Αραπιά
Η Αραπιά είναι δημώδης λέξη της ελληνικής γλώσσας με προέλευση από την τουρκική arap, η οποία με τη σειρά της προέρχεται από την αραβική γλώσσα.[1][2] Κυριολεκτικά, σημαίνει Αραβία.[3]
Ορισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με το Λεξικό του Δημητράκου, η αραπιά ορίζεται ως η χώρα στην οποία κατοικούν «οι αραπάδες» και «οι της αιθιοπικής φυλής», δηλαδή οι άνθρωποι που έχουν ηλιοκαμμένη όψη, οι μελαψοί και σκουρόδερμοι και, ευρύτερα, «οι μαύροι». Η γεωγραφική αναφορά της λέξης είναι ακαθόριστη,[4] αναφέρεται γενικά σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, συχνά εννοείται ιδαίτερα η Αίγυπτος και σπανίως η αραβική χερσόνησος.[5]
Χρήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η χρήση της λέξης παρατηρείται στον καθημερινό λόγο (κυρίως σε περασμένες εποχές), αλλά και σε λογοτεχνικά κείμενα και στη στιχουργική και στη μουσική. Σε δημοτικά τραγούδια μπορεί να σημαίνει τους Άραβες, ειδικά όταν αναφέρεται στους Αιγυπτίους κατά την Επανάσταση του 1821: «Φέτος μας ήρθεν η Αραπιά και κόβει και σκλαβώνει».[6] Η αραπιά συναντάται και σε ποιήματα, όπως του Σολωμού και του Σεφέρη,
Ερχόμαστε απ’ την Αραπιά, την Αίγυπτο, την Παλαιστίνη,
τη Συρία∙ το κρατίδιο της Κομμαγηνής, που ’σβησε σαν το μικρό λυχνάρι.(Γ. Σεφέρης, «Τελευταίος Σταθμός»)[7]
καθώς και σε στίχους ή τίτλους λαϊκών τραγουδιών («Θα πάω εκεί στην αραπιά», του Βασίλη Τσιτσάνη) και μουσικών άλμπουμ (Αραπιά για λίγο πάψε να χτυπάς με το σπαθί, 1983, του Θάνου Μικρούτσικου -αναφορά στους σολωμικούς στίχους «Λευτεριά, για λίγο πάψε | Να χτυπάς με το σπαθί. | Τώρα σίμωσε και κλάψε | Εις του Μπάιρον το κορμί»[8]) της νεώτερης καλλιτεχνικής παραγωγής στην Ελλάδα. Υπάρχουν και παροιμιακές εκφορές της αραπιάς, όπως οι εκφράσεις «η αραπιά θρέφει το γύφτο», με την έννοια η σκληρή εργασία κάνει τον άνθρωπο (αναφορά στη σκούρα όψη από την φλόγα, που αποκτά ο κατά παράδοση σιδηρουργός τσιγγάνος), και «γύρισε από την αραπιά», φράση που υποδηλώνει εκλογική αποτυχία («μαύρισμα»).[9]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2009). Ετυμολογικό λεξικό της νέας Ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. σελ. 206. ISBN 978-960-89751-8-7.
- ↑ Τριανταφυλλίδης. «Λεξικό της κοινής νεοελληνικής». αράπης. greek-language.gr.
- ↑ «Αράπης». Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ελευθερουδάκη. 2. Αθήνα. 1927, σελ. 383.
- ↑ Η λέξη Αραβία παλαιότερα δεν ταυτιζόταν με την αραβική χερσόνησο, αλλά σήμαινε αόριστα «χώρα ἐν τῇ Ἀφρικῇ». Βλ. Ζηκίδου, Γεωργίου Δ. (1926). Λεξικόν ορθογραφικόν της ελληνικής γλώσσης (4η επαυξημένη έκδοση). Αθήνα: Ιωάννης Ν. Σιδέρης. σελ. 235.
- ↑ Δημητράκος, Δημ., επιμ. (1974) [1936-50]. Μέγα λεξικόν όλης της Ελληνικής γλώσσης. 2. Αθήνα: Εκδόσεις Δομή. σελίδες 918–919.
- ↑ Δημοτικό «Του Μπραΐμη», ιστοχώρος Μυριόβιβλος. Ανακτήθηκε στις 13-09-2017.
- ↑ Βλ. Χριστίνα Αργυροπούλου, «Εργαστήριο Διδακτικού Σχεδιασμού», σελ. 8. Ιστότοπος hellenic-education-uk.europe.sch.gr. Ανακτήθηκε στις 13-09-2017.
- ↑ Διονυσίου Σολωμού, «Εις το θάνατο του Λορδ Μπάιρον». Στο: Ιστορία ΣΤ΄ Δημοτικού (βιβλίο μαθητή), Ενότητα Γ΄ - Κεφ. 12. ebooks.edu.gr. Ανακτήθηκε στις 13-09-2017.
- ↑ Μέγα λεξικόν όλης της Ελληνικής γλώσσης, ό.π., σελ. 919.
