Αυτόνομη Περιφέρεια του Μπουγκαινβίλ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μπουγκαϊνβίλε

Σημαία

Έμβλημα
ΧώραΠαπούα Νέα Γουινέα
Διοικητική υπαγωγήΠαπούα Νέα Γουινέα
ΠρωτεύουσαΜπούκα
Έκταση9.357 km²
Πληθυσμός349.358 (2011)[1][2][3]
Γεωγραφικές συντεταγμένες6°0′0″S 155°0′0″E

Το Μπουγκαινβίλ (επίσημα γνωστό ως Αυτόνομη Περιφέρεια του Μπουγκαινβίλ και παλαιότερα γνωστό ως Βόρειοι Νήσοι του Σολομώντα, είναι μια αυτόνομη περιοχή στην Παπούα Νέα Γουινέα. Το μεγαλύτερο νησί είναι το Μπουγκαινβίλ (επίσης το μεγαλύτερο νησί του αρχιπελάγους των νησιών του Σολομώντα). Η περιφέρεια περιλαμβάνει επίσης το νησί Μπούκα και διάφορα απομακρυσμένα νησιά, συμπεριλαμβανομένης της ατόλης Κάρτερετ. Η προσωρινή πρωτεύουσα είναι η Μπούκα, αν και αναμένεται ότι η Αράουα θα γίνει η μόνιμη πρωτεύουσα στο μέλλον. Ο πληθυσμός της περιοχής είναι 249.358 κάτοικοι (απογραφή του 2011).

Γεωγραφικά και οικολογικά, η νήσος Μπουγκαινβίλ αποτελεί μέρος του αρχιπελάγους των Νήσων Σολομώντος, αλλά δεν ανήκει στο έθνος των Νήσων Σολομώντος. Η Μπούκα, το Μπουγκαινβίλ και το μεγαλύτερο μέρος των νησιών του Σολομώντα αποτελούν μέρος της οικοπεριφέρειας των δασών των Νήσων Σολομώντος. Η βιοποικιλότητα της περιοχής απειλείται σε μεγάλο βαθμό από δραστηριότητες εξόρυξης, οι οποίες διεξάγονται κατά κύριο λόγο από ξένους επενδυτές[4].

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραλία στο Λευκό Νησί του Μπουγκαινβίλ

Το νησί ονομάστηκε από τον γάλλο εξερευνητή Λουί-Αντουάν ντε Μπουγκαινβίλ, ο οποίος διεξήγαγε αποστολές στον Ειρηνικό. Υπάρχει ένα ομώνυμο τροπικό φυτό, η Μπουκαμβίλα. Το 1885, το νησί κατελήφθη από γερμανικά διοίκησης ως μέρος της Γερμανικής Νέας Γουινέας. Η Αυστραλία το κατέλαβε το 1914 κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον πόλεμο, η Κοινωνία των Εθνών το όρισε ως εντολή και διοικούταν από τους Αυστραλούς, από το 1918 μέχρι την εισβολή των Ιαπώνων το 1942 κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το νησί κατέλαβαν Αυστραλιανές, Αμερικανικές και Ιαπωνικές δυνάμεις. Ήταν μια σημαντική βάση για την πολεμική αεροπορία των ΗΠΑ. Στις 8 Μαρτίου του 1944, κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Ειρηνικού, οι Αμερικανικές δυνάμεις δέχτηκαν επίθεση από Ιαπωνικά στρατεύματα στο Λόφο 700 σε αυτό το νησί. Η μάχη διήρκησε πέντε ημέρες, τελειώνοντας με μια Ιαπωνική υποχώρηση.

Η Αυστραλία ανέλαβε τη διοίκηση του νησιού με το τέλος του πολέμου το 1945, αναλαμβάνοντας τη διοίκηση της Παπούα Νέας Γουινέας μέχρι την ανεξαρτησία της 1975. Το Μπουγκαινβίλ ονομάστηκε ως περιοχή εντολής του ΟΗΕ με Αυστραλιανή κυριαρχία, σύμφωνα με το Καταστατικό του Ουεστμίνστερ του 1931 στο Νόμο Έγκρισης του Καταστατικού του Ουεστμίνστερ το 1942 και ως εκ τούτου έχει και τυπικά την εξουσία να το πράξει.

