σιλεσίας στην Τσεχία και τη Γερμανία). Άλλα τμήματα της σημερινής πολωνικής Σιλεσίας διοικούνται ως το Βοεβοδάτο Οπόλε, το Βοεβοδάτο Κάτω Σιλεσίας και το Βοεβοδάτο Λούμπους. Από την άλλη πλευρά, ένα μεγάλο μέρος της τρέχουσας διοικητικής μονάδας του Βοεβοδάτου Σιλεσίας δεν αποτελεί μέρος της ιστορικής Σιλεσίας (π.χ. Τσενστοχόβα, Ζαβιέρτσιε, Μίσκουφ, Γιαβόζνο, Σοσνόβιετς, Ζίβιετς, Ντομπρόβα Γκουρνίτσα, Μπέντζιν και το ανατολικό μέρος της Μπιέλσκο-Μπιάουα, που αποτελούν ιστορικά τμήματα της Ελάσσονος Πολωνίας).

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Βοεβοδάτο Σιλεσίας έχει την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού στη χώρα (379 άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, σε σύγκριση με τον εθνικό μέσο όρο των 124). Η σημαντική εκβιομηχάνιση της περιοχής της δίνει το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας σε εθνικό επίπεδο (6,2%). Η περιοχή της Σιλεσίας είναι η πιο βιομηχανοποιημένη και η πιο αστικοποιημένη περιοχή στην Πολωνία: το 78% του πληθυσμού της ζει σε πόλεις.

Πόλεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Κατοβίτσε είναι η πρωτεύουσα του Βοεβοδάτου Σιλεσίας
Το Μοναστήρι της Γιάσνα Γκούρα στην Τσενστοχόβα είναι ο πιο ιερός Ρωμαιοκαθολικός Ναός στην Πολωνία
Gliwice
Γκλιβίτσε, μια από τις παλαιότερες πόλεις της Σιλεσίας
Η Μπιέλσκο-Μπιάουα είναι ένας σημαντικός βιομηχανικός, συγκοινωνιακός και τουριστικός κόμβος

Λόγω της βιομηχανικής και αστικής φύσης του, το βοεβοδάτο έχει πολλές πόλεις και μεγάλες κωμοπόλεις. Από τις 40 πολυπληθέστερες πόλεις της Πολωνίας, οι 12 βρίσκονται στο Βοεβοδάτο Σιλεσίας. 19 από τις πόλεις του βοεβοδάτου έχουν το νομικό καθεστώς της πόλης πόβιατ (βλ. πόβιατ). Συνολικά έχει 71 πόλεις (με νόμιμα δικαιώματα πόλεων), που αναφέρονται παρακάτω σε φθίνουσα σειρά πληθυσμού (από το 2019):

