Αταβισμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πρώιμα έμβρυα διαφόρων ειδών εμφανίζουν κάποια προγονικά χαρακτηριστικά, όπως η ουρά στο ανθρώπινο έμβρυο. Αυτά τα χαρακτηριστικά εξαφανίζονται κανονικά στη μεταγενέστερη ανάπτυξη, αλλά αυτό μπορεί να μη συμβεί εάν το ζώο εμφανίζει αταβισμό.[1][2]

Στη βιολογία, αταβισμός (atavism) είναι τροποποίηση μιας βιολογικής δομής όπου ένα προγονικό χαρακτηριστικό επανεμφανίζεται αφού έχει χαθεί μέσω εξελικτικής αλλαγής σε προηγούμενες γενιές.[3] Ο αταβισμός μπορεί να συμβεί με πολλούς τρόπους·[4] Ένας τέτοιος τρόπος είναι όταν γονίδια από προηγουμένως υφιστάμενα φαινοτυπικά χαρακτηριστικά διατηρούνται στο DNA και αυτά εκφράζονται μέσω μετάλλαξης που είτε απενεργοποιεί τα επικρατούντα γονίδια για τα νέα χαρακτηριστικά ή κάνει τα παλιά χαρακτηριστικά να υπερισχύσουν των νέων χαρακτηριστικών.[3] Ένας αριθμός χαρακτηριστικών μπορεί να ποικίλλει ως αποτέλεσμα περιορισμού της εμβρυικής ανάπτυξης σε κάποια χαρακτηριστικά (νεοτονία) ή με επέκταση του ίδιου. Σε μια τέτοια περίπτωση, με μετατόπιση στον χρόνο ένα χαρακτηριστικό επιτρέπεται να αναπτυχθεί πριν να σταθεροποιηθεί και μπορεί να δημιουργήσει έναν προγονικό φαινότυπο.[5] Οι αταβισμοί εμφανίζονται συχνά ως απόδειξη της εξέλιξης.[6]

Στις κοινωνικές επιστήμες, αταβισμός είναι η τάση της επαναφοράς. Παραδείγματος χάρη, άτομα στη σύγχρονη εποχή επιστρέφουν στους τρόπους σκέψης και δράσης προηγούμενης εποχής. Η λέξη atavism παράγεται από τη λατινικά atavus—προ-προ-προπάππους ή, πιο γενικά, πρόγονος.

Βιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα εξελικτικά χαρακτηριστικά που έχουν εξαφανιστεί φαινοτυπικά δεν εξαφανίζονται κατ' ανάγκη από το DNA ενός οργανισμού. Η αλληλουχία γονιδίων συχνά παραμένει, αλλά είναι ανενεργή. Ένα τέτοιο αχρησιμοποίητο γονίδιο μπορεί να παραμείνει στο γονιδίωμα για πολλές γενιές.[7][8] Όσο το γονίδιο παραμένει άθικτο, ένα σφάλμα στον γενετικό έλεγχο που καταστέλλει το γονίδιο μπορεί να οδηγήσει στην επανέκφρασή του. Μερικές φορές, η έκφραση λανθανόντων γονιδίων μπορεί να προκληθεί με τεχνητή διέγερση.

Αταβισμοί έχουν παρατηρηθεί στους ανθρώπους, όπως σε βρέφη που γεννιούνται με ατροφικές ουρές (vestigial tails).[9] Ο αταβισμός μπορεί επίσης να εμφανιστεί σε ανθρώπους που έχουν μεγάλα δόντια, όπως αυτά άλλων πρωτευόντων.[10] Επιπλέον, μια περίπτωση "καρδιάς φιδιού", η παρουσία "στεφανιαίας κυκλοφορίας (coronary circulation) και μυοκαρδιακής αρχιτεκτονικής που μοιάζει με αυτή της καρδιάς των ερπετών", έχουν επίσης αναφερθεί στην ιατρική βιβλιογραφία.[11] Ο αταβισμός έχει επίσης προκληθεί σε σύγχρονα έμβρυα πτηνών δεινοσαύρων για να εκφραστούν λανθάνοντα προγονικά χαρακτηριστικά μη πτηνών (non-avian) δεινοσαύρων, περιλαμβανομένων των δοντιών.[12]

