Αρχαίο θέατρο Ήλιδας
| Αρχαίο θέατρο Ήλιδας | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | αρχαίο ελληνικό θέατρο |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°53′36″N 21°22′33″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ήλιδας |
| Τοποθεσία | Ήλιδα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το θέατρο της Ήλιδας βρίσκεται στο νομό Ηλείας, στο βορειοδυτικό μέρος της Πελοποννήσου, πάνω σε μια αρχαία αναβαθμίδα του Πηνειού ποταμού, η οποία δημιουργήθηκε για τη διευκόλυνση κατασκευής του θεἀτρου. Η θέση του αρχαίου θεάτρου εντοπίζεται στο βόρειο τμήμα της αρχαίας Αγοράς της Ήλιδας, σε μικρή απόσταση από την πόλη.[1][2][3]
Περιγραφή μνημείου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ανασκαφική έρευνα έδειξε πως η πρώτη φάση του θεάτρου χρονολογείται στον 4ο αι. π.Χ., ενώ το θέατρο γνώρισε μετασκευές κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια. Η λίθινη σκηνή του θεάτρου με το προσκήνιο και τα παρασκήνια αποτελούν τα παλιότερα της αρχαίας Ελλάδας, από κοινού με τα αντίστοιχα του Λυκούργειου στην Αθήνα. Στο προσκήνιο βρέθηκαν ορισμένες τάφροι και τρύπες –διάφορων διαστάσεων ακανόνιστα διατεταγμένες μεταξύ τους- η χρήση των οποίων είναι αβέβαιη. Στην πρόσοψη του προσκηνίου ήταν διακοσμημένη με ημικίονες.
Το κοίλο του ήταν χωμάτινο και η χάραξή του παρουσίαζε ιδιομορφίες, πιθανότατα εξαιτίας του εδάφους. Δεν διέθετε λίθινες κερκίδες, όμως, υπήρχε μια σειρά λίθινων εδράνων (καθίσματα) στο κατώτερο μέρος κατά μήκος των παρόδων (πλαγίων εισόδων προς το αρχαίο θέατρο, από όπου έμπαινε ο χορός στη σκηνή) με τη γνωστή δομή που έχει από την αρχαιότητα. Το σκηνικό οικοδόμημα του θεάτρου ήταν ορθογώνιο και πιθανόν διώροφο. Η πρόσβαση στα έδρανα γινόταν από τις έξι λίθινες κλίμακες, οι οποίες διαιρούσαν το κοίλο σε επτά κερκίδες.
Μία ακόμα σημαντική πληροφορία είναι η ύπαρξη αποχετευτικού συστήματος, κυρίως στα μέρη της ορχήστρας και της σκηνής για αποφυγή περιπτώσεων πλημμύρας. Ο υπόγειος αποχετευτικός αγωγός είχε τοποθετηθεί από το σημείο της ορχήστρας, κατευθυνόταν προς το ανατολικό άκρο της σκηνής και έπειτα βόρεια προς τον Πηνειό ποταμό, όπου αποχετεύονταν τα νερά.
Στα ρωμαϊκά χρόνια μερικές νέες κατασκευές προστέθηκαν στο αρχαίο θέατρο της Ήλιδας. Συγκεκριμένα, το δυτικό τμήμα της σκηνής και της παρόδου του ίδιου τμήματος τροποποιήθηκαν, οι οποίες καθιστούσαν αναγκαία την ύπαρξη ενός ακόμη αγωγού στο μπροστινό μέρος του προσκήνιου και μίας μακρόστενης δεξαμενής στα δυτικά για την περισυλλογή των υδάτων.[1][4]
Ανασκαφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με βάση την ανασκαφική διαδικασία κοντά στη δυτική πάροδο του θεάτρου, προς το τμήμα της Αγοράς, πιθανολογείται ότι είχε ιδρυθεί το Ιερό του Διονύσου με το άγαλμα του θεού, το οποίο είχε φιλοτεχνίσει ο Πραξιτέλης. Από τις ανασκαφές προέκυψε κρηπίδωμα ημικυκλικού σχήματος, το οποίο εντάσσεται στα τέλη του 4ου αι. και οι ενδείξεις δείχνουν πως πρόκειται για ένα στεγασμένο κτίσμα. Μετά από έρευνες εντοπίστηκαν συστάδες τάφων σε υψηλότερο επίπεδο, ύστερης ρωμαϊκής εποχής κιβωτιόσχημων και κεραμόσκεπων τύπων. Μερικές παρόμοιες συστάδες τάφων ύστερων εξίσου ρωμαϊκών χρόνων, βρέθηκαν στη σκηνή αλλά και στις παρόδους, στην περιοχή γύρω από το θέατρο, αλλά και δυτικά μέχρι το σημείο της Αγοράς. Το γεγονός αυτό, φανερώνει τη διακοπή της λειτουργίας του θεάτρου για ορισμένο διάστημα κατά τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια, αλλά και ένα είδος παρακμής της πόλης.
Κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή δημιουργήθηκε στο χώρο του θεάτρου ένα εκτεταμένο σύστημα κατοικιών. Το θέατρο αναφέρεται από τον περιηγητή Παυσανία κατά το δεύτερο μισό του 2ου αι., όταν επισκέφθηκε την περιοχή της Ήλιδας. Έναν αιώνα αργότερα η περιοχή μετατράπηκε σε νεκροταφείο.[5]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γιαλούρης Ν., Αρχαία Ήλις, το λίκνο των ολυμπιακών αγώνων, Αθήνα 1996.
- Μποσνάκης Δ., Γκαγκτζής Δ., Αρχαία Θέατρα, …θέατρα θέας αξία…, Αθήνα 1996.