Ανεξαρτησία της Παπούα Νέα Γουινέα (από το 1975 έως σήμερα)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το νησί είναι πλούσιο σε χαλκό και χρυσό. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Bougainville Copper Limited, θυγατρική της Rio Tinto, άνοιξε ένα μεγάλο ορυχείο στην Πανγκούνα. Το ορυχείο προκάλεσε αντιδράσεις, για αιτίες όπως οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, η αποτυχία να μοιραστούν τα οικονομικά οφέλη και αρνητικές κοινωνικές αλλαγές που έφερε το ορυχείο, αφού έφερε μια τοπική αναγέννηση για το αποσχιστικό κίνημα που είχε μείνει αδρανής. Ακτιβιστές διακήρυξαν την ανεξαρτησία του Μπουγκαινβίλ (Δημοκρατία των Βόρειων Νήσων του Σολομώντα) το 1975 και 1990, αλλά και τις δύο φορές κυβερνητικές δυνάμεις κατέστειλαν τους αυτονομιστές.

Το 1988, ο Επαναστατικός Στρατός του Μπουγκαινβίλ (ΕΣΜ) αύξησε σημαντικά τη δραστηριότητά του. Ο πρωθυπουργός Ραμπί Ναμάλιου διέταξε την Αμυντική Δύναμη της Παπούα Νέας Γουινέας (ΑΔΠΝΓ) να καταστείλει την εξέγερση, ενώ η σύγκρουση κλιμακώθηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Η ΑΔΠΝΓ υποχώρησε από τις μόνιμες θέσεις στο Μπουγκιανβίλ το 1990, αλλά συνέχισε τη στρατιωτική δράση. Στη σύγκρουση συμμετείχαν ομάδες υπέρ των αυτονομιστών ή της ΑΔΠΝΓ. Ο πόλεμος κόστισε τη ζωή σε περίπου 15.000 με 20.000 άτομα.[5][6]

Το 1996, ο πρωθυπουργός Τζούλιους Τσαν προσέλαβε τη Sandline International, μια ιδιωτική στρατιωτική εταιρεία που παρείχε μισθοφόρους στον εμφύλιο πόλεμο στη Σιέρα Λεόνε, προκειμένου να καταστείλει την εξέγερση. Η υπόθεση Σάντλαϊν ήταν ένα αμφιλεγόμενο περιστατικό που προέκυψε από τη χρήση των μισθοφορικών στρατευμάτων.

Ειρηνευτική συμφωνία και αυτονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η σύγκρουση του Μπουγκαινβίλ έληξε το 1997, μετά από διαπραγματεύσεις με τη διαμεσολάβηση της Νέας Ζηλανδίας. Μια ειρηνευτική συμφωνία ολοκληρώθηκε το 2000 και, μαζί με τον αφοπλισμό, υπήρχε η προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας αυτόνομης κυβέρνησης του Μπουγκαινβίλ. Τα μέρη συμφώνησαν να έχουν ένα δημοψήφισμα στο μέλλον, για το αν το νησί θα πρέπει να γίνει ανεξάρτητο κράτος.[7]

Στις 25 Ιουλίου 2005, ο αρχηγός των ανταρτών Φράνσις Ona πέθανε μετά από σύντομη ασθένεια. Πρώην επιθεωρητής εταιρείας χαλκού του Μπουγκαινβίλ, ο Όνα ήταν ένα βασικό σχήμα των συγκρούσεων υπέρ της ανεξαρτησίας και είχε αρνηθεί να ενταχθεί επίσημα στην ειρηνευτική διαδικασία.

Το 2015 η Αυστραλία ανακοίνωσε ότι θα δημιουργήσει διπλωματική παρουσία στο Μπουγκαινβίλ για πρώτη φορά.[8] Το 2016, ακύρωσε τα σχέδια αναγνωρίζοντας ότι δεν είχε λάβει την άδεια της κυβέρνησης της Παπούα Νέας Γουινέας.

