Γκωτιέ Ε΄ του Μπριέν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Βάλτερ Ε΄ ντε Μπριέν)
Γκωτιέ Ε΄ του Μπριέν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Gautier V de Brienne (Γαλλικά)
Γέννηση1278 (περίπου)[1] ή 1275 (περίπου)[2]
Brienne-le-Château[2]
Θάνατος15  Μαρτίου 1311[3][4]
Αλμυρός Μαγνησίας[5]
Συνθήκες θανάτουθάνατος στη μάχη
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία[6]
ΘρησκείαΚαθολικισμός[6]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφεουδάρχης[7][8]
ηγεμόνας[9]
Οικογένεια
ΣύζυγοςΙωάννα της Σατιγιόν (από 1305)[2][10]
ΤέκναΓκωτιέ ΣΤ΄ του Μπριέν[6]
Ισαβέλλα του Μπριέν[2]
ΓονείςΟύγος του Μπριέν[2][11] και Ισαβέλλα ντε λα Ρος[2][11]
ΟικογένειαΟίκος του Μπριέν[2]
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΜάχη του Αλμυρού
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαcount of Brienne (1269–1311)[3][12][8]
duke of Athens (1308–1311)[3][9][4]
Count of Lecce[12][4]
Θυρεός
δεδομένα

Ο Γκωτιέ Ε΄ ντε Μπριέν ή Γουϊτιέρος ή Γωτιέρος ή Βαλτέρος της Βρυέννης (Gautier V de Brienne, 1275 - 15 Μαρτίου 1311) από τον Οίκο του Μπριέν ήταν ο τελευταίος Φράγκος Δούκας των Αθηνών (1308 - 1311), Αφέντης του Άργους και της Ναυπλίας, Βαρόνος της Θήβας και Κόμης του Μπριέν και του Λέτσε (1296 - 1311). Ο Γκωτιέ Ε΄ ήταν ο μοναδικός γιος του Ούγου του Μπριέν και της Ισαβέλλας ντε Λα Ρος κυρίας του ημίσεος της Βαρονείας της Καρύταινας, κληρονόμος των οικογενειακών εκτάσεων στη Γαλλία, το Βασίλειο της Νεαπόλεως και την Πελοπόννησο.[13][14] Την περίοδο 1287 - 1296 ο Γκωτιέ κρατήθηκε αιχμάλωτος στο Σικελικό κάστρο της Αγκούστα μέχρι να πληρώσει ο πατέρας του τα λύτρα στον Αραγωνέζο ναύαρχο Ρουτζέρο ντι Λαούρια. Όταν ο πατέρας του έπεσε σε μάχη εναντίον του Λαούρια (1296) ο Γκωτιέ Ε΄ κληρονόμησε την Κομητεία του Μπριέν στη Γαλλία και τις κομητείες του Λέτσε και του Κονβερσάνο στη νότια Ιταλία.

Ο Γκωτιέ Ε΄ ελευθερώθηκε αλλά αιχμαλωτίστηκε ξανά σε νέα επίθεση των Ναπολιτσιάνων στη Σικελία (1299), η δεύτερη αιχμαλωσία του κράτησε μέχρι τη "Συνθήκη της Καλταμπελλόττας" (1302). Ο Γκωτιέ εγκαταστάθηκε στη Γαλλία και παντρεύτηκε την Ιωάννα του Σατιγιόν. Ο ξάδελφος του Γκυ Β΄ ντε Λα Ρος πέθανε πρόωρα και άτεκνος, ο Γκωτιέ κλήθηκε να τον κληρονομήσει. Η ξαδέλφη τους Εσίβα του Ιμπελίν διεκδίκησε και αυτή το δουκάτο για λογαριασμό της αλλά το υψηλό δικαστήριο της Αχαΐας αποφάσισε υπέρ του Γκωτιέ ο οποίος ήρθε στην Αθήνα το 1309. Ο Έλληνας ηγεμόνας της Θεσσαλίας Ιωάννης Β΄ Δούκας προχώρησε σε συμμαχία με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και το Δεσποτάτο της Ηπείρου εναντίον του Γκωτιέ. Ο Γκωτιέ Ε΄ κάλεσε σε βοήθεια την Καταλανική Εταιρεία μια ομάδα από τυχοδιώκτες μισθοφόρους να επιτεθεί στην Ελληνική συμμαχία, οι Καταλανοί νίκησαν τον Ιωάννη Β΄ αλλά ο Γκωτιέ αρνήθηκε να τους πληρώσει αυτά που είχε συμφωνήσει. Οι Καταλανοί επαναστάτησαν και ο Γκωτιέ Ε΄ ενώθηκε με μια ομάδα από Φράγκους ηγεμόνες αλλά οι Καταλανοί τους συνέτριψαν στη Μάχη του Αλμυρού, ο Γκωτιέ έπεισε στη μάχη και οι Καταλανοί κατέλαβαν το Δουκάτο των Αθηνών.

