Αυτόγυρο
.jpg)
Το αυτόγυρο (ισπ. autogiro, από τις ελληνικές λέξεις αὐτός και γύρος, δηλαδή «αυτό που περιστρέφεται από μόνο του»), γνωστό και με τις ονομασίες γυροπλάνο ή γυροκόπτερο, είναι μια κατηγορία σκαφών με οριζόντια περιστρεφόμενες πτέρυγες (rotorcraft), που χρησιμοποιούν ένα τέτοιο σύστημα σε ελεύθερη αυτοπεριστροφή για να αναπτύξουν άντωση. Στο αυτόγυρο, αντίθετα με το ελικόπτερο, οι περιστρεφόμενες πτέρυγες (στροφείο) δεν κινούνται από μηχανή, εκτός από την αρχή της πτήσεως, αλλά τις κινεί η σχετική κίνηση του αέρα όταν το σκάφος πετάει, ενώ το μέσο οριζόντιας προωθήσεως, που είναι συνήθως συμβατικοί έλικες, είναι ανεξάρτητο του συστήματος των περιστρεφόμενων πτερύγων.[1] Παρά το ότι στην εμφάνιση το αυτόγυρο είναι παρόμοιο με ελικόπτερο με τα στροφεία του, οι μη μηχανοκίνητες περιστρεφόμενες πτέρυγες πρέπει να έχουν αέρα που να κινείται προς τα άνω για να τις θέτει σε περιστροφή. Η προς τα εμπρός ώθηση παράγεται ανεξάρτητα, από μηχανοκίνητη έλικα, το αυτόγυρο δηλαδή είναι (συνήθως) ελικοφόρο αεροσκάφος. Σε αντίθεση με το ελικόπτερο, το αυτόγυρο δεν έχει τη δυνατότητα να απογειώνεται καθέτως, ούτε να ακινητοποιείται στον αέρα, μπορεί όμως να προσγειωθεί σχεδόν κάθετα.
Η ονομασία του αυτογύρου δόθηκε από τον Ισπανό εφευρέτη του, τον μηχανικό Χουάν ντε λα Θιέρβα. Ο ντε λα Θιέρβα το κατασκεύασε αποβλέποντας στη δημιουργία ενός αεροσκάφους που θα μπορούσε να ίπταται με ασφάλεια σε μικρές ταχύτητες. Η πρώτη πτήση του πρώτου αυτόγυρου έγινε τον Ιανουάριο του 1923, στο Αεροδρόμιο Κουάτρο Βιέντος της Μαδρίτης.[2] Το αεροσκάφος αυτόείχε τριπτέρυγο στροφείο και κατά τα άλλα έμοιαζε με τα αεροσκάφη σταθερών πτερύγων της εποχής, με εμπρόσθιο κινητήρα και έλικα. Η λέξη Autogiro έγινε το εμπορικό σήμα της «Εταιρείας Αυτογύρων Θιέρβα». Το αυτόγυρο του ντε λα Θιέρβα θεωρείται ο πρόδρομος του σημερινού ελικοπτέρου.[3][4] Ο όρος «γυροκόπτερο» (που προέρχεται από το «ελικόπτερο») χρησιμοποιήθηκε από τον E. Burke Wilford, που ανέπτυξε γυροπλάνο με το στροφείο Reiseler Kreiser στο πρώτο ήμισυ του 20ού αιώνα. Ο όρος «γυροπλάνο» έγινε επίσης μετά εμπορικό σήμα από την εταιρεία Bensen Aircraft.
Η επιτυχία του ισπανικού αυτόγυρου τόνωσε το ενδιαφέρον των βιομηχάνων και μετά από άδειες του ντε λα Θιέρβα τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, οι εταιρείες Pitcairn & Kellett πραγματοποίησαν περαιτέρω καινοτομίες στο αρχικό σχέδιο.[5] Τα μεταγενέστερα μοντέλα αυτογύρων, που βασίζονται στο σχέδιο του Ετιέν Ντορμουά (Buhl A-1 Autogyro) και στο σχέδιο του Ίγκορ Μπένσεν, έχουν τον κινητήρα και τον έλικα στο πίσω μέρος, με τη λεγόμενη προωθητική διάταξη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑
- ↑ Goebel, Greg (1 Ιουνίου 2011), European Helicopter Pioneers, http://www.vectorsite.net/avheli_1.html#m4
- ↑ George Galdorisi (2008). Leave No Man Behind: The Saga of Combat Search and Rescue. Voyageur Press. ISBN 978-0-7603-2392-2. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Trevor Homer (2007). The Book of Origins: The first of everything. Hachette Digital. ISBN 978-1-405-51610-5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «Pitcairn-Cierva PCA-1A». National Air and Space Museum. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2020.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το λήμμα «αυτόγυρον» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 7