Αρχαία αιγυπτιακή φόρμουλα προσφοράς

Η φόρμουλα προσφοράς, επίσης γνωστή και από τις εισαγωγές λέξεις της ως φόρμουλα ḥtp-ḏỉ-nsw ή ḥtp-ḏj-nswt ήταν η στάνταρτ αφιερωτική φόρμουλα (ή αλλιώς τύπος) που βρίσκεται σε αρχαία αιγυπτιακά ταφικά αντικείμενα, και η οποία πιστευόταν ότι επέτρεπε στον νεκρό να συμμετέχει στις προσφορές προς τις μεγαλύτερες θεότητες που γίνονταν εκ μέρους του βασιλιά, ή τις προσφορές που προσφέρονταν άμεσα στον νεκρό από μέλη της οικογένειας του^[1]^[2] It is among the most common of all Middle Egyptian texts.^[2].

Οι εισαγωγικές της λέξεις, ḥtp-ḏj-nswt, χετέρ ντζι νεσούτ, «προσφορά που δίνεται από τον βασιλιά», ακολουθείται από το όνομα της θεότητας και τη λίστα με τις προσφορές. Η φόρμουλα προσφοράς συνήθως βρίσκεται εγχαραγμένη ή γραμμένη σε ταφικές στήλες, ψευδοθύρες, φέρετρα, και κάποιες φορές και σε ταφικά αντικείμενα. Κάθε άτομο συμπλήρωνε στη φόρμουλα το όνομά του και τους τίτλους του. Η φόρμουλα προσφοράς δεν ήταν μόνο προνόμιο του βασιλιά όπως άλλα θρησκευτικά κείμενα όπως η Λιτανεία του Ρα, αλλά μπορούσε να τη χρησιμοποιήσει όποιος είχε την οικονομική δυνατότητα για να πληρώσει να ετοιμαστεί γι’ αυτόν^[1].

Κείμενο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όλες οι αρχαίες αιγυπτιακές φόρμουλες προσφοράς είχαν την ίδια βασική δομή, αλλά υπάρχει πολύ μεγάλη ποικιλία στις θεότητες και το είδος των προσφορών που αναφέρονται, και σε επιθετικούς προσδιορισμούς και τίτλους που χρησιμοποιούνται. Παρακάτω ακολουθεί ένα τυπικό παράδειγμα φόρμουλας προσφοράς:

ḥtp dỉ nsw wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw

dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm

n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

"Μια προσφορά που δίνεται από τον βασιλιά (στον) Όσιρι, τον Κύριο της Βούσιρις, ο μεγάλος θεός, ο Κύριος της Αβύδου."

"Ας προσφέρει μια αφιερωματική προσφορά ψωμιού, μπίρας, πουλιών, ρουχισμού, και κάθε αγαθού και αγνού πράγματος με το οποίο ζούνε οι θεοί. "

"Για το Κα του σεβαστού Σενουσρέτ, Αληθινού στη Φωνή."

Η φόρμουλα πάντα αρχίζει με τη φράση:

ḥtp dỉ nsw

Η φράση χρησιμοποιούταν από την Αρχαία αιγυπτιακή γραφή, και κυριολεκτικά σημαίνει "μια προσφορά που δίνεται από τον βασιλιά". Η αφιέρωση αυτή δεν σημαίνει ότι η προσφορά δινόταν προσωπικά από τον βασιλιά. Αντίθετα, υποδηλώνει ότι οι ταφικές προσφορές είχαν τη βασιλική συγκατάθεση^[2]. Επειδή ο βασιλιά θεωρούταν ως ενδιάμεσος μεταξύ του λαού της Αιγύπτου και των θεών, οι προσφορές δίνονταν στο όνομά του^[1].

Μετά η φόρμουλα αναφέρει έναν θεό του Κάτω Κόσμου και αρκετά από τα επίθετά του. Συνήθως ο θεός είναι ο Όσιρις, ο Άνουβις ή (σπάνια) ο Γκεμπ, ο Ουπουαούτ ή άλλη θεότητα. Αυτό το μέρος της φόρμουλας αναφέρει την υπεύθυνη τοπική πόλη / περιοχή που όντως προσφέρει τις προσφορές. Αυτές θεωρούνται ότι είναι υπό την αιγίδα του τοπικού προστάτη θεού αυτής της περιοχής^[2]. Η επόμενη πρόσταση είναι τυπική επίκλιση του Όσιρι:

wsỉr nb ḏdw, nṯr ꜥꜣ, nb ꜣbḏw

το οποίο σημαίνει "Όσιρις, ο Κύριος της Βούσιρις, ο μεγάλος θεός, ο Κύριος της Αβύδου." Δεν υπήρχε καθορισμένος κανόνας για τα επίθετα που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Όμως, "Κύριος της Βούσιρις," "Μεγάλος Θεός," και "Κύριος της Αβύδου" ήταν πολύ συχνά. Επίσης συχνά ήταν τα:

nb ỉmnt nb nḥḥ

που σημαίνει "Κύριος της Δύσης, Κύριος της Αιωνιότητας"
Ο Άνουβις απαντάται λιγότερο συχνά από τον Όσιρι, και συνήθως ως,

