Αυτοκινητόδρομος 64 (Ελλάδα)

Ο Αυτοκινητόδρομος 64 (Α64), γνωστότερος ως Περιφερειακή Υμηττού, είναι ένας αυτοκινητόδρομος στην Ανατολική Αττική. Έχει μήκος 13,4 χιλιόμετρα και ξεκινάει από τη διασταύρωση με την οδό Αγίου Δημητρίου, κοντά στα Σπάτα, και καταλήγει στον κόμβο της Λεωφόρου Κατεχάκη, στου Παπάγου ενώ βρίσκεται εν κατασκευή το τμήμα που θα συνδέει την Κατεχάκη με την Αργυρούπολη.

Γενικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μελέτη ξεκίνησε το 1992, ενός τμήματος μόνο (από τον Κόμβο Κατεχάκη μέχρι τον Αγ. Ιωάννη Κυνηγό). Η αρχική μελέτη και η χάραξη του αυτοκινητοδρόμου το 1992 θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στο οικοσύστημα του Υμηττού και στους όμορους Δήμους, καθώς προέβλεπε την κατασκευή μιας εξ ολοκλήρου επιφανειακής λεωφόρου, για λόγους κόστους, που θα έκοβε στη μέση τον Υμηττό και ειδικότερα σε ένα τμήμα μήκους 300 μέτρων θα κόβονταν 200 πεύκα, και μόλις έγινε γνωστό τι θα συνέβαινε στο τμήμα αυτό ξέσπασαν βίαιες αντιδράσεις στον τοπικό πληθυσμό. Μετά από προσφυγές των κατοίκων της Αγίας Παρασκευής, αλλά και σοβαρά επεισόδια (έφτασαν μάλιστα οι κάτοικοι τότε, μαζί και με τον τότε δήμαρχο, να σταθούν μπροστά στις μπουλντόζες για να τις εμποδίσουν να ξεκινήσουν τα έργα), το 1993 το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε τις αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, Δημοπράτησης του έργου και κήρυξης απαλλοτριώσεων, με αποτέλεσμα την εκπόνηση νέας μελέτης του άξονα το 1994 και την επιλογή κατασκευής σήραγγας στο επίμαχο σημείο για να διατηρηθούν τα δέντρα.

Η κατασκευή του τμήματος ξεκίνησε από τον κόμβο της Λεωφόρου Κατεχάκη ως τον κόμβο του Αγίου Γεράσιμου, στις 19 Σεπτεμβρίου του 1997. Ο πρώτος κλάδος παραδόθηκε στις 25 Απριλίου του 2001. Στις 31 Μαρτίου 2003 η Αττική Οδός ΑΕ εφάρμοσε το αυτοματοποιημένο σύστημα διοδίων. Στις 3 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους δόθηκε στην κυκλοφορία ο δεύτερος κλάδος και, έτσι, το τμήμα Κατεχάκη-Άγιος Γεράσιμος μετατράπηκε σε κλειστό αυτοκινητόδρομο.^[1] Η συνολική δαπάνη κατασκευής του άξονα, μετά τις ανωτέρω περιβαλλοντικές βελτιώσεις, έφθασε τις 85 δις δραχμές, αντί των αρχικά προϋπολογιζομένων 38 δις (σταθερές τιμές 1994). Οι συνολικές δαπάνες της Αττικής Οδού αγγίζουν τα 1,3 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων το 65% είναι δαπάνες του ελληνικού δημοσίου και το 35% δαπάνες της Αττική Οδός ΑΕ. ^[2]

Το έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα κύρια χαρακτηριστικά του έργου είναι τα εξής:

Πρόβλεψη κλάδων σε σήραγγα ή/και με τη μέθοδο εκσκαφής και επανεπίχωσης (Cut & Cover) μήκους 7.500 μέτρων αντί 700 μ. της αρχικής Μελέτης του 1992.
Κατάργηση πρανών και πρόβλεψη ημιγεφυρών μήκους 400 μ.
Αναχώματα με φύτευση και ηχοπετάσματα συνολικού μήκους 3.500 μ.

Από τα συνολικά 20 χλμ. παραδίδονται σήμερα για χρήση τα 13,4 χλμ. της οδού, για τα οποία υπάρχουν:

6,5 χλμ. μήκος υπογείων έργων (σήραγγες και cut & cover), 28 τον αριθμό, με μήκος από 100 μέχρι 650 μέτρα.
23 οδογέφυρες (για πάνω και κάτω διαβάσεις), μαζί με 2 επιπρόσθετες πεζογέφυρες για περιπατητές και έκτακτες ανάγκες πυροπροστασίας.
7 ανισόπεδοι κόμβοι που εξυπηρετούν τις εισόδους και εξόδους (Καισαριανής, Κατεχάκη, Παπάγου, Χολαργού, Αγίας Παρασκευής, Γλυκών Νερών, Ραφήνας).