Πρώτη αιχμαλωσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι θυρεοί του Γκωτιέ: το οικόσημο με τους λέοντες των Μπριέν (του πατέρα του) και το οικόσημο των Λα Ρος (της μητέρας του)

Ο πατέρας του κατείχε σημαντικά εδάφη στη Γαλλία και τη νότια Ιταλία όπως την Μπριέν και τη Λέτσε.[15] Διεκδίκησε και την Κύπρο αλλά οι Κύπριοι προτίμησαν να εκλέξουν βασιλιά τον ξάδελφο του Ούγο Γ΄ της Κύπρου.[16] Η Ισαβέλλα ντε Λα Ρος μικρότερη κόρη του Γκυ Α΄ ντε Λα Ρος που πέθανε το 1279 πήρε έδωσε προίκα με τον γάμο μεγάλες εκτάσεις στην Πελοπόννησο.[17][18] Ο ιστορικός Γκάι Πέρι περιγράφει τον Γκωτιέ σαν "μικρό παιδί" όταν ξέσπασε ο Σικελικός Εσπερινός.[19] Ο πατέρας του ήταν στρατηγός του βασιλιά της Νεαπόλεως Καρόλου του Χωλού, αιχμαλωτίστηκε στη "μάχη των Κομητών" (23 Ιουλίου 1387).[20] Ο Ούγος ελευθερώθηκε μόνο όταν έδωσε όμηρο τον μικρό του γιο Γκωτιέ στον Αραγωνέζο ναύαρχο Ρουτζέρο ντι Λαούρια με υπόσχεση να του πληρώσει τα λύτρα, παρέμεινε όμηρος πολλά χρόνια στο κάστρο της Αγκούστα.[21] Την περίοδο της αιχμαλωσίας του έμαθε καλά τα Καταλανικά και ασπάστηκε τα Αραγωνέζικα έθιμα.[22] Ο Γκωτιέ ήταν ακόμα αιχμάλωτος όταν έπεσε ο πατέρας του σε μάχη εναντίον του Λαούρια το καλοκαίρι του 1296 στο Μπρίντιζι.[23] Ο Κάρολος ο Χωλός διέταξε στις 27 Αυγούστου τους υποτελείς του Ούγου στη νότια Ιταλία να ορκιστούν πίστη στον Γκωτιέ.[24] Ο Γκωτιέ ελευθερώθηκε, πήγε στη Γαλλία και ανέλαβε να κυβερνήσει τα εδάφη του πατέρα του, τον Μάιο του 1297 του παραχωρήθηκε η κομητεία του Μπριέν.[25]

Δεύτερη αιχμαλωσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Δουκάτο των Αθηνών (1204)

Αναζητώντας εκδίκηση για τη δολοφονία του πατέρα του ο Γκωτιέ προχώρησε σε συμμαχία με δυο Γάλλους ευγενείς που οι πατεράδες τους είχαν σκοτωθεί στην Ιταλία.[26] Προσέλαβαν στην υπηρεσία τους 300 ιππείς γνωστοί σαν "Ιππότες του Θανάτου" και ενώθηκαν σε εκστρατεία με τον γιο του Καρόλου του Χωλού Ροβέρτο της Νεαπόλεως που ήταν έτοιμος να επιτεθεί στη Σικελία, στρατοπέδευσαν στην Κατάνια και κατέλαβαν την πόλη.[27] Φήμες έφτασαν στο στρατόπεδο των Ναπολιτσιάνων ότι ο καστελάνος του Γκαγκλιάνο Καστελφερράτο ήταν έτοιμος να παραδοθεί, ο Ροβέρτος έστειλε τον Γκωτιέ και τους άντρες του να ξεκινήσουν μαζί του διαπραγματεύσεις.[28] Οι φήμες αποδείχτηκαν εσφαλμένες, είχαν στόχο να ρίξουν στην παγίδα τον στρατό της Νάπολης, ο Γκωτιέ αρνήθηκε να δραπετεύσει, έδωσε τη μάχη με τους Αραγωνέζους και τελικά αναγκάστηκε να παραδοθεί.[29] Ο Ροβέρτος της Νεαπόλεως διόρισε τον Ροβέρτο του Τουσί να κυβερνήσει τα εδάφη του Γκωτιέ Ε΄ στη νότια Ιταλία την περίοδο που ήταν ο ίδιος αιχμάλωτος.[30]

