Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βάσο Τσουμπρίλοβιτς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βάσο Τσουμπρίλοβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Васо Чубриловић (Σερβικά)
Γέννηση14  Ιανουαρίου 1897[1]
Γκράντισκα
Θάνατος11  Ιουνίου 1990[2]
Βελιγράδι
Τόπος ταφήςΝέο Κοιμητήριο Βελιγραδίου
Χώρα πολιτογράφησηςΣερβία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΣερβικά[1][3]
ΣπουδέςΣχολή Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός
πολιτικός κομισάριος
διδάσκων πανεπιστημίου
πολιτικός[4]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Βελιγραδίου
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΈνωση Κομουνιστών της Γιουγκοσλαβίας
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματοςΠροδοσία
Οικογένεια
ΑδέλφιαVeljko Čubrilović
Branko Čubrilović
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΤάγμα του Γιουγκοσλαβικού Μεγάλου Αστέρα
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Βάσο Τσουμπρίλοβιτς (σερβικά κυριλλικά: Васо Чубриловић‎‎, 14 Ιανουαρίου 1897 – 11 Ιουνίου 1990) ήταν Γιουγκοσλάβος και Σερβοβόσνιος λόγιος και πολιτικός.

Ως έφηβος, εντάχθηκε στο φοιτητικό κίνημα των Νοτίων Σλάβων, γνωστό ως Νεαρά Βοσνία, και συμμετείχε στη συνωμοσία για τη δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας στις 28 Ιουνίου 1914. Στην πλοκή συμμετείχε και ο αδελφός του, Βέλικο. Ο Τσουμπρίλοβιτς καταδικάστηκε για προδοσία από τις αυστροουγγρικές Αρχές και καταδικάστηκε σε δεκαέξι χρόνια κάθειρξη. Ο αδελφός του καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε.

Ο Τσουμπρίλοβιτς αποφυλακίστηκε στο τέλος του πολέμου και σπούδασε ιστορία στα πανεπιστήμια του Ζάγκρεμπ και του Βελιγραδίου. Το 1937, έδωσε μια διάλεξη στη Σερβική Πολιτιστική Λέσχη, στην οποία υποστήριξε την εκδίωξη των Αλβανών από τη Γιουγκοσλαβία. Δύο χρόνια αργότερα, έγινε καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου. Μετά την εισβολή του Άξονα στη Γιουγκοσλαβία τον Απρίλιο του 1941, ο Τσουμπρίλοβιτς συνελήφθη από τους Γερμανούς και στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπάνιτσα, όπου παρέμεινε φυλακισμένος για μεγάλο μέρος του πολέμου.

Καθώς ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος πλησίαζε στο τέλος του, ο Τσουμπρίλοβιτς προέτρεψε τις γιουγκοσλαβικές Αρχές να εκδιώξουν τις εθνοτικές μειονότητες (ιδιαίτερα τους Γερμανούς και τους Ούγγρους) από τη χώρα. Στο τέλος του πολέμου, έγινε υπουργός της κυβέρνησης. Στη θέση του ως Υπουργού Γεωργίας πίεσε για την εφαρμογή αγροτικών μεταρρυθμίσεων. Στα τελευταία του χρόνια, απομακρύνθηκε από τις πανσλαβικές, και αργότερα εθνικιστικές, ιδεολογίες της νιότης του και εξέφρασε τη λύπη του για τη δολοφονία του Φραγκίσκου Φερδινάνδου. Τη στιγμή του θανάτου του, ήταν ο τελευταίος επιζών συμμετέχων στη συνωμοσία για τη δολοφονία του Αρχιδούκα.

