Η Αρετή βρίσκεται στον κάμπο του Καλαμά (Θύαμις) και δυτικά του ποταμού, σε απόσταση 48 χλμ. ΒΔ. από τα Ιωάννινα (μέσω Παρακάλαμου) και 12 χλμ. ΝΔ. από το Καλπάκι. Είναι κτισμένη ανάμεσα στα χωριά Κουκλιοί (ΝΔ.), Ρεπετίστα (Β.), Βροντισμένη (ΒΑ.) και Μαζαράκι (ΝΑ.). Το χωριό πρέπει να πρωτοδημιουργήθηκε την περίοδο της καθόδου των Σλάβων αφού η παλιά του ονομασία του Γκρίμπιανη[2] είναι σλαβική λέξη και σημαίνει είτε "απόκρημνος τόπος" είτε "μανιταρότοπος" (gribo = μανιτάρι). Ο αρχικός οικισμός, η "Παλαιογκρίμπιανη", ήταν ψηλότερα στις πλαγιές του Κασιδιάρη όπου υπάρχουν κάποια ερείπιά του. Άρχισε να κατοικείται κυρίως το 1385 όταν ο Δεσπότης Ιωαννίνων Ιζαού τον παραχώρησε για κατοικία στον επίσκοπο Βελλάς[3].
Με την ίδια ονομασία, το χωριό αναφέρεται στην τουρκική στατιστική (σαλναμές) της Ηπείρου του 1895 να υπάγεται στο ναχιγέ Κουρέντων του καζά Ιωαννίνων (64 σπίτια - χανέδες, 88 αρρ. και 90 θηλ.)[4]. Μετά την απελευθέρωση αναφέρεται επίσημα το 1961 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1955 με το ΦΕΚ 287Α - 10/10/1955 μετονομάστηκε σε Αρετή[5]. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί την τοπική κοινότητα Αρετής που ανήκει στη δημοτική ενότητα Άνω Καλαμά του Δήμου Πωγωνίου και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει πληθυσμό 80 μόνιμους κατοίκους[6]. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 7,919 χμ² (2011). [7]