  1. Κατοβίτσε (293.636)
  2. Τσενστοχόβα (221.252)
  3. Σοσνόβιετς (201.121)
  4. Γκλιβίτσε (179.154)
  5. Ζάμπζε (172.806)
  6. Μπιέλσκο-Μπιάουα (170.953)
  7. Μπίτομ (165.975)
  8. Ρίμπνικ (138.319)
  9. Ρούντα Σλόνσκα (137.624)
  10. Τίχι (127.664)
  11. Ντομπρόβα Γκουρνίτσα (119.800)
  12. Χόζουφ (107.963)
  13. Γιαβόζνο (91.263)
  14. Γιαστσέμπιε-Ζντρούι (88.808)
  15. Μισουοβίτσε (74.515)
  16. Σιεμιανοβίτσε Σλόνσκιε (66.963)
  17. Ζόρι (62.462)
  18. Ταρνόφσκιε Γκούρι (61.422)
  19. Μπέντζιν (56.624)
  20. Πιεκάρι Σλόνσκιε (55.088)
  21. Ρατσίμπους (54.778)
  22. Σφιεντοχουοβίτσε (49.762)
  23. Ζαβιέρτσιε (49.334)
  24. Βοντζίσουαφ Σλόνσκι (47.992)
  25. Μικόουουφ (40.898)
  26. Κνούρουφ (38.310)
  27. Τσεχοβίτσε-Ντζιεντζίτσε (35.926)
  28. Τσιέσιν (34.513)
  29. Μίσκουφ (31.650)
  30. Τσέλαντζ (31.545)
  31. Ζίβιετς (31.194)
  32. Τσερβιόνκα-Λεστσίνι (28.156)
  33. Πστσίνα (26.804)
  34. Λουμπλίνιετς (23.784)
  35. Γουαζίσκα Γκούρνε (22.298)
  36. Ριντουουτόβι (21.616)
  37. Οζέσε (21.043)
  38. Μπιέρουν (19.539)
  39. Πισκοβίτσε (18.432)
  40. Ράντλιν (17.776)
  41. Ραντζιόνκουφ (16.826)
  42. Γουεντζίνι (16.776)
  43. Ούστορν (16.073)
  44. Σκότσουφ (14.385)
  45. Πσουφ (13.896)
  46. Κουόμπουτσκ (12.934)
  47. Βίσουα (11.132)
  48. Μπλαχόβνια (9.545)
  49. Ιμιέλιν (9.175)
  50. Βοϊκοβίτσε (8.927)
  51. Καλέτι (8.607)
  52. Πορέμπα (8.525)
  53. Μιαστέτσκο Σλόνσκιε (7.437)
  54. Σουάφκουφ (7.017)
  55. Γουάζι (6.811)
  56. Κονιέτσπολ (5.910)
  57. Στσιρκ (5.734)
  58. Σιέβιες (5.581)
  59. Κούζνια Ρατσιμπόρσκα (5.359)
  60. Ζάρκι (4.556)
  61. Κζεπίτσε (4.456)
  62. Βοζνίκι (4.305)
  63. Ογκροντζιένιετς (4.282)
  64. Στρούμιεν (3.718)
  65. Στσεκοτσίνι (3.612)
  66. Τόσεκ (3.600)
  67. Βιλαμοβίτσε (3.100)
  68. Κοζιεγκουούβι (2.245)
  69. Κσανοβίτσε (2.157)
  70. Πιλίτσα (1.936)
  71. Σοσνιτσοβίτσε (1.919)

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) του βοεβοδάτου ήταν 61 δισεκατομμύρια ευρώ το 2018, αντιπροσωπεύοντας το 12,3% της πολωνικής οικονομικής παραγωγής. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ προσαρμοσμένο ως προς την αγοραστική δύναμη ήταν 22.200 € ή 74% του μέσου όρου της ΕΕ των 27 το ίδιο έτος. Το ΑΕΠ ανά εργαζόμενο ήταν 83% του μέσου όρου της ΕΕ. Το Βοεβοδάτο Σιλεσίας είναι το βοεβοδάτο με το τέταρτο υψηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Πολωνία.[6]

Το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε στο 3,9% το 2017 και ήταν χαμηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο.[7]

Έτος 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Ποσοστό ανεργίας
(σε %) 		14,2 8,1 6,6 6,7 9,2 9,2 9,4 9,7 8,6 7,2 5,4 3,9

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 2911. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
  2. ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2017. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Śląskiego, Urząd Marszałkowski Województwa. «Województwo Śląskie - Śląskie. Pozytywna energia» (PDF). www.silesia-europa.pl. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2018. 
  4. ↑ «Śląski Urząd Wojewódzki w Katowicach - strona oficjalna». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2016. 
  5. ↑ Art4net. «The Śląskie Voivodeship». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2016. 
  6. ↑ «Regional GDP per capita ranged from 30% to 263% of the EU average in 2018». Eurostat. 
  7. ↑ «Regional Unemployment by NUTS2 Region». Eurostat. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

π • σ • ε Βοεβοδάτα της Πολωνίας


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βοεβοδάτο_Σιλεσίας&oldid=10081298"