Παιδικά και εφηβικά χρόνια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Βάσο Τσουμπρίλοβιτς γεννήθηκε στη Μποσάνσκα Γκράντισκα στις 14 Ιανουαρίου 1897[5]. Ήταν μια πολύ γνωστή οικογένεια από την περιοχή της Μποσάνσκα Κράινα. Ήταν συγγενής του Βάσο Βίντοβιτς, ηγέτη της Εξέγερσης της Ερζεγοβίνης του 1875-77, που παρευρέθηκε στο Συνέδριο του Βερολίνου[6]. Ο Τσουμπρίλοβιτς τελείωσε το δημοτικό σχολείο στη γενέτειρά του[7]. Συνέχισε να φοιτά στο γυμνάσιο της Τούζλα, αλλά αποβλήθηκε, επειδή αρνήθηκε να σταθεί όρθιος κατά τη διάρκεια του εθνικού ύμνου της Αυστροουγγαρίας. Στη συνέχεια εγγράφηκε στην έκτη τάξη του Γυμνασίου του Σεράγεβο.[6]

Η δολοφονία του αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου και ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Τσουμπρίλοβιτς υπό κράτηση στην Αυστροουγγρική αστυνομία, Οκτώβριος 1914.
Ομάδα νέων από την Νεαρά Βοσνία

Ο Τσουμπρίλοβιτς ήταν μέλος της Νεαράς Βοσνίας πριν από το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου[5]. Αυτός και ο μεγαλύτερος αδελφός του συμμετείχαν στη συνωμοσία για τη δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγίσκου Φερδινάνδου στις 28 Ιουνίου 1914. Ο νεότερος Τσουμπρίλοβιτς ήταν ο νεότερος από τους συνωμότες[8]. Συνελήφθη από τις αυστροουγγρικές Αρχές στην Ντούμπιτσα στις 3 Ιουλίου[9]. Οι κύριοι συνωμότες δικάστηκαν σε στρατιωτική φυλακή στο Σεράγεβο. Ο κρατικός εισαγγελέας απήγγειλε κατηγορίες σε είκοσι δύο από τους κατηγορούμενους για εσχάτη προδοσία και φόνο και τρεις για συνέργεια σε φόνο.

Η δίκη ξεκίνησε στις 12 Οκτωβρίου και διήρκεσε έως τις 23 Οκτωβρίου. Ο Τσουμπρίλοβιτς ήταν τότε μόλις 17 ετών και έξι μηνών[10]. Τους αδερφούς Τσουμπρίλοβιτς, τον Ίβο Κράντσεβιτς και τον Νέτζο Κέροβιτς υπερασπίστηκε ο δικηγόρος Ρούντολφ Ζίστλερ[10]. Στη δίκη, ο Τσουμπρίλοβιτς δήλωσε ότι η κακομεταχείριση των Νοτίων Σλάβων από τους Αψβούργους τον παρακίνησε να συμμετάσχει στην συνωμοσία[11]. «Μπορώ να δηλώσω ότι η μοναρχία κυβερνάται από τους Γερμανούς και τους Μαγυάρους, ενώ οι Σλάβοι καταπιέζονται», είπε[11]. Ερωτηθείς αν χαρακτηρίζεται ως Σέρβος ή Κροάτης, ο Τσουμπρίλοβιτς δήλωσε Σερβοκροάτης. «Σημαίνει ότι δεν θεωρώ τον εαυτό μου αποκλειστικά Σέρβο», εξήγησε, «αλλά ότι πρέπει να εργαστώ τόσο για την Κροατία όσο και για τη Σερβία»[12]. Αν και η δίκη έληξε στις 23 Οκτωβρίου, η ποινή έλαβε χώρα μόλις πέντε ημέρες αργότερα. Ο Τσουμπρίλοβιτς καταδικάστηκε για προδοσία και καταδικάστηκε σε δεκαέξι χρόνια φυλάκιση[13]. Αρχικά είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση δέκα ετών. Όταν ρωτήθηκε για τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, αναγνώρισε ότι είναι άθεος ωθώντας τους δικαστές να προσθέσουν άλλα τρία χρόνια[14]. Άλλα τρία προστέθηκαν, αφού αρνήθηκε να εκφράσει μεταμέλεια για τον θάνατο του Αρχιδούκα και κατηγόρησε την Αυστροουγγαρία για την έναρξη του πολέμου[15]. Ο αδελφός του, Βέλικο, καταδικάστηκε σε θάνατο και απαγχονίστηκε. [16]