Κυβέρνηση και πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι εκλογές για την πρώτη αυτόνομη κυβέρνηση πραγματοποιήθηκαν τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2005. Εξελέγη ο Τζόζεφ Καμπούι, ηγέτης υπέρ της ανεξαρτησίας. Πέθανε εν υπηρεσία, στις 6 Ιουνίου 2008. Μετά τις ενδιάμεσες εκλογές για να καλυφθεί το υπόλοιπο της θητείας του, ο Τζον Μόμις εξελέγη πρόεδρος το 2010 με πενταετή θητεία. Υποστηρίζει την αυτονομία μέσα σε μια σχέση με την εθνική κυβέρνηση της Παπούα Νέας Γουινέας.

Το Σύνταγμα του Μπουγκαινβίλ ορίζει ότι η Αυτόνομη Κυβέρνηση του Μπουγκαινβίλ πρέπει να αποτελείται από τρεις κλάδους:[9]

  • Εκτελεστική αρχή - ο Πρόεδρος της Αυτόνομης Περιφέρειας του Μπουγκαινβίλ, ο οποίος προεδρεύει το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Μπουγκαινβίλ
  • Νομοθετική αρχή - Βουλή των Αντιπροσώπων του Μπουγκαινβίλ (39 εκλεγμένα μέλη και 2 εκτός αξιώματος μέλη).
  • Δικαστική αρχή - Δικαστήρια, συμπεριλαμβανομένου του Ανώτατου Δικαστηρίου.

Δημοψήφισμα ανεξαρτησίας, 2019[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πρόεδρος Τζον Μόμις επιβεβαίωσε ότι το Μπουγκαινβίλ θα διεξάγει δημοψήφισμα ανεξαρτησίας το 2019.[10] Οι κυβερνήσεις της Παπούα Νέας Γουινέας και του Μπουγκαινβίλ έχουν ορίσει ως ημερομηνία-στόχο την 15 Ιουνίου 2019 για το δημοψήφισμα, το οποίο είναι το τελικό βήμα στην Ειρηνευτική Συμφωνία του Μπουγκαινβίλ.[11] Ωστόσο, το Μπουγκαινβίλ πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια για να γίνει δημοψήφισμα, όπως το να έχει μια βιώσιμη οικονομία και να ελέγχει τη ροή των παράνομων όπλων.[12] Στις 27 Σεπτεμβρίου 2017, δεν είχε εκπληρωθεί κάποια από αυτές τις προϋποθέσεις, ενώ ο πρωθυπουργός της Παπούα Νέας Γουινέας Πίτερ Ο΄ Νιλ εξέφρασε ανησυχία εάν θα πληρούνται οι στόχοι μέχρι την ημερομηνία-στόχο του δημοψηφίσματος.[13] Ο αναλυτής του Αυστραλιανού Ινσιτούτου Στρατηγικής Πολιτικής Καρλ Κλάξτον δήλωσε ότι υπάρχει μεγάλη προσδοκία ότι οι κάτοικοι του Μπουγκαινβίλ θα ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας τους.[14]

Πρόεδροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σειρά Όνομα (γέννηση-θάνατος) Έναρξη θητείας Λήξη θητείας Κόμμα
1 Τζόζεφ Καμπούι (1954-2005) 15 Ιουνίου 2005 7 Ιουνίου 2008 Λαϊκό Κογκρέσο του Μπουγκαινβίλ
- Τζον Ταμπινάμαν (1952-2021)(υπηρεσιακός) 7 Ιουνίου 2008 6 Ιανουαρίου 2009
2 Τζέιμς Τάνις (1965?-) 6 Ιανουαρίου 2009 10 Ιουνίου 2010 Λαϊκό Κογκρέσο του Μπουγκαινβίλ
3 Τζον Μόμις (1942-) 10 Ιουνίου 2010[15] 10 Ιουνίου 2015 Νέο Κόμμα του Μπουγκαινβίλ
10 Ιουνίου 2015 25 Σεπτεμβρίου 2020
4 Ισμαέλ Τοροάμα (1969-) 25 Σεπτεμβρίου 2020 Σημερινός Κόμμα Λαϊκή Συμμαχία του Μπουγκαινβίλ