Άλλα παραδείγματα παρατηρούμενων αταβισμών περιλαμβάνουν:

  • Πίσω πόδια σε κητώδη.[3][13]
  • Επιπρόσθετα δάκτυλα σε σύγχρονα άλογα.[3][14][15]
  • Επανεμφάνιση άκρων σε σπονδυλωτά χωρίς άκρα (limbless vertebrates).[6][3][16]
  • Επανεξέλιξη σεξουαλικότητας από παρθενογένεση σε ορειβάτες (Oribatida).[17]
  • Δόντια σε κοτόπουλα.[18]
  • Δάκτυλα (Dewclaws) σε σκύλους.[3]
  • Επανεμφάνιση προθώρακα προθωρακικών πτερών σε έντομα.[19][20][21]
  • Επανεμφάνιση πτερών σε άπτερα έντομα-κλαδιά (stick insects)[22] and earwigs.[3]
  • Αταβιστικοί μύες σε αρκετά πτηνά[23][24] και θηλαστικά όπως η ράτσα σκύλου μπίγκλ[25] και στη τζερμπόα.[23]
  • Πρόσθετα δάκτυλα σε ινδικά χοιρίδια.[3][26]
  • Επανεμφάνιση της σεξουαλικής αναπαραγωγής στο αγγειόσπερμο Hieracium pilosella (ιεράκιο πιλοσέλλα) και στην οικογένεια ακάρεων Crotoniidae.[27]
  • Συνδακτυλία (πόδια με μεμβράνη) (Webbed feet) σε ενήλικους αξολότλ.[28]
  • Ανθρώπινες ουρές (όχι ψευδοουρές)[29][30] και επιπρόσθετες θηλές σε ανθρώπους (και άλλα πρωτεύοντα).[3]
  • Αχρωματοψία σε ανθρώπους.[31]

Κοινωνικός δαρβινισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά το διάστημα μεταξύ της αποδοχής της εξέλιξης στα μέσα του 19ου και αιώνα και της ανόδου της σύγχρονης κατανόησης της γενετικής στις αρχές του 20ου αιώνα, ο αταβισμός χρησιμοποιήθηκε για να αιτιολογήσει την επανεμφάνιση σε ένα άτομο ενός χαρακτηριστικού μετά από αρκετές γενεές απουσίας - που συχνά αποκλήθηκε "οπισθοδρόμηση (throw-back)". Η ιδέα ότι αταβισμοί μπορεί να προκληθούν από συσσώρευση επιλεκτικής ανατροφής, ή παλαιότερης εκτροφής, οδήγησε σε ράτσες όπως το βοοειδές Heck. Αυτές οι γεννήσεις αρχαίων τοπικών φυλών με επιλεγμένα αρχέγονα χαρακτηριστικά, σε μια προσπάθεια "αναβίωσης (reviving)" του ούρου, ένα εξαφανισμένο είδος άγριου ταύρου. Οι ίδιες ιδέες αταβισμών χρησιμοποιήθηκαν από τους κοινωνικούς δαρβινιστές, που ισχυριζόταν ότι κατώτερες φυλές εμφάνιζαν αταβιστικά χαρακτηριστικά και αντιπροσώπευαν πιο πρωτόγονα χαρακτηριστικά από τις δικές τους ράτσες. Και οι αταβισμοί και η θεωρία της ανακεφαλαίωσης του Ερνστ Χέκελ σχετίζονται με την εξελικτική πρόοδο, επειδή η ανάπτυξη κατευθύνεται προς μεγαλύτερη πολυπλοκότητα και ανώτερη ικανότητα.