Ο Τσουμπρίλοβιτς στάλθηκε αρχικά για να εκτίσει την ποινή του στη φυλακή Ζένιτσα[17]. Στις 2 Μαρτίου, αυτός και ορισμένοι από τους συν-συνωμότες μεταφέρθηκαν στη στρατιωτική φυλακή Μέλερσντορφ, κοντά στη Βιέννη[18]. Δικάστηκαν εκ νέου στο Τράβνικ στις 14 Ιουνίου 1915 και προστέθηκαν αρκετά χρόνια στις ποινές τους[19]. Ο Τσουμπρίλοβιτς στη συνέχεια μεταφέρθηκε πίσω στο Μέλερσντορφ. Στις 13 Σεπτεμβρίου 1917, οι Αρχές αποφάσισαν να μεταφέρουν σχεδόν όλους τους επιζώντες συνωμότες στη φυλακή Ζένιτσα. Έμεινε φυλακισμένος στη Ζένιτσα μέχρι το τέλος του πολέμου. [20]

Μεσοπόλεμος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η εκδίωξη των Αλβανών, Τσουμπρίλοβιτς, 1937. Βελιγράδι.

 

Σε μια εποχή που η Γερμανία μπορεί να εκδιώξει δεκάδες χιλιάδες Εβραίους και η Ρωσία να μετακινήσει εκατομμύρια ανθρώπους από το ένα μέρος της ηπείρου στο άλλο, η εκκένωση μερικών εκατοντάδων χιλιάδων Αλβανών δεν θα προκαλέσει παγκόσμιο πόλεμο. Όπως και να έχει, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα πρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι θέλουν και να επιδιώκουν απαρέγκλιτα αυτούς τους στόχους, ανεξάρτητα από τις πιθανές διεθνείς επιπτώσεις.

— Β. Τσουμπρίλοβιτς, Τα Διεθνή Προβλήματα της Αποικιοκρατίας

Ο Τσουμπρίλοβιτς ολοκλήρωσε το γυμνάσιο στο Σαράγεβο το 1919. Αρχικά, γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ για να σπουδάσει ιστορία, αλλά αργότερα μεταγράφηκε στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου, όπου έλαβε πτυχίο Ιστορίας το 1922. Το 1929 απέκτησε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου με τη διατριβή του με τίτλο «Η εξέγερση της Βοσνίας 1875–1878». Στο μεταξύ, είχε εργαστεί ως καθηγητής ιστορίας σε λύκεια στη Σρέμσκα Μιτρόβιτσα, στο Σεράγεβο και στο Βελιγράδι. Ο ιστορικός Βλαντιμίρ Τσόροβιτς επέλεξε στη συνέχεια τον Τσουμπρίλοβιτς ως προσωπικό του βοηθό. Το 1934, ο Τσουμπρίλοβιτς έγινε διδάκτορας στο πανεπιστήμιο. Από το 1921 έως το 1939 ήταν ενεργό μέλος του Αγροτικού Κόμματος.[7]

Το 1937, ο Τσουμπρίλοβιτς έδωσε μια διάλεξη στη Σερβική Πολιτιστική Λέσχη, στην οποία περιέγραψε πιθανές μεθόδους, που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση για να εξαναγκάσει τους Αλβανούς να εγκαταλείψουν το Κοσσυφοπέδιο. Άσκησε έντονη κριτική στις προσπάθειες της κυβέρνησης να αποικίσει τμήματα του Κοσσυφοπεδίου, καθώς θεωρούσε ότι ήταν αναποτελεσματικές.[21] Ο Τσουμπρίλοβιτς υποστήριξε ότι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης ήταν η χρήση της «ωμής δύναμης ενός οργανωμένου κράτους». «Αν δεν ξεκαθαρίσουμε τους λογαριασμούς μαζί τους», είπε, «σε 20-30 χρόνια θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε έναν τρομερό αλυτρωτισμό»[22]. Ο Τσουμπρίλοβιτς επέκρινε επίσης την κυβέρνηση ότι δεν άδραξε την ευκαιρία που δόθηκε από μια εξέγερση του 1918–21 μεταξύ των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου για να τους αναγκάσει να φύγουν από την περιοχή. Δήλωσε ότι τα οφέλη από την αναγκαστική απέλαση των Αλβανών υπερτερούσαν των κινδύνων, καθώς «θα εξαλειφόταν μια απειλή για την ασφάλεια της Γιουγκοσλαβία».[23]