Αντιπρόεδροι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όνομα Από Έως
Τζόζεφ Ουατάουι 15 Ιουνίου 2005 15 Μαΐου 2007
Τζον Ταμπινάμαν (υπηρεσιακός) 15 Μαΐου 2007[16][17] 19 Ιανουαρίου 2009
Εζέκιελ Μάσατ 19 Ιανουαρίου 2009 10 Ιουνίου 2010
Πάτρικ Νιζίρα (1972-) 10 Ιουνίου 2010[15] 22 Φεβρουαρίου 2017 [18]
Ρέιμοντ Μαζόνο 22 Φεβρουαρίου 2017 [18] 25 Σεπτεμβρίου 2020
Πάτρικ Νιζίρα (1972-) 25 Σεπτεμβρίου 2020 [19] Σημερινός

Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χάρτης της Αυτόνομης Περιφέρειας του Μπουγκαινβίλ
Χάρτης των επαρχιών του Μπουγκαινβίλ

Η περιφέρεια χωρίζεται σε τρεις επαρχίες, οι οποίες χωρίζονται σε περιοχές Κυβέρνησης Τοπικού Επιπέδου (ΠΚΤΕ) περιοχές. Για σκοπούς απογραφής, οι ΠΚΤΕ υποδιαιρούνται σε τμήματα και με τη σειρά τους διαιρούνται σε μονάδες απογραφής.[20]

Περιοχή Περιοχή Πρωτεύουσας Όνομα ΠΚΤΕ
Επαρχία Κεντρικού Μπουγκαινβίλ Αράουα-Κιέτα Αγροτική Αράουα
Αγροτικό Ουακουνάι
Επαρχία Βόρειου Μπουγκαινβίλ Μπούκα Αγροτικές Ατόλλες
Αγροτική Μπούκα
Αγροτική Κουνούα
Αγροτικό Νισσάν
Αγροτικό Σελάου Σουίρ
Αγροτικό Τίνπουτζ
Επαρχία Νότιου Μπουγκαινβίλ Μπούιν Αγροτικό Μπάνα
Αγροτικό Μπούιν
Αγροτικό Σιουάι
Αγροτικό Τοροκίνα

Δημογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θρησκεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πλειοψηφία των κατοίκων στο Μπουγκαινβίλ είναι Χριστιανοί. Υπολογίζεται ότι το 70% είναι ρωμαιοκαθολικοί, ενώ μια σημαντική μειονότητα πιστεύει στην Ενωμένη Εκκλησία της Παπούα Νέα Γουινέα.

Γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν πολλές αυτόχθονες γλώσσες στην Αυτόνομη Περιφέρεια του Μπουγκαινβίλ, οι οποίες ανήκουν σε τρεις γλωσσικές οικογένειες. Οι γλώσσες που ομιλούνται στο βόρειο άκρο της νήσου Μπουγκαινβίλ, ενώ μερικές που ομιλούνται διάσπαρτα γύρω από την ακτή, ανήκουν στην αυστρονησιακή οικογένεια. Οι γλώσσες της βόρειας-κεντρικής και νότιας πλευράς του νησιού ανήκουν στις γλώσσες των οικογενειών Βόρειου και Νότιου Μπουγκαινβίλ.