Επιπλέον, η έννοια του αταβισμού ως τμήματος της ιδιαίτερης εξήγησης των αιτίων της εγκληματικής απόκλισης έγινε δημοφιλές από τον Ιταλό εγκληματολόγο Τσέζαρε Λομπρόζο τη δεκαετία του 1870.[32] Προσπάθησε να ταυτοποιήσει φυσικά χαρακτηριστικά κοινά σε εγκληματίες και ονόμασε αυτά που βρήκε ως αταβισμούς, χαρακτηριστικά 'οπισθοδρόμησης' που καθόρισε ως 'αρχέγονη' εγκληματική συμπεριφορά. Τα στατιστικά του στοιχεία και η στενά σχετιζόμενη ιδέα της ευγονικής (eugenics) έχουν εγκαταλειφθεί προ πολλού από την επιστημονική κοινότητα, αλλά η έννοια ότι φυσικά χαρακτηριστικά μπορεί να επηρεάζουν την πιθανότητα εγκληματικής ή αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς ενός ατόμου έχει κάποια επιστημονική υποστήριξη.[33]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Uthman, Ed (2014). «Tubal pregnancy with embryo». WikiJournal of Medicine 1 (2). doi:10.15347/wjm/2014.007. 
  2. ↑ «Multi-cell Organisms». Universe-review.ca. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2011. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 Brian K. Hall (1984), «Developmental mechanisms underlying the atavisms», Biological Reviews 59: 89–124, doi:10.1111/j.1469-185x.1984.tb00402.x 
  4. ↑ Tomic, Nenad; Meyer-Rochow, Victor Benno (2011). «Atavisms - medical, genetic, and evolutionary implications». Perspectives in Biology and Medicine 54 (3): 332–353. doi:10.1353/pbm.2011.0034. https://archive.org/details/sim_perspectives-in-biology-and-medicine_summer-2011_54_3/page/332. 
  5. ↑ Held, L. (2009). Quirks of Human Anatomy, an Evo-Devo Look at the Human Body. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-73233-8. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Brian K. Hall (1995), «Atavisms and atavistic mutations», Nature Genetics 10 (2): 126–127, doi:10.1038/ng0695-126, PMID 7663504 
  7. ↑ Collin, R.; Cipriani, R. (2003). «Dollo's law and the re-evolution of shell coiling». Proceedings of the Royal Society B 270 (1533): 2551–2555. doi:10.1098/rspb.2003.2517. PMID 14728776. 
  8. ↑ Tomic, Nenad; Meyer-Rochow, Victor Benno (2011). «Atavisms - medical, genetic, and evolutionary implications». Perspectives in Biology and Medicine 54 (3): 332–353. doi:10.1353/pbm.2011.0034. https://archive.org/details/sim_perspectives-in-biology-and-medicine_summer-2011_54_3/page/332. 
  9. ↑ TalkOrigins Archive. «29+ Evidences for Macroevolution: Part 2». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2006. 
  10. ↑ «What our tails tell us». Los Angeles Times. 2007-02-15. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 March 2009. https://web.archive.org/web/20090312093607/http://articles.latimes.com/2007/feb/15/opinion/ed-tails15. Ανακτήθηκε στις 2009-03-08. 
  11. ↑ Walia, I.; Arora, H. S.; Barker, E. A.; Delgado Rm, 3.; Frazier, O. H. (2010). «Snake Heart: A Case of Atavism in a Human Being». Texas Heart Institute Journal 37 (6): 687–690. PMID 21224948. 
  12. ↑ https://www.livescience.com/50886-scientific-progress-dino-chicken.html
  13. ↑ Hiroko Tabuchi (2006), Dolphin May Have 'Remains' of Legs, Livescience.com, http://www.livescience.com/4298-dolphin-remains-legs.html 
  14. ↑ «Skeletal atavism in a miniature horse». Veterinary Radiology & Ultrasound 45 (4): 315–7. 2004. doi:10.1111/j.1740-8261.2004.04060.x. PMID 15373256. 
  15. ↑ Simpson, G. G. (1951), Horses: The story of the horse family in the modern world and through sixty million years of evolution, Oxford University Press [Χρειάζεται σελίδα]
  16. ↑ Raynauad, A. (1977), Somites and early morphogenesis in reptile limbs. In Vertebrate Limb and Somite Morphogenesis, Cambridge University Press, London, σελ. 373–386 