Το περιεχόμενο της διάλεξης διατηρήθηκε γραπτώς, περιήλθε στην κατοχή της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Γιουγκοσλαβίας και φυλάχθηκε στο Στρατιωτικό Αρχείο στο Βελιγράδι[24]. Τις επόμενες δεκαετίες, Αλβανοί ιστορικοί την αναφέρουν ως απόδειξη συνωμοσίας για την έξωση του αλβανικού πληθυσμού του Κοσσυφοπεδίου, υποστηρίζοντας συνήθως ότι γράφτηκε μετά από αίτημα του Γιουγκοσλαβικού Γενικού Επιτελείου. Ωστόσο, δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτό[24]. Η καθηγήτρια Σαμπρίνα Π. Ράμετ αμφιβάλλει ότι η διάλεξη είχε μεγάλη επιρροή στις γιουγκοσλαβικές Αρχές, οι οποίες είχαν ήδη από καιρό δεσμευτεί στο να εγκαταλείψουν την επαρχία οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου και να μεταναστεύσουν στην Τουρκία. [25]

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και μετέπειτα ζωή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σοκάκι διακεκριμένων πολιτών, Βελιγράδι, Σερβία

Το 1939, ο Τσουμπρίλοβιτς έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου[7]. Τον Απρίλιο του 1941, οι δυνάμεις του Άξονα εισέβαλαν στη Γιουγκοσλαβία και ο Τσουμπρίλοβιτς συνελήφθη από την Γκεστάπο στην παραλιακή πόλη Ρισάν[26]. Από εκεί, μεταφέρθηκε στο Βελιγράδι και φυλακίστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπάνιτσα, όπου πέρασε μεγάλο μέρος του πολέμου[26][27].

Μόλις οι γερμανικές δυνάμεις αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Σερβία, ο Τσουμπρίλοβιτς έγινε σύμβουλος του νέου κομμουνιστή ηγέτη της Γιουγκοσλαβίας, Γιόσιπ Μπροζ Τίτο[28]. Τα αντισερβικά πογκρόμ του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ιδιαίτερα αυτά που ενορχηστρώθηκαν από τους Αλβανούς, έστρεψαν και πάλι την προσοχή του Τσουμπρίλοβιτς στο καθεστώς των εθνικών μειονοτήτων της Γιουγκοσλαβίας[29]. Στις 17 Νοεμβρίου 1944, στο Βελιγράδι, ο Τσουμπρίλοβιτς παρουσίασε ένα υπόμνημα με τίτλο «Το πρόβλημα της μειονότητας στη Νέα Γιουγκοσλαβία» (σερβοκροατικά: Manjinski problem u novoj Jugoslaviji) στις κομμουνιστικές Αρχές[5]. Σε αυτό, συμβούλευε την κυβέρνηση του Τίτο να εκδιώξει όλους τους Γερμανούς, τους Ούγγρους, τους Ιταλούς, τους Ρουμάνους και τους Αλβανούς της Γιουγκοσλαβίας. Πράγματι, σχεδόν όλοι οι Γερμανοί που ζούσαν στη χώρα αναγκάστηκαν να φύγουν, όπως και πολλοί Ούγγροι και Ρουμάνοι. «Το πρόβλημα της μειονότητας», έγραψε ο Τσουμπρίλοβιτς, «αν δεν το λύσουμε τώρα, δεν θα λυθεί ποτέ»[30]. Εκείνη την εποχή, τέτοιες προτάσεις δεν ήταν ιδιαίτερα ριζοσπαστικές, δεδομένου ότι συνέπιπταν με τη μαζική εκδίωξη των Γερμανών από άλλα μέρη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. [29]

Στις αρχές του 1945, ο Τσουμπρίλοβιτς διορίστηκε Υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση του Τίτο[31]. Τον Αύγουστο εκείνου του έτους, πίεσε για την εφαρμογή του νόμου για τις κρατικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ο οποίος τόνιζε την ανάγκη λήψης οικονομικών μέτρων, που θα ανοικοδομούσαν και θα ενίσχυαν τον αγροτικό τομέα της Γιουγκοσλαβίας[32]. Ο Τσουμπρίλοβιτς διορίστηκε αργότερα Υπουργός Δασών[33]. Το 1959 έγινε ανταποκριτής της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (SANU) και το 1961 πλήρες μέλος. Ο Τσουμπρίλοβιτς ήταν επίσης ανταποκριτής της Γιουγκοσλαβικής και της Βοσνιακής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών του Μαυροβουνίου. Το 1976 έγινε επίτιμο μέλος της Σοβιετικής Ακαδημίας Επιστημών[26].