Οι πιο ομιλούμενες αυστρονησιακές γλώσσες είναι η Χαλία και οι διαλέκτους της, η οποία ομιλείται στο νησί Μπούκα και τη χερσόνησο Σελάου στο βόρειο Μπουγκαινβίλ. Άλλες γλώσσες της ιδίας οικογένειας είναι οι Νεχάν, Πετάτς, Σόλος, Σαπόσα (Τάιοφ), Χαχόν και Τίνπουτζ, οι οποίες ομιλούνται στο βόρειο τμήμα του Μπουγκαινβίλ, την Μπούκα και τα γύρω νησιά. Οι γλώσσες αυτές είναι στενά συνδεδεμένες. Οι γλώσσες Μπανόνι και Τοράου είναι αυστρονησιακές γλώσσες, οι οποίες δεν έχουν τόσο στενή σχέση με τις παραπάνω γλώσσες. Οι δύο γλώσσες ομιλούνται στο κεντρικό και νότιο Μπουγκαινβίλ. Η πολυνησιακή γλώσσα Τακούου ομιλείται στην ατόλη Τακούου.[21]

Οι γλώσσες Παπούα περιορίζονται στο κύριο νησί του Μπουγκαινβίλ. Αυτές περιλαμβάνουν τις εξής: τη Ροτόκα, μια γλώσσα με πολύ λίγους ήχους, καθώς και τις Έιβο, Τερέι, Κεριάκα, Νασιόι (Κιέτα), Ναγκοβίσι, Σιουάι (Μοτούνα), Μπαϊτσί (μερικές φορές θεωρείται μια διάλεκτος της Σιουάι), Ουισάι και αρκετές άλλες. Αυτές ανήκουν σε δύο γλωσσικές οικογένειες, τις γλώσσες του Βόρειου και Νότιου Μπουγκαινβίλ.

Καμία γλώσσα δεν αποτελεί μητρική για ποσοστό μεγαλύτερο του 20% του πληθυσμού, ενώ οι μεγαλύτερες γλώσσες όπως οι Νασιόι, Κοροκόρο Μουτούνα, Τελέι και Χαλία χωρίζονται σε διαλέκτους που δεν είναι πάντα αμοιβαία κατανοητές. Για γενική επικοινωνία, οι περισσότεροι κάτοικοι του Μπουγκαινβίλ χρησιμοποιούν την Τοκ Πισίν ως λίνγκουα φράνκα, ενώ τουλάχιστον στις παράκτιες περιοχές τα Τοκ Πισίν συχνά διδάσκονται στα παιδιά σε ένα δίγλωσσο περιβάλλον. Τα Αγγλικά και τα Τοκ Πισίν είναι οι επίσημες γλώσσες της τοπικής κυβέρνησης.

