Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η σημαία του κόμματος

Η Αρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία (αρμενικά: Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն, [α] συντομογραφία: ΑΕΟ (ՀՅΔ)), επίσης γνωστή ως Ντασνακτσουτιούν [β] (Αρμενικά: Դաշնակցություն, «Ομοσπονδία»[γ]), είναι αρμενικό εθνικιστικό και σοσιαλιστικό πολιτικό κόμμα[1][2][3] που ιδρύθηκε το 1890 στην Τιφλίδα, Ρωσική Αυτοκρατορία από τους Χρισταπόρ Μικαελιάν, Στεπάν Ζοριάν και Σιμοόν Ζαβαριάν.[4] Όσον αφορά το 2023, το κόμμα δραστηριοποιείται στην Αρμενία, τον Λίβανο, το Ιράν και σε χώρες όπου υπάρχει αρμενική διασπορά. Το κόμμα ήταν επίσης ενεργό στο Αρτσάχ μέχρι την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν τον Σεπτέμβριο του 2023. Αν και εδώ και καιρό αποτελεί το πιο ισχυρό πολιτικό κόμμα στην αρμενική διασπορά, έχει συγκριτικά μικρότερη αναλογικά παρουσία στη Δημοκρατία της Αρμενίας.[5] Τον Οκτώβριο του 2023, το κόμμα εκπροσωπούνταν σε δύο εθνικά κοινοβούλια, με δέκα έδρες στην Εθνοσυνέλευση της Αρμενίας και τρεις έδρες στο Κοινοβούλιο του Λιβάνου[6][7] ως μέρος της Συμμαχίας της 8ης Μαρτίου.

Η ΑΕΟ παραδοσιακά υποστηρίζει τη σοσιαλιστική δημοκρατία[8] και είναι πλήρες μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς από το 2003. Εντάχθηκε στη Δεύτερη Διεθνή το 1907.[9][10] Έχει τα περισσότερα μέλη από τα πολιτικά κόμματα που υπάρχουν στην αρμενική διασπορά, έχοντας ιδρύσει παραρτήματα σε περισσότερες από 20 χώρες.[11] Σε σύγκριση με άλλα αρμενικά κόμματα της διασποράς που τείνουν να επικεντρώνονται κυρίως σε εκπαιδευτικά ή ανθρωπιστικά έργα, η ΑΕΟ είναι η πιο πολιτικά προσανατολισμένη από τις οργανώσεις και παραδοσιακά υπήρξε ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του αρμενικού εθνικισμού.[11] Το κόμμα διεξάγει εκστρατεία για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων και το δικαίωμα για αποζημιώσεις. Υποστηρίζει επίσης την ίδρυση της Ενωμένης Αρμενίας, βασισμένη εν μέρει στη Συνθήκη των Σεβρών του 1920.

Η ΑΕΟ προήλθε από τη συγχώνευση διαφόρων αρμενικών πολιτικών ομάδων, κυρίως από τη Ρωσική Αυτοκρατορία, με τον δεδηλωμένο στόχο της επίτευξης «της πολιτικής και οικονομικής ελευθερίας της Τουρκικής Αρμενίας» μέσω ένοπλης εξέγερσης.[12] Τη δεκαετία του 1890, το κόμμα επεδίωξε να ενοποιήσει τις διάφορες μικρές ομάδες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία που υποστήριζαν τη μεταρρύθμιση και την υπεράσπιση των αρμενικών χωριών από τις σφαγές και τις ληστείες που ήταν ευρέως διαδεδομένες σε ορισμένες από τις αρμενικές περιοχές της αυτοκρατορίας. Τα μέλη της ΑΕΟ σχημάτισαν ομάδες παρτιζάνων (φενταγί) που υπερασπίστηκαν τους Αρμένιους πολίτες μέσω ένοπλης αντίστασης. Το κόμμα απείχε από επαναστατική δραστηριότητα στη Ρωσική Αυτοκρατορία μέχρι την απόφαση των ρωσικών αρχών να κατασχέσουν την περιουσία της Αρμενικής Εκκλησίας το 1903.[13] Αρχικά περιορίζοντας τα αιτήματά της στην εγκαθίδρυση αυτονομίας και δημοκρατικών δικαιωμάτων για τους Αρμένιους στις δύο αυτοκρατορίες, το κόμμα υιοθέτησε μια ανεξάρτητη και ενωμένη Αρμενία ως μέρος του προγράμματός του το 1919.[14]