Τα πλεονεκτήματα του άξονα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διαμορφώνει τον εσωτερικό δακτύλιο των Αθηνών και ολοκληρώνει ένα πλήρες δίκτυο γρήγορης και ασφαλούς κυκλοφορίας σε ολόκληρη την Αττική.
Συνδέονται ταχύτατα όλα τα Ανατολικά Προάστια (Ζωγράφου, Ιλίσια, Βύρωνας, Καισαριανή, Παπάγου, Χολαργός, Αγία Παρασκευή) και τα Νοτιοανατολικά (Ηλιούπολη, Αργυρούπολη, Ελληνικό) μεταξύ τους, με το Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», με τις εθνικές οδούς και με τον υπόλοιπο κορμό της Αττικής.
Ανακουφίστηκε σημαντικά η Λεωφόρος Μεσογείων, ενώ ανάσανε κυκλοφοριακά και η Λεωφόρος Κηφισίας.
Μειώνει την κυκλοφοριακή κίνηση στους υπόλοιπους δρόμους της πόλης.
Μειώνει την ατμοσφαιρική ρύπανση και την ηχορύπανση.
Μειώνει την κατανάλωση ενέργειας.
Συμβάλλει σε ένα ολοκληρωμένο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό της Αττικής.

Κατάλογος Κόμβων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτοκινητόδρομος 62, Περιφερειακή Υμηττού
Κόμβος	Κατεύθ. Ραφήνα	Κατεύθ. Αργυρούπολη	Σημειώσεις	Παρ.
Αργυρούπολη, Λεωφόρος Βουλιαγμένης	Λεωφόρος Βουλιαγμένης ΕΟ 80: Ανατολικά: Αργυρούπολη, Γλυφάδα, Βουλιαγμένη, Βούλα Δυτικά: Ηλιούπολη, Υμηττός, Δάφνη, Αθήνα(Δήμος)		Υπό Σχεδιασμό	^[3]
	Σήραγγα Αργυρούπολης 2 (1.485 μ.)	Σήραγγα Αργυρούπολης 2 (1.485 μ.)	Υπό Σχεδιασμό
Αργυρούπολη, Πλατεία Κύπρου			Υπό Σχεδιασμό
	Σήραγγα Αργυρούπολης 1 (2.865 μ.)	Σήραγγα Αργυρούπολης 1 (2.865 μ.)	Υπό Σχεδιασμό	^[4]
	Σήραγγα Ηλιούπολης 2 (635 μ.)	Σήραγγα Ηλιούπολης 2 (635 μ.)	Υπό Σχεδιασμό
	Σήραγγα Ηλιούπολης 1 (1.535 μ.)	Σήραγγα Ηλιούπολης 1 (1.535 μ.)	Υπό Σχεδιασμό
	Σήραγγα Καρέα (2.030 μ.)	Σήραγγα Καρέα (2.030 μ.)	Υπό Σχεδιασμό
	Σήραγγα Σακέτα Νότια (430 μ.)	Σήραγγα Σακέτα Νότια (430 μ.)	Υπό Σχεδιασμό
	Σήραγγα Σακέτα Βόρεια (300 μ.)	Σήραγγα Σακέτα Βόρεια (300 μ.)	Υπό Σχεδιασμό
( ) Καρέας	Καρέας	Καρέας
( ) Βλητικός Σταθμός
( ) Καισαριανή	Καισαριανή, Χαλάνδρι, Χολαργός, Σταυρός Αγίας Παρασκευής
(Υ1) Κατεχάκη	Λεωφόρος Αλίμου Κατεχάκη: Καισαριανή, Παπάγου, Ζωγράφου, Νέα Φιλοθέη, Ψυχικό, Λεωφόρος Κηφισίας		Αρχή υπάρχοντος αυτοκινητοδρόμου
	Σταθμός Διοδίων Κατεχάκη
	Σήραγγα Παπάγου (120 μ.)	Σήραγγα Παπάγου (96 μ.)
(Υ2) Άγιος Ιωάννης Θεολόγος	Παπάγου, Χολαργός, Λεωφόρος Μεσογείων		Πλευρικά Διόδια Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στην είσοδο προς Πικέρμι Πλευρικά Διόδια Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στην είσοδο προς Αργυρούπολη
	Σήραγγα Χολαργού (195 μ.)	Σήραγγα Χολαργού (103,2 μ.)
	Σήραγγα Δημόκριτου Νότια (345 μ.)	Σήραγγα Δημόκριτου Νότια (50 μ.- 35 μ.)
	Σήραγγα Δημόκριτου (290 μ.)	Σήραγγα Δημόκριτου (275 μ.)
	Σήραγγα Δημόκριτου Βόρεια (370 μ.)	Σήραγγα Δημόκριτου Βόρεια (400 μ.)
(Υ3) Δημόκριτος	Χολαργός, Αγία Παρασκευή, Αμερικανικό Κολλέγιο, Νέο Ψυχικό, Αυτοκινητόδρομος 6 (Αττική Οδός, με τη βοήθεια των εξόδων 13 <Δουκίσσης Πλακεντίας> και με την έξοδο 15 <Λεωφόρος Μαραθώνος, Λεωφόρος Μεσογείων>)		Πλευρικά Διόδια Δημοκρίτου στην είσοδο προς Πικέρμι Σήραγγα 464 μ. στην είσοδο Σήραγγα 463 μ. στην έξοδο
	Σήραγγα Κολλεγίου (640 μ.)	Σήραγγα Κολλεγίου (560 μ.)
(Υ4) Αγ. Ιωάννης Κυνηγός	Γέρακας, Λεωφόρος Μαραθώνος		Πλευρικά Διόδια Αγίου Ιωάννη Κυνηγού στην είσοδο προς Αργυρούπολη Σήραγγα 60 μ. στην έξοδο Ημικόμβος