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένα μικρό ποσοστό της οικονομίας της περιοχής προέρχεται από τις δραστηριότητες εξορύξεων. Η πλειοψηφία της οικονομικής ανάπτυξης προέρχεται από τη γεωργία και την υδατοκαλλιέργεια. Η βιοποικιλότητα της περιοχής, μια από τις σημαντικότερες στην Ωκεανία, απειλείται σε μεγάλο βαθμό από μεταλλευτικές δραστηριότητες, οι οποίες διεξάγονται κυρίως από πλούσιους. Οι εξορυκτικές δραστηριότητες έχουν προκαλέσει πολιτική αναταραχή στην περιοχή πολλές φορές. Τον Ιανουάριο του 2018, η κυβέρνηση της Παπούα Νέας Γουινέας επέβαλε μορατόριουμ σε ορυχείο, σε μια προσπάθεια να ηρεμήσει την πολιτική αναταραχή η οποία προκλήθηκε από τις εξορύξεις στην περιοχή.[4]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. www.geohive.com/cntry/papuang.aspx.
  2. www.citypopulation.de/PapuaNewGuinea.html.
  3. ru.scribd.com/doc/217185924/Census-2011-Final-Figures-Brochure?secret_password=280ftzecv9yw1b09iq5n.
  4. 4,0 4,1 Davidson, Helen (10 Ιανουαρίου 2018). «Bougainville imposes moratorium on Panguna mine over fears of civil unrest». the Guardian. 
  5. Saovana-Spriggs, Ruth (2000). «Christianity and women in Bougainville» (PDF). Development Bulletin (51): 58–60. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-08-29. https://web.archive.org/web/20070829115822/http://devnet.anu.edu.au/GenderPacific/pdfs/15_gen_gov_saovanaspriggs.pdf. Ανακτήθηκε στις 2007-10-11. 
  6. «EU Relations with Papua New Guinea». European Commission. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2007. 
  7. Will Marshall, "Papua New Guinea government obtains shaky weapons disposal pact in Bougainville", World Socialist Web Site, May 23, 2001. Accessed on line March 4, 2008.
  8. Medhora, Shalailah. «Papua New Guinea not told of Australia's plans for new diplomatic post there». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2015. 
  9. «The Constitution of the Autonomous Region of Bougainville» (PDF). abg.gov.pg/key-documents. Autonomous Bougainville Government. σελ. 28, S41. 
  10. «Bougainville confirms independence referendum before 2020 | Pacific Beat». www.radioaustralia.net.au. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2016. 
  11. «Ball rolling on Bougainville referendum». Radio New Zealand. 22 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2016. 
  12. «Bougainville MP confident of ongoing international help». Radio New Zealand. 30 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2016. 
  13. Tlozek, Eric (2017-09-27). «Bougainville independence referendum 'may not be possible': PNG PM» (στα en-AU). ABC News. http://www.abc.net.au/news/2017-09-27/png-pm-casts-doubt-over-bougainville-independence-referendum/8990692. Ανακτήθηκε στις 2018-01-06. 
  14. Australian Associated Press, "PNG leader apologises to Bougainville for bloody 1990s civil war", 29 Ιανουαρίου 2014 https://www.theguardian.com/world/2014/jan/29/papua-new-guinea-apologises-bougainville-civil-war
  15. 15,0 15,1 Laukai, Aloysius (2008-06-11). «Momis sworn in, Caretaker announced». New Dawn FM 95.3. http://bougainville.typepad.com/newdawn/2010/06/100610caretaker-announced-by-aloysius-laukai--abg-president-john-momis-was-sworn-into-office-by-bougainvilles-chief-magist.html. Ανακτήθηκε στις 2010-06-13. 
  16. «ABG names new vice-president». Island Business. 21 Μαΐου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-13. https://web.archive.org/web/20110713063127/http://www.islandsbusiness.com/news/index_dynamic/containerNameToReplace=MiddleMiddle/focusModuleID=130/focusContentID=8809/tableName=mediaRelease/overideSkinName=newsArticle-full.tpl. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2009. 
  17. Tabinaman sworn-in as vice-president Αρχειοθετήθηκε 27 September 2007[Date mismatch] στο Wayback Machine. (Post-Courier Online, 16 Μαΐου 2007)
  18. 18,0 18,1 «New ABG Vice President». Autonomous Region of Bougainville. 22 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2017. 
  19. http://www.abg.gov.pg/index.php/news/read/statement-by-the-president-on-the-occasion-of-the-swearing-in-ceremony-of-t
  20. «Pacific Regional Statistics - Secretariat of the Pacific Community». www.spc.int. 
  21. Irwin, H. (1980). Takuu Dictionary. : A Polynesian language of the South Pacific. Canberra: Pacific Linguistics. 428pp. (ISBN 978-0858836372).

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Oliver, Douglas (1973). Bougainville: A Personal History. Melbourne: Melbourne University Press. 
  • Oliver, Douglas (1991). Black Islanders: A Personal Perspective of Bougainville, 1937–1991. Melbourne: Hyland House. Repeats text from previous 1973 reference and updates with summaries of Papua New Guinea press reports on the Bougainville Crisis
  • Quodling, Paul. Bougainville: The Mine And The People. 
  • Regan, Anthony, επιμ. (2005). Bougainville Before the Crisis. Canberra: Pandanus Books. 
  • Pelton, Robert Young (2002). Hunter Hammer and Heaven, Journeys to Three World's Gone MadΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. Guilford, Conn.: Lyons Press. ISBN 1-58574-416-6. 
  • Gillespie, Waratah Rosemarie (2009). Running with Rebels: Behind the Lies in Bougainville's hidden war. Australia: Ginibi Productions. ISBN 978-0-646-51047-7. 

Εξωτερικές συνδέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]