ỉnpw, ḫnty sḥ nṯr tpy ḏw=f

που σημαίνει, "Άνουβις, αυτός που είναι μπροστά από το θεϊκό του σκήνωμα, αυτός που είναι στο βουνό του."

Μετά από τον κατάλογο με τις θεότητες και τους τίτλους τους, η φόρμουλα συνεχίζει με την prt-ḫrw, δηλαδή τις "προσφορές τις επίκλησης," στις οποίες καλείται να συμμετέχει το πνεύμα του νεκρούof^[2]. Του καταλόγου πάντα προηγείται η φράση:

or

dỉ=f prt-ḫrw or dỉ=sn prt-ḫrw

που σημαίνει, "Αυτός (ή αυτοί στο δεύτερο παράδειγμα) δίνει (ουν) προσφορές επίκλησης." Μετά από αυτή τη φράση ακολουθεί ο κατάλογος προσφορών, για παράδειγμα:

dỉ=f prt-ḫrw t ḥnqt, kꜣw ꜣpdw, šs mnḥt ḫt nbt nfrt wꜥbt ꜥnḫt nṯr ỉm

που σημαίνει "Δίνει προσφορές επίκλησης ψωμιού, μπίρας, βοδιού, πουλιών, αλάβαστρου, ρουχισμού, και κάθε καλού και αγνού πράγματος με το οποίο ζει ο θεός." Κάποιες φορές το τέλος του καταλόγου αντικαθιστά η φράση:

ḫt nbt nfrt wꜥbt ddt pt qmꜣ(t) tꜣ ỉnnt ḥꜥp(ỉ) ꜥnḫt nṯr ỉm

που σημαίνει"Κάθε καλό και αγνό πράγμα που δίνει ο ουρανός, δημιουργεί η γη, φέρνει η πλημμύρα, με το οποίο ζει ο θεός"^[2].

Το τελευταίο μέρος της φόρμουλας προσφοράς αναφέρει το όνομα και τίτλους αυτού για τον οποίο δίνονται οι προσφορές. Για παράδειγμα:

n kꜣ n ỉmꜣḫy s-n-wsrt, mꜣꜥ-ḫrw

Που σημαίνει, "για το Κα του σεβαστού Σενουσρέτ, Αληθινού στη Φωνή."

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Collier M (1998). How to Read Egyptian Hieroglyphs. London, England: University of California Press. σελίδες 35–39.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Allen, James P. (2010). Middle Egyptian: An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs (revised second έκδοση). Cambridge, UK: Cambridge University Press. σελίδες 365–367.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Bennett, C. John C. (1941). «Growth of the ḥtp-dỉ-nsw Formula in the Middle Kingdom». Journal of Egyptian Archaeology (Egypt Exploration Society) 27: 77–82. doi:10.2307/3854561.
Franke, Detlef (2003). «The Middle Kingdom Offering Formulas—A Challenge». Journal of Egyptian Archaeology 89: 39–57.
Lapp, Günther (1986). Die Opferformel des Alten Reiches unter Berücksichtigung einiger später Formen. Mainz am Rhein: Verlag Philipp von Zabern.
Smither, Paul C. (1939). «The Writing of the ḤTP-DI-NSW Formula in the Middle and New Kingdoms». Journal of Egyptian Archaeology (Egypt Exploration Society) 25 (1): 34–37. doi:10.2307/3854927.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

O'Brien, Alexandra A., "Death in Ancient Egypt Αρχειοθετήθηκε 2004-02-03 στο Wayback Machine.".
Telford, Mark Patrick, "Death And The Afterlife".

[Collier-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Collier M (1998). How to Read Egyptian Hieroglyphs. London, England: University of California Press. σελίδες 35–39.

[JPAllen-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Allen, James P. (2010). Middle Egyptian: An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs (revised second έκδοση). Cambridge, UK: Cambridge University Press. σελίδες 365–367.

[1]

[2]