(Υ5) Αγ. Παρασκευή	Αυτοκινητόδρομος 621: Χαλάνδρι, Αττική Οδός		Ημικόμβος
	Σήραγγα Αγίας Παρασκευής (280 μ.)	Σήραγγα Αγίας Παρασκευής (140 μ.)
	Σήραγγα (50 μ.)	Σήραγγα (50 μ.)
(Υ4) Αγ. Ιωάννης Κυνηγός		Γέρακας, Λεωφόρος Μαραθώνος	Πλευρικά Διόδια Αγίου Ιωάννη Κυνηγού στην είσοδο προς Αργυρούπολη Ημικόμβος
	Σήραγγα Υμηττού Ανατολική (95 μ.)	Σήραγγα Υμηττού Ανατολική (108 μ.)
	Σήραγγα (35 μ.)	Σήραγγα (35 μ.)
(Υ6) Γλυκά Νερά	Λεωφόρος Λαυρίου ΕΟ 89: Ανατολικά: Γλυκά Νερά, Παιανία, Καρελλάς, Κορωπί Δυτικά: Λεωφόρος Μαραθώνος, Γέρακας, Αγία Παρασκευή, Χαλάνδρι		Πλευρικά Διόδια Γλυκών Νερών στην είσοδο προς Πικέρμι Πλευρικά Διόδια Γλυκών Νερών στην είσοδο προς Αργυρούπολη
(16/Υ7) Ραφήνα	Αττική Οδός (Α6) Ε 94: Μαρκόπουλο, Ελ. Βενιζέλος	Αττική Οδός (Α6) Ε 94: Βριλήσσια, ΟΑΚΑ, Μαρούσι, Μεταμόρφωση, Άνω Λιόσια, Ελευσίνα	Ημικόμβος
		Σταθμός Διοδίων Παλλήνης
(Υ8) Παλλήνη	Παλλήνη, Ντράφι
(Υ9) Άγιος Γεράσιμος	Νότια: Σπάτα Βόρεια: Πικέρμι, Ραφήνα, Νέα Μάκρη		Τέλος αυτοκινητοδρόμου
(Υ10) Πικέρμι	Πικέρμι		Υπό Σχεδιασμό
ΣΕΑ Ραφήνας	Ραφήνας		Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα Ραφήνας (345 μ.)		Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα (45 μ.)	Σήραγγα (115 μ.)	Υπό σχεδιασμό
(Y11) Ραφήνα Ανατολικά			Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα Σούβλας-Κοτρωνίου (1.100 μ.)	Σήραγγα Σούβλας-Κοτρωνίου (1.335 μ.)	Υπό σχεδιασμό
(Y12) Ραφήνα	Ραφήνα		Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα Ρ1 (345 μ.)	Σήραγγα Ρ1 (280 μ.)	Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα Ρ2 (225 μ.)	Σήραγγα Ρ2 (675 μ.)	Υπό σχεδιασμό
(Υ13) Ραφήνα Ανατολικά			Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα 1 (225 μ.)	Σήραγγα 1 (345 μ.)	Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα 2 (450 μ.)	Σήραγγα 2 (450 μ.)	Υπό σχεδιασμό
	Σήραγγα Ρ3 (450 μ.)	Σήραγγα Ρ3 (300 μ.)	Υπό σχεδιασμό
(Υ14) Ραφήνα Ανατολικά	Νέα Μάκρη	Αθήνα	Υπό σχεδιασμό : Κόμβος Νέας Μάκρης προς το παρόν Η/Κ και υπό κατασκευή έξοδος και είσοδος προς Αθήνα Υπό μελέτη : Κόμβος Νέας Μάκρης Β'	Ημικόμβος Η/Κ

Επέκταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από το 2005 συζητούνταν η επέκταση της Περιφερειακής Υμηττού από τη συμβολή της με την Αττική Οδό έως τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης (σύνδεση με τη λεωφόρο Βουλιαγμένης μέσω αστικής σήραγγας).^[5] Η επέκταση της Περιφερειακής Υμηττού μέχρι τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης είναι χρόνιο αίτημα των κατοίκων της περιοχής, ιδιαίτερα μετά την παράδοση του πρώτου τμήματος του οδικού άξονα, καθώς στα μετέπειτα χρόνια αυξήθηκε ραγδαία η κίνηση στην περιοχή της Ηλιούπολης, λόγω των οδικών μετακινήσεων από και προς το Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» στα Σπάτα. Είναι μόνιμο και πιεστικό το αίτημα του Δήμου και των κατοίκων της Ηλιούπολης, ήδη από το 2005 και για πολλά χρόνια, να ολοκληρωθεί η Περιφερειακή Υμηττού με τρόπο που να προστατεύει στον μέγιστο δυνατό βαθμό τον πνεύμονα πρασίνου του Υμηττού, έτσι ώστε να ανακουφισθεί η Ηλιούπολη από το έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα, την ηχορρύπανση, τα συχνά ατυχήματα και την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Μάλιστα υπήρξε εξ αρχής κυβερνητική ανταπόκριση και στις 21 Οκτωβρίου 2005 ανακοινώθηκε ένα σχέδιο επεκτάσεων της Αττικής Οδού, μεταξύ των οποίων και της ολοκλήρωσης της Περιφερειακής Υμηττού από τον υπουργό Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. Γιώργο Σουφλιά. Ωστόσο, μόλις ανακοινώθηκαν τα σχέδια αυτά, ξέσπασαν βίαιες αντιδράσεις από κάποιους συγκοινωνιολόγους (μεταξύ αυτών και από κάποιους κορυφαίους στον κλάδο), οι οποίοι προέβαλαν τότε τον ισχυρισμό ότι η δημιουργία νέων αυτοκινητοδρόμων, ως κίνηση, ωθεί τον τοπικό πληθυσμό να αγοράζει επιπρόσθετα αυτοκίνητα ανά οικογένεια και ότι, κατά συνέπεια, η κατασκευή αυτών των επεκτάσεων θα πυροδοτούσε τεράστια αύξηση του στόλου των αυτοκινήτων της Αθήνας και ακόμα μεγαλύτερη κυκλοφοριακή συμφόρηση στην πρωτεύουσα, αν και προηγουμένως, κατά την κατασκευή της Αττικής Οδού, 1996 - 2003, δεν είχε κανείς από αυτούς ισχυριστεί κάτι ανάλογο.^{[Σημ. 1]} Λόγω αυτών των αντιδράσεων, σημειώθηκε μια ανώφελα μεγάλη καθυστέρηση στην εκπόνηση των σχετικών σχεδίων και μελετών.

Μεταγενέστερα, υπήρξαν διάφοροι σχεδιασμοί για την επέκταση της Περιφερειακής Υμηττού. Ο τελευταίος σχεδιασμός περιελάμβανε υπόγεια διάνοιξη στον Υμηττό μέχρι το ύψος της Αργυρούπολης, υπόγειο κλάδο από εκεί μέχρι την Πλατεία Κύπρου, και σήραγγα από το ύψος της Αργυρούπολης μέσω του Υμηττού προς την περιοχή Κορωπίου, για σύνδεση με την Ανατολική Αττική και το Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος».