Στα τελευταία του χρόνια, ο Τσουμπρίλοβιτς απομακρύνθηκε από τις πανσλαβικές και αργότερα εθνικιστικές ιδεολογίες της νιότης του[28]. Αναφερόμενος στη δολοφονία του Φραγκισκου Φερδινάνδου, είπε: «Καταστρέψαμε έναν όμορφο κόσμο, που χάθηκε για πάντα λόγω του πολέμου που ακολούθησε»[34]. Το 1986, εξέφρασε τη δημόσια αποδοκιμασία του μνημονίου SANU, το οποίο υποστήριζε ότι οι Σέρβοι της Γιουγκοσλαβίας υφίστανται διακρίσεις, και ζήτησε μια θεμελιώδη αναδιοργάνωση του κράτους[35]. Το 1987, η Γιουγκοσλαβική Προεδρία απένειμε στον Τσουμπρίλοβιτς το παράσημο του Γιουγκοσλαβικού Αστέρα[36].

Ο Τσουμπρίλοβιτς πέθανε στο Βελιγράδι στις 11 Ιουνίου 1990, σε ηλικία 93 ετών[5]. Τη στιγμή του θανάτου του, ήταν ο τελευταίος επιζών συμμετέχων στη συνωμοσία για τη δολοφονία του Φραγκίσκου Φερδινάνδου[34]. Ενταφιάστηκε στο Σοκάκι των Διακεκριμένων Πολιτών στο Νέο Κοιμητήριο του Βελιγραδίου.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 121514825. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ «Proleksis enciklopedija» (Κροατικά) 16579.
  3. ↑ CONOR.SI. 14106467.
  4. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Elsie 2010, σελ. 69.
  6. ↑ 6,0 6,1 Dedijer 1966, σελ. 304.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Matica Srpska 1997, σελ. 3.
  8. ↑ Dedijer 1966, σελ. 314.
  9. ↑ Dedijer 1966.
  10. ↑ 10,0 10,1 Dedijer 1966, σελ. 336.
  11. ↑ 11,0 11,1 Dedijer 1966, σελ. 338.
  12. ↑ Hoare 2007, σελ. 90.
  13. ↑ Dedijer 1966, σελ. 346.
  14. ↑ Dedijer 1966, σελ. 212.
  15. ↑ Dedijer 1966, σελ. 341.
  16. ↑ Carmichael 2015, σελ. 55.
  17. ↑ Dedijer 1966, σελ. 351.
  18. ↑ Dedijer 1966, σελ. 353.
  19. ↑ Dedijer 1966, σελ. 347.
  20. ↑ Dedijer 1966, σελ. 361.
  21. ↑ Judah 2002, σελ. 23.
  22. ↑ Judah 2000, σελ. 149.
  23. ↑ Judah 2000, σελ. 23.
  24. ↑ 24,0 24,1 Bjelajac 2007, σελ. 223.
  25. ↑ Ramet 2006, σελ. 100.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Matica Srpska 1997, σελ. 4.
  27. ↑ Nešović 1981, σελ. 728.
  28. ↑ 28,0 28,1 Carmichael 2015, σελ. 63.
  29. ↑ 29,0 29,1 Judah 2000, σελ. 150.
  30. ↑ Judah 2002.
  31. ↑ Hoare 2007, σελ. 311.
  32. ↑ Bokovoy 1998.
  33. ↑ «Academician Prof. Dr. Vaso Čubrilović». University of Banja Luka. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2015. 
  34. ↑ 34,0 34,1 Sugar 1999, σελ. 70.
  35. ↑ Pavlowitch 2002.
  36. ↑ Gaber & Kuzmanić 1989, σελ. 51.

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Vaso Čubrilović στο Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βάσο_Τσουμπρίλοβιτς&oldid=11036729"