Δούκας των Αθηνών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκωτιέ Ε΄ ελευθερώθηκε με τη "Συνθήκη της Καλταμπελλόττα" (1302) και πήγε στη Γαλλία πριν τον Ιούνιο του 1303, η θέση του ενισχύθηκε σημαντικά με τον γάμο του με την Ιωάννα του Σατιγιόν κόρη του Μεγάλου Κοντόσταυλου της Γαλλίας.[31] Ο ξάδελφος του Δούκας των Αθηνών Γκυ Β΄ ντε Λα Ρος πέθανε πρόωρα και άτεκνος (5 Οκτωβρίου 1308), οι δυο διεκδικητές στο δουκάτο ήταν ο ίδιος ο Γκωτιέ Ε΄ και η ξαδέλφη του Ισαβέλλα του Ιμπελέν.[32][33] Η μητέρα της Εσίβας ήταν η Αλίκη ντε Λα Ρος μεγαλύτερη αδελφή της Ισαβέλλας ντε λα Ρος μητέρας του Γκωτιέ αλλά το Υψηλό βασίλειο της Αχαΐας αποφάσισε υπέρ του Γκωτιέ με την πρόφαση ότι ένας άντρας έχει περισσότερα κληρονομικά δικαιώματα από μια γυναίκα.[34][35] Ο Γκωτιέ Ε΄ πριν αναχωρήσει για την Αθήνα διόρισε τον πεθερό του Γκωσέ Ε΄ του Σατιγιόν κυβερνήτη της κομητείας της Μπριέν.[36]

Νίκη στην Ελληνική συμμαχία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σφραγίδα του Γκωτιέ Ε΄ του Μπριέν.

Ο Γκωτιέ Ε΄ στρατοπέδευσε στην Αχαϊκή Γλαρέντζα το καλοκαίρι του 1309.[37] Ταυτόχρονα ο ηγεμόνας της Θεσσαλίας Ιωάννης Β΄ Δούκας είχε απαλλαγεί από την Αθηναϊκή κυριαρχία.[38] Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος και η Άννα Παλαιολογίνα Καντακουζηνή σύζυγος του Νικηφόρου Α΄ Κομνηνού Δούκα που ήταν η πραγματική κυβερνήτης της Ηπείρου υποστήριξε τον Ιωάννη Β΄ και ο Γκωτιέ αναγκάστηκε να ζητήσει εξωτερική υποστήριξη.[39][40] Η Καταλανική Εταιρεία, μια ομάδα ασύντακτων μισθοφόρων έκανε από το 1305 πολλές επιδρομές στη Θεσσαλία, ο Γκωτιέ τους προσέλαβε στην υπηρεσία του μαζί με τους Τούρκους συμμάχους τους.[41][42]

Οι Καταλανοί μισθοφόροι επιτέθηκαν στη Θεσσαλία και κατέλαβαν τα μεγαλύτερα κάστρα, ο Ιωάννης Β΄ έκλεισε ειρήνη.[43][44] Ο Γκωτιέ χρωστούσε στους μισθοφόρους οφειλές τεσσάρων μηνών αλλά αρνήθηκε να τους τα δώσει.[45] Ο Γκωτιέ επέλεξε μόνο 200 ιππείς και 300 Αλμογάβαρους, πλήρωσε μονάχα σε αυτούς όσα χρωστούσε και διέταξε τους υπόλοιπους Καταλανούς να εγκαταλείψουν το δουκάτο.[46] Οι αδικημένοι μισθοφόροι αρνήθηκαν να υπακούσουν και ζήτησαν από τον Γκωτιέ να τους αφήσει να κατοικήσουν στα εδάφη που είχε κατακτήσει με τη βοήθεια τους, οι Καταλανοί που δεν υπάκουσαν απειλήθηκαν με τιμωρία.[47] Οι δυσαρεστημένοι Καταλανοί μισθοφόροι προχώρησαν σε ανοιχτή εξέγερση, ο Γκωτιέ Ε΄ αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια από το Πριγκιπάτο της Αχαΐας και τα υπόλοιπα κράτη της Φραγκοκρατούμενης Ελλάδας.[48]

Συντριβή από τους Καταλανούς και θάνατος σε μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο στρατός του Γκωτιέ Ε΄ συνάντησε τους Καταλανούς για την τελική αναμέτρηση στην περιοχή του Αλμυρού Μαγνησίας (15 Μαρτίου 1311).[49][50] Οι Καταλανοί ζήτησαν ειρήνη, αλλά ο Γκωτιέ ήθελε να απαλλαγεί οριστικά από αυτούς. Στη μάχη που ακολούθησε, το ιππικό του Γκωτιέ υπέστη συντριπτική ήττα.[51] Οι Καταλανοί κατέλαβαν το Δουκάτο των Αθηνών, ο γιος του Γκωτιέ ΣΤ΄ δραπέτευσε στη Γαλλία και έκανε πολλές αποτυχημένες προσπάθειες την επόμενη δεκαετία να το ανακαταλάβει.[52][53] Ένας Τούρκος στρατιώτης έκοψε το κεφάλι του Γκωτιέ και το πήρε σαν λάφυρο.[54] Ο γιος του Γκωτιέ ΣΤ΄ πήρε το κεφάλι του πατέρα του και το έθαψε με τιμές στην εκκλησία της Σάντας Ορόνζο στο Λέτσε (1348).[55]

Οικογένεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με τη σύζυγο του Ιωάννα του Σατιγιόν απέκτησε:

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Dizionario Biografico degli Italiani». (Ιταλικά) Dizionario Biografico degli Italiani. 1960.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 (Αγγλικά, Γερμανικά) WikiTree. www.wikitree.com/wiki/Brienne-29. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  5. ↑ Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  8. ↑ 8,0 8,1 Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  9. ↑ 9,0 9,1 Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  10. ↑ p12006.htm#i120051. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  12. ↑ 12,0 12,1 Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2019.
  13. ↑ Lock 1995, σ. 366.
  14. ↑ Perry 2018, σσ. 128, 134.
  15. ↑ Perry 2018, σσ. 99, 119, 129.
  16. ↑ Edbury 1994, σ. 35.
  17. ↑ Lock 1995, σσ. 364–365.
  18. ↑ Lock 1995, σ. 104.
  19. ↑ Perry 2018, σ. 134.
  20. ↑ Perry 2018, σσ. 131–132.
  21. ↑ Perry 2018, σ. 131.
  22. ↑ Perry 2018, σ. 134.
  23. ↑ Perry 2018, σ. 134.
  24. ↑ Perry 2018, σ. 135 (note 163).
  25. ↑ Perry 2018, σ. 135.
  26. ↑ Perry 2018, σ. 135.
  27. ↑ Perry 2018, σ. 135.
  28. ↑ Perry 2018, σ. 136.
  29. ↑ Perry 2018, σ. 136.
  30. ↑ Perry 2018, σ. 136.
  31. ↑ Perry 2018, σ. 136.
  32. ↑ Lock 1995, σ. 104.
  33. ↑ Perry 2018, σ. 137.
  34. ↑ Lock 1995, σ. 104.
  35. ↑ Perry 2018, σ. 137.
  36. ↑ Perry 2018, σ. 137.
  37. ↑ Setton 1976, σ. 441.
  38. ↑ Perry 2018, σ. 137.
  39. ↑ Perry 2018, σ. 137.
  40. ↑ Setton 1976, σ. 441.
  41. ↑ Setton 1976, σ. 441.
  42. ↑ Perry 2018, σ. 138.
  43. ↑ Perry 2018, σ. 138.
  44. ↑ Setton 1975, σ. 170.
  45. ↑ Setton 1976, σ. 441.
  46. ↑ Setton 1976, σ. 441.
  47. ↑ Perry 2018, σ. 138.
  48. ↑ Setton 1976, σ. 441.
  49. ↑ Perry 2018, σ. 139.
  50. ↑ Setton 1975, σ. 171.
  51. ↑ Perry 2018, σ. 139.
  52. ↑ Lock 1995, σ. 106.
  53. ↑ Perry 2018, σ. 142.
  54. ↑ Perry 2018, σ. 140.
  55. ↑ Perry 2018, σσ. 177–178.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γκωτιέ Ε΄ του Μπριέν
Γέννηση: 1270 Θάνατος: 15 Μαρτίου 1311
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος
Γκυ Β΄ ντε Λα Ρος 		Δούκας των Αθηνών

1308 - 1311 		Διάδοχος
Ροζέ Ντελόρ
Η διαδοχή αμφισβητήθηκε από τον Γκωτιέ ΣΤ΄ του Μπριέν
Λόρδος του Άργους και του Ναυπλίου

1308 - 1311 		Διάδοχος
Ιωάννα του Σατιγιόν
Προκάτοχος
Ούγος του Μπριέν 		Κόμης του Μπριέν

1296 - 1311 		Διάδοχος
Γκωτιέ ΣΤ΄
π • σ • ε Δούκες των Αθηνών
Οικόσημο των ντε Λα Ρος Δυναστεία ντε Λα Ρος (1205–1308)
Οικόσημο των Μπριέν Δυναστεία Μπριέν (1308–1360)§
Οικόσημο των ντ' Ενγκιέν Δυναστεία ντ΄ Ενγκιέν (1360–1311/94)§
Καταλανική Κυριαρχία (1311–1388)
Οικόσημο των Ατσαγιόλι Δυναστεία Ατσαγιόλι (1388–1395 και 1402–1458)†
§ κατ' όνομα από το θάνατο του Γκωτιέ Α΄, αλλά αναγνωρισμένοι στην Αργοναυπλία ‡ Επίσης Δούκες των Νέων Πατρών † Βενετοκρατία το 1395–1402
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γκωτιέ_Ε΄_του_Μπριέν&oldid=10182965"