Αυτός ο σχεδιασμός ικανοποιούσε τις ανάγκες της Ηλιούπολης, προστάτευε το περιβάλλον του Υμηττού και ελαχιστοποιούσε την κυκλοφοριακή επιβάρυνση των κατοίκων. Τελικά όμως, το συγκεκριμένο έργο δεν προχώρησε. Κατά συνέπεια, μετά την ψήφιση του Ρυθμιστικού Σχεδίου για την Αττική το 2013 αποφασίστηκε μόνο η επέκταση της δυτικής περιφερειακής Υμηττού, από τον κόμβο της Κατεχάκη έως τον σταθμό του μετρό στο Ελληνικό στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης, καταργούνται ωστόσο τα σχέδια για τη συνέχιση του αυτοκινητόδρομου ως την παραλιακή λεωφόρο.^[3]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Ο λόγος ήταν ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 και μετά, σημειώθηκε μια ξαφνική ολική αλλαγή στη φιλοσοφία των συγκοινωνιολόγων σε παγκόσμια κλίμακα και επικράτησε ολοκληρωτικά, έκτοτε, ειδικά για τον κλάδο των αυτοκινήτων και των οδικών αξόνων, μια νοοτροπία που αναφέρεται επίσημα στη συγκοινωνιολογία με τον όρο «induced demand», «επαγόμενη / προκαλούμενη ζήτηση», δηλαδή όσο περισσότερη υποδομή προσθέτεις, τόσο μεγαλύτερη θα γίνει η χρήση της, με αποτέλεσμα η υποδομή σύντομα να ξαναφτάσει σε κορεσμό.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «Αττική Οδός - Ιστορικά στοιχεία / Ημερομηνίες Σταθμοί - το έργο , περιγραφή του έργου, ιστορικά στοιχεία / ημερομηνίες σταθμοί». 15 Δεκεμβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)
↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2017.
↑ ^3,0 ^3,1 «Ανατροπές φέρνει το νέο Ρυθμιστικό του ΥΠΕΚΑ | Εφημερίδα των Συντακτών | online έκδοση». www.efsyn.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2016.
↑ ypodomes.com: Αρχειοθετήθηκε 2017-01-02 στο Wayback Machine. Αττική Οδός: Καρεάς - Λ.Βουλιαγμένης σε 3 λεπτά με νέα αστική σήραγγα
↑ «ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΟ ΝΕΟ "ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΘΗΝΑΣ – ΑΤΤΙΚΗΣ 2021″. ΤΑ ΚΑΛΑ, ΤΑ ΚΑΚΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΓΙΔΕΣ | ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ». 28 Νοεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

ΦΕΚ 253ΑΑΠ/2015 Χαρακτηρισμός και Αρίθμηση Αυτοκινητοδρόμων
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ-ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΥΜΗΤΤΟΥ
Χάρτης: Α64 Google Maps
Ιστοσελίδα: Motorways - Aυτοκινητόδρομοι, Ελλάς: Α64

[6] Ο λόγος ήταν ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 και μετά, σημειώθηκε μια ξαφνική ολική αλλαγή στη φιλοσοφία των συγκοινωνιολόγων σε παγκόσμια κλίμακα και επικράτησε ολοκληρωτικά, έκτοτε, ειδικά για τον κλάδο των αυτοκινήτων και των οδικών αξόνων, μια νοοτροπία που αναφέρεται επίσημα στη συγκοινωνιολογία με τον όρο «induced demand», «επαγόμενη / προκαλούμενη ζήτηση», δηλαδή όσο περισσότερη υποδομή προσθέτεις, τόσο μεγαλύτερη θα γίνει η χρήση της, με αποτέλεσμα η υποδομή σύντομα να ξαναφτάσει σε κορεσμό.

[1] «Αττική Οδός - Ιστορικά στοιχεία / Ημερομηνίες Σταθμοί - το έργο , περιγραφή του έργου, ιστορικά στοιχεία / ημερομηνίες σταθμοί». 15 Δεκεμβρίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)

[2] «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2017.

[Nέο_Ρυθμιστικό-3] 3,0 ^3,1 «Ανατροπές φέρνει το νέο Ρυθμιστικό του ΥΠΕΚΑ | Εφημερίδα των Συντακτών | online έκδοση». www.efsyn.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2016.

[4] ypodomes.com: Αρχειοθετήθηκε 2017-01-02 στο Wayback Machine. Αττική Οδός: Καρεάς - Λ.Βουλιαγμένης σε 3 λεπτά με νέα αστική σήραγγα

[5] «ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΤΟ ΝΕΟ "ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΘΗΝΑΣ – ΑΤΤΙΚΗΣ 2021″. ΤΑ ΚΑΛΑ, ΤΑ ΚΑΚΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΓΙΔΕΣ | ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ». 28 Νοεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2016. CS1 maint: Unfit url (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[Σημ. 1]