Αρχαία ελληνική τεχνολογία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Αρχαιοελληνική μηχανική)
Σύγχρονη ανακατασκευή του μηχανισμού των Αντικυθήρων, ο οποίος αποτελεί τον πρώτο γνωστό αναλογικό υπολογιστή

Ως αρχαία ελληνική τεχνολογία ή αρχαιοελληνική μηχανική αναφέρονται τα διάφορα τεχνολογικά έργα και οι τεχνολογικές καινοτομίες οι οποίες επινοήθηκαν στις διάφορες ελληνικές πόλεις-κράτη, αποικίες και ελληνιστικά βασίλεια της αρχαιότητας, από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως και τον 1ο με 2ο αιώνα μ.Χ., και πολλές από τις οποίες αποτέλεσαν την βάση για μετέπειτα τεχνολογικές εξελίξεις έως και την σύγχρονη εποχή.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διάφορες τεχνολογίες είχαν φτάσει στον ελληνικό χώρο από τη Μέση Ανατολή πριν από τον 6ο π.Χ. αιώνα, αλλά οι Έλληνες παρήγαγαν την καινοτομία της Επιστήμης η οποία συνδυάστηκε με την τεχνολογία. Έτσι η τεχνολογία έγινε παραγωγικότερη και άρχισε η τεχνολογική πρόοδος. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν στραμμένοι προς την τεχνολογία από πολύ νωρίς, όπως έχει αποτυπωθεί και στην ελληνική μυθολογία. Χαρακτηριστικός είναι ο μύθος του Προμηθέα. Όπως εξηγεί ο Πλάτωνας (Πρωταγόρας, 321), ο Προμηθέας παρατηρεί ότι ο νεοδημιουργηθείς άνθρωπος είναι γυμνός, ξυπόλητος, άοπλος και άστεγος, και σπεύδει να επανορθώσει το σφάλμα αυτό της Δημιουργίας προσφέροντας στους ανθρώπους "έντεχνον σοφίαν" (τεχνογνωσία) και "πυρ" (ενέργεια). Έτσι - κατά το μύθο - γεννήθηκε η τεχνολογία αμέσως μετά την δημιουργία.[1]

Ανάμεσα στις διάφορες περιοχές όπου σημειώθηκαν σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις, περίοπτη θέση κατέχει η Αλεξάνδρεια ως προς την πληθώρα και το είδος των καινοτομιών των λογίων της όπως ο Κτησίβιος, Φίλων ο Βυζάντιος, και ο Ήρωνας, κατά την περίοδο του 3ου αιώνα π.Χ. έως τον 1ο αιώνα μ.Χ., όταν εφευρέθηκαν πρωτότυπα μηχανών όπως ο αστρολάβος, αιολόπιλο (ατμοκίνητη μηχανή), αυτόματος πωλητής, ξυπνητήρι, και αυτόματες πόρτες. Άλλη περιοχή με σημαντικές ανακαλύψεις και εφευρέσεις ήταν οι πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας, ιδιαίτερα η πόλη των Συρακουσών κατά την περίοδο του Αρχιμήδη. Από στρατιωτικής άποψης, εφευρέσεις όπως οι πολιορκητικές μηχανές του καταπέλτη και του γαστραφέτη (μεγάλη βαλίστρα) αποτέλεσαν την βάση του πυροβολικού κατά την αρχαιότητα και τις μεσαιωνικές μετεξελίξεις τους, ενώ άλλες κατασκευές όπως η ελέπολις (πολιορκητικός πύργος) αποτελούσαν εντυπωσιακά μεγάλες κατασκευές για χρήση σε πολιορκίες.

Το πλέον διάσημο δείγμα της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας ωστόσο αποτελεί ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, αναλογικός υπολογιστής ο οποίος χρησιμοποιούνταν για τις παρατηρήσεις των ουρανίων σωμάτων και διάφορους άλλους συναφείς υπολογισμούς, και ο οποίος πιθανώς προερχόταν από το νησί της Ρόδου.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Θεοδόσης Τάσιος, Εισαγωγή στην αρχαία ελληνική τεχνολογία. Από κατάλογο της Έκθεσης Αρχαίας Ελλην. Τεχνολογίας, Ρέθυμνο 1999, οργάνωση ΤΕΕ και Εταιρεία Μελέτης Αρχ. Ελλ. Τεχνολογίας (ΕΜΑΕΤ).

Σχετική βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αρχαία ελληνική τεχνολογία : Πρακτικά 2ου Διεθνούς Συνεδρίου Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, Οκτώβριος 2005 / εισήγηση Συλλογικό έργο · επιμέλεια Γιώτα Καζάζη. - 1η έκδ. - Αθήνα : Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, 2006. - ISBN 960-8369-16-9, ISBN-13 978-960-8369-16-0
  • Καλλιγερόπουλος, Δημήτριος. Μύθος και ιστορία της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας και των αυτομάτων : Η τεχνολογία στον αρχαίο ελληνικό μύθο, μυθικά αυτόματα / Δημήτριος Καλλιγερόπουλος. - 1η έκδ. - Αθήνα : Εκδόσεις Καστανιώτη, 1999. - ISBN 960-03-2384-4, ISBN-13 978-960-03-2384-9
  • Αρχαία ελληνική τεχνολογία, 1ο διεθνές συνέδριο, Θεσσαλονίκη Σεπτέμβριος 1997 / εισήγηση Συλλογικό έργο. - Θεσσαλονίκη : Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, 1998. - ISBN 960-7619-04-8, ISBN-13 978-960-7619-04-4
  • Λάζος, Χρήστος Δ. Αρχαία ελληνική τεχνολογία = Ancient Greek Technology / Ch. D. Lazos · μετάφραση Margie Lazou, Katerina Christaki · φωτογράφιση Christos Liatsis. - 1η έκδ. - Αθήνα : Αίολος, 1999. - ISBN 960-521-064-9, ISBN-13 978-960-521-064-9

Ξενόγλωσση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Oleson, John Peter (2008). Handbook of engineering and technology in the Classical world. Oxford University Press US. ISBN 9780195187311
  • Kotsanas, Kostas (2009) - "Familiar and Unfamiliar Aspects of Ancient Greek Technology" ((ISBN 978-9963-9270-2-9))
  • Kotsanas, Kostas (2008) - "Ancient Greek Technology" ((ISBN 978-960-930859-5))

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]