  17. ↑ Katja Domes (2007), «Reevolution of sexuality breaks Dollo's law», Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 104 (17): 7139–7144, doi:10.1073/pnas.0700034104, PMID 17438282 
  18. ↑ Matthew P. Harris (2006), «The Development of Archosaurian First-Generation Teeth in a Chicken Mutant», Current Biology 16 (4): 371–377, doi:10.1016/j.cub.2005.12.047, PMID 16488870 
  19. ↑ Elias-Neto, Moysés; Belles, Xavier (3 August 2016). «Tergal and pleural structures contribute to the formation of ectopic prothoracic wings in cockroaches». Royal Society Open Science 3 (8): 160347. doi:10.1098/rsos.160347. PMID 27853616. Bibcode: 2016RSOS....360347E. 
  20. ↑ Elias-Neto, Moysés; Belles, Xavier (2016), «Tergal and pleural structures contribute to the formation of ectopic prothoracic wings in cockroaches», Royal Society Open Science 3 (8): 160347, doi:10.1098/rsos.160347, PMID 27853616 
  21. ↑ Kukalová-Peck, Jarmila (11 March 2008). «Phylogeny of Higher Taxa in Insecta: Finding Synapomorphies in the Extant Fauna and Separating Them from Homoplasies». Evolutionary Biology 35 (1): 4–51. doi:10.1007/s11692-007-9013-4. 
  22. ↑ Michael F. Whiting (2003), «Loss and recovery of wings in stick insects», Nature 421 (6920): 264–267, doi:10.1038/nature01313, PMID 12529642 
  23. ↑ 23,0 23,1 Robert J. Raikow (1979), «The evolutionary re-establishment of a lost ancestral muscle in the bowerbird assemblage.», Condor 81 (2): 203–206, doi:10.2307/1367290 
  24. ↑ Robert J. Raikow (1975), «The evolutionary reappearance of ancestral muscles as developmental anomalies in two species of birds», Condor 77 (4): 514–517, doi:10.2307/1366113 
  25. ↑ E. Evansh (1959), «Hyoid muscle anomalies in the dog (Canis familiaris)», Anatomical Record 133 (2): 145–162, doi:10.1002/ar.1091330204 
  26. ↑ William E. Castle (1906), The origin of a polydactylous race of guinea-pigs (49 έκδοση), Carnegie Institution of Washington 
  27. ↑ Domes, K.; Norton, R. A.; Maraun, M.; Scheu, S. (2007). «Reevolution of sexuality breaks Dollo's law». Proceedings of the National Academy of Sciences 104 (17): 7139–7144. doi:10.1073/pnas.0700034104. PMID 17438282. Bibcode: 2007PNAS..104.7139D. 
  28. ↑ Meyer-Rochow, Victor Benno (1989). «A report of webbed feet in a mature axolotl Siredon mexicanum and remarks on webbed feet in Urodela generally». Amphibia-Reptilia 10: 89–92. doi:10.1163/156853889x00340. 
  29. ↑ Nenad Tomić (2011), «Atavisms: Medical, Genetic, and Evolutionary Implications», Perspectives in Biology and Medicine 54 (3): 332–353, doi:10.1353/pbm.2011.0034, PMID 21857125 
  30. ↑ Anh H. Dao; Martin G. Netsky (1984), «Human tails and pseudotails», Human Pathology 15 (5): 449–453, doi:10.1016/S0046-8177(84)80079-9, PMID 6373560 
  31. ↑ Byrne, Alex· Hilbert, David R. (2010). «How do Things Look to the Color-Blind?». Color Ontology and Color Science. σελίδες 258–290. doi:10.7551/mitpress/9780262013857.003.0012. ISBN 978-0-262-01385-7. 
  32. ↑ «Lombroso and the pathological perspective can be traced back to the 19th Century following a history of demonic and classical perspectives». Criminology.fsu.edu. 27 Νοεμβρίου 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2013. 
  33. ↑ Haselhuhn, M. P.; Wong, E. M. (2011). «Bad to the bone: Facial structure predicts unethical behaviour». Proceedings of the Royal Society B 279 (1728): 571–576. doi:10.1098/rspb.2011.1193. PMID 21733897. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αταβισμός&oldid=10257408"