Το 1918, το κόμμα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο σχηματισμό της Πρώτης Δημοκρατίας της Αρμενίας, η οποία έπεσε στα χέρια των Σοβιετικών κομμουνιστών το 1920.[15] Αφού οι κομμουνιστές εξόρισαν την ηγεσία του, η ΑΕΟ εγκαταστάθηκε στις κοινότητες της αρμενικής διασποράς, όπου βοήθησε τους Αρμένιους να διατηρήσουν την πολιτιστική τους ταυτότητα.[16] Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, η ΑΕΟ επανήλθε στην Αρμενία. Πριν από την εκλογή του Σερζ Σαρκισιάν ως Προέδρου της Αρμενίας τον Φεβρουάριο του 2008 και για ένα σύντομο χρονικό διάστημα μετά, η ΑΕΟ ήταν μέλος του κυβερνώντος συνασπισμού, παρόλο που όρισε τον δικό της υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές του 2008.[17]

Η ΑΕΟ επανήλθε στο υπουργικό συμβούλιο του Σαρκισιάν τον Φεβρουάριο του 2016, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας «μακροπρόθεσμης πολιτικής συνεργασίας» με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, μέσω της οποίας η ΑΕΟ θα μοιραζόταν την ευθύνη για όλες τις κυβερνητικές πολιτικές.[18] Στη συνέχεια, η ΑΕΟ ενέκρινε τον διορισμό του Σαρκισιάν τον Απρίλιο του 2018 ως πρωθυπουργού, θέση από την οποία παραιτήθηκε έξι ημέρες αργότερα (23 Απριλίου 2018) εν μέσω μεγάλης κλίμακας διαμαρτυριών σε αυτό που έγινε γνωστό ως η Βελούδινη Επανάσταση.[19] Μέχρι το βράδυ της 25ης Απριλίου 2018, η ΑΕΟ είχε αποσυρθεί από τον συνασπισμό.

Κατά τη διάρκεια των διαμαρτυριών στην Αρμενία το 2020-2021, το κόμμα επιβεβαίωσε ότι θα συμμετάσχει στις βουλευτικές εκλογές της Αρμενίας το 2021 ως μέρος μιας πολιτικής συμμαχίας - της Συμμαχίας της Αρμενίας. Στις εκλογές του 2021, η Συμμαχία της Αρμενίας, με επικεφαλής τον δεύτερο Πρόεδρο της Αρμενίας, Ρόμπερτ Κοτσαριάν, κέρδισε το 21% της λαϊκής ψήφου και κέρδισε 29 έδρες στην Εθνοσυνέλευση.[20][21]

Σημειώσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Μεταρρυθμιστική ορθογραφία: Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն; Ανατολική αρμενική προφορά: Hay Heghapokhagan Dashnaktsutyun; Δυτική αρμενική προφορά: Hay Heghapokhagan Tashnagtsutiun. Και στις δύο περιπτώσεις γράφεται ως ՀՅԴ, που προφέρεται ως Χο-Γι-Ντα στα ανατολικά και Χο-Χι-Τα στα δυτικά αρμενικά.
  2. ↑ Αναφέρεται ως Ντασνάκς για συντομία
  3. ↑ Ανατολική αρμενικά: Դաշնակցություն, Dashnaktsutyun; Δυτικά αρμενικά: Դաշնակցութիւն, Tashnagtsoutioun

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Report on Armenia's Parliamentary Election May 30, 1999». Washington, D.C.: Commission on Security and Cooperation in Europe. 1 Σεπτεμβρίου 1999. σελ. 7. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Σεπτεμβρίου 2015. 
  2. ↑ Geukjian, Ohannes (2007). «The Policy of Positive Neutrality of the Armenian Political Parties in Lebanon during the Civil War, 1975–90: A Critical Analysis». Middle Eastern Studies 43 (1): 65–73. doi:10.1080/00263200601079633. ISSN 0026-3206. 
  3. ↑ «Armenian Revolutionary Federation». Portal on Central Eastern and Balkan Europe. Bologna, Italy: University of Bologna. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2014. 
  4. ↑ «Armenian Revolutionary Federation Founded, Armenian history timeline». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2006. 
  5. ↑ Sanjian, Ara (2011). «The ARF's First 120 Years». The Armenian Review 52 (3–4): 1–16. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 July 2021. https://web.archive.org/web/20210709181731/https://www.academia.edu/492630. Ανακτήθηκε στις 22 January 2021. 
  6. ↑ «Tachnaq party holds 2 seats in Lebanese National Assembly» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2006. 
  7. ↑ «ARF among parties running in NKR elections». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 3 Ιανουαρίου 2007. 
  8. ↑ Armenian Revolutionary Federation Program (PDF). Ανακτήθηκε στις 10 August 2015.  More than one of |archivedate= και |archive-date= specified (βοήθεια); Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |archive-date= (βοήθεια)
  9. ↑ «ARF news 'Yerkir', Hrant Markarian Speech». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2006. 
  10. ↑ «ARFD». ARFD. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2018. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «U.S. Embassy releases study on Armenian-Americans». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2006. 
  12. ↑ Nalbandian, Louise (1975). «Armenian Revolutionary Federation, 1890–1896». The Armenian Revolutionary Movement. Berkeley, CA / Los Angeles / London: University of California Press. σελίδες 151–178. ISBN 0-520-00914-2. 
  13. ↑ Libaridian, Gerard J. (1996). «Revolution and Liberation in the 1892 and 1907 Programs of the Dashnaktsutiun». Στο: Suny, Ronald Grigor, επιμ. Transcaucasia, Nationalism, and Social Change. Ann Arbor, MI: University of Michigan Press. σελίδες 187–198. 
  14. ↑ Dasnabedian, Hratch (1990). History of the Armenian Revolutionary Federation Dashnaktsutiun 1890/1924. Milan: Oemme Edizioni. σελίδες 43–44. ISBN 9788885822115. 
  15. ↑ «ARF.am Home». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2006. 
  16. ↑ «Goals of the Armenian Revolutionary Federation». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2006. 
  17. ↑ «RA Prime Minister Tigran Sargsyan's Speech at General Meeting of ARF 'Dashnaktsutyun'». Government of Armenia. 21 Μαΐου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2011. 
  18. ↑ «ARF Signs 'Political Cooperation' Agreement with Government». 24 Φεβρουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2018. 
  19. ↑ «ARF's Supreme Council Approves Nomination of Serzh Sargsyan for Prime Minister». Hetq. 23 April 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 April 2018. https://web.archive.org/web/20180424135943/http://hetq.am/eng/news/87411/. Ανακτήθηκε στις 24 April 2018. 
  20. ↑ ռ/կ, Ազատություն (6 May 2021). «"Վերածնվող Հայաստան"-ը հայտարարում է ընտրություններին ՀՅԴ-ի հետ դաշինքով մասնակցելու մասին՝ Քոչարյանի գլխավորությամբ». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 May 2021. https://web.archive.org/web/20210506145416/https://www.azatutyun.am/a/31241050.html. Ανακτήθηκε στις 8 May 2021. 
  21. ↑ «Սերժ Սարգսյանը կզոհաբերի՞ իր հավատարիմ զինվորներին». hayeli.am. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2021. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρμενική_Επαναστατική_Ομοσπονδία